Nấm có thể lan rộng
Thông thường, nấm chung sống hòa bình trên niêm mạc của miệng, họng, ruột, đường sinh dục mà không gây hại gì (9 - 25% là nấm Candida albicans).
Bệnh nấm họng xuất hiện khi tình trạng niêm mạc họng suy giảm sức đề kháng (đái tháo đường, ung thư, lao, HIV, sử dụng corticoid kéo dài). Nếu không được điều trị kịp thời, nấm họng có thể lan xuống gây nấm thanh quản (bộ phận phát âm), phổi, thực quản, dạ dày, ruột…
Qua gương soi bạn có thể thấy họng có những đám giả mạc trắng và có cảm giác ngứa họng, vướng họng, ho kéo dài không khỏi, trong khi bạn cũng đã uống thuốc kháng sinh, kháng viêm, ngậm rồi súc họng… mà thấy không cải thiện gì.
Hầu hết bệnh nhân (BN) bị nấm họng đều đến khám trong tình trạng: cảm giác ngứa như kiến bò trong họng; mất vị giác; đau miệng, họng khi ăn hoặc nuốt chỉ xuất hiện khi có bội nhiễm hoặc có hiện tượng trào ngược dạ dày - thực quản; khóe môi, niêm mạc miệng họng và tổ chức lưỡi có thể nứt, đỏ ở các nếp gấp tự nhiên.
Chẩn đoán xác định, phân biệt
Khi khám, bác sĩ sẽ lấy những mảnh giả mạc soi tươi và nuôi cấy để xác định vi nấm gây bệnh.
Khối u: Nấm họng cần phân biệt với khối u vì lớp giả mạc hoại tử ở trung tâm khối u trông có thể giống nấm hoặc có bội nhiễm nấm. Tuy nhiên với trường hợp này, BN sẽ đau nhiều hơn ngứa, các tổ chức xung quanh vùng bám của giả mạc không có ranh giới, thường có biểu hiện lần sần của thâm nhiễm tổ chức. Cách phân biệt chính xác tuyệt đối là bấm sinh thiết xác định tổn thương.
Lao họng: Tại họng cũng có nhiều giả mạc trắng bẩn, niêm mạc bợt giống nấm, dễ chẩn đoán nhầm; tuy nhiên, quan sát kỹ sẽ thấy niêm mạc còn có thêm dấu hiệu nề sũng. Ngoài ra, người bị lao họng thường kèm theo sốt về chiều, gầy sút, chán ăn. Cần chụp phổi tìm tổn thương lao phối hợp và làm xét nghiệm mô bệnh học tổ chức nghi ngờ sẽ thấy tế bào lao.
Viêm họng nhiễm khuẩn: Họng của BN có giả mạc bẩn, có thể trắng hoặc vàng đục. Niêm mạc ở dưới thường sung huyết, kèm theo sốt và đau. Lấy giả mạc soi tươi sẽ thấy vi khuẩn.
Nấm họng miệng - thanh quản thường có thể đi kèm lao phổi, thanh quản…, vì thế cần kiểm tra phổi ở những BN này.
Ai dễ mắc nấm họng ?
Nấm họng ít gặp ở người lớn khỏe mạnh mà thường thấy ở trẻ dưới 3 tháng tuổi; người có bệnh nền, có suy giảm miễn dịch do: đái tháo đường, ung thư, HIV/AIDS; người sử dụng kháng sinh hoặc corticoid, bao gồm cả corticoid đường xịt trong bệnh hen phế quản; uống thuốc có tác dụng phụ gây khô miệng hoặc bị bệnh lý gây khô miệng; hút thuốc lá; đeo răng giả, niềng răng…
Ngoài ra, ở người trưởng thành, một nguyên nhân gần đây hay gặp gây nấm họng là sinh hoạt tình dục bằng miệng.
Nấm họng mức độ nhẹ - vừa: BN được chỉ định dùng thuốc chống nấm tại chỗ.
Nấm họng mức độ nặng hoặc nấm thực quản: BN được chỉ định thuốc chống nấm đường uống hoặc đường tiêm.
Nấm họng lan xuống thanh quản gây nấm thanh quản: BN được chỉ định nhỏ thuốc thanh quản có chứa thuốc chống nấm.
Quá trình điều trị cần tuân thủ dùng thuốc theo đơn của bác sĩ.
