Hồi tôi mới vào đại học, tay xách theo cái ba lô cũ, trong túi chỉ có vài triệu bố mẹ dúi cho để đóng học và sinh hoạt tháng đầu, về sau tự kiếm việc làm thêm kiếm sống. Tôi đã run run đứng giữa ngã tư đầu phố, nhìn những dãy nhà trọ san sát nhau, tự hỏi: "Liệu mình có trụ nổi không?".
Ký túc xá hết chỗ, tôi đành thuê một căn phòng nhỏ xíu sát mép đường tàu. Tháng đầu tiên, tôi ăn cơm bụi dọc phố. Đến tháng thứ hai, tiền cạn dần. Tôi bắt đầu ăn mì tôm, lót dạ bằng bánh mì ế mua theo ký ở lò bánh.
Rồi một hôm trời mưa, tôi đói lả mà ví không còn đồng nào. Tôi đứng lấp ló trước quán bún riêu đầu ngõ, một quán nhỏ chỉ có chiếc tủ kính, vài cái bàn inox và đôi vợ chồng già luống tuổi. Bà cụ đang cắt hành, còn ông thì múc từng vá nước dùng nghi ngút.
Tôi còn nhớ rõ ánh mắt của bác trai khi nhìn tôi, rồi bác gọi: "Sinh viên à? Lại đây ăn bát bún cho ấm bụng, mai trả cũng được".
Tôi không hiểu sao bác biết tôi không có tiền. Tôi vừa xấu hổ vừa biết ơn. Đó là bát bún đầu tiên tôi ăn sau nhiều ngày chỉ sống bằng nước lọc.
Từ đó, mỗi lần không còn tiền, tôi lại ghé quán bác. Có hôm tôi chỉ đủ tiền mua nửa suất, bác vẫn gắp thêm cho tôi cục giò, dúi thêm cái bánh rán đem về. Có lần bác còn bảo: "Học cho giỏi vào, đừng lo chuyện tiền nong. Sau này ra trường làm ông nọ bà kia rồi trả bác cũng chưa muộn".
Lúc đó, tôi cay khóe mắt, tự hứa trong lòng sau này sẽ báo đáp.
Ảnh minh họa
Đến năm cuối đại học, tôi có việc làm thêm ổn định nên cũng không túng thiếu lắm, rồi tôi bận rộn thực tập, tốt nghiệp, lao vào công việc mới, tôi mải mê chạy đua với những deadline và ước mơ đổi đời. Đến khi lên đến chức trưởng phòng, lương tháng cũng được gọi là cao, 35 triệu, trả hết nợ nần mà bố mẹ vay ở quê, tôi mới nhớ đến đôi vợ chồng già bán bún năm nào.
Tôi quay lại con ngõ cũ. Quán bún không còn, chỗ ấy giờ là một cửa hàng sửa xe. Hỏi thăm mấy người dân quanh đó, mới biết bác đã nghỉ bán từ hơn một năm. Bác trai bị suy thận nặng, chạy chữa mãi cũng không khỏi, giờ chỉ nằm một chỗ ở căn nhà cũ cách đó vài dãy phố. Bác gái cũng yếu, chỉ quanh quẩn chăm chồng, không có con cái gì cả.
Tôi đến tìm. Căn nhà nhỏ lụp xụp, tối om. Khi tôi bước vào, bác gái nhận ra tôi, rưng rưng nước mắt: "Trời ơi, thằng Mạnh... lâu rồi không thấy, thành đạt rồi chứ con?".
Tôi gật gật đầu, rồi ngồi xuống chiếc ghế nhựa, nhìn bác trai nằm co quắp trên chiếc giường gỗ, tay chân teo tóp. Tôi nghẹn lại, bát bún ân tình năm nào vẫn còn nóng trong ký ức, còn bác thì đang chết dần theo từng cơn đau.
Tôi quay về nhà, nói với bố mẹ ý định muốn nhận vợ chồng bác là cha mẹ nuôi, để danh chính ngôn thuận chăm lo lúc tuổi già, vì tôi thấy mang ơn mà không báo đáp được thì day dứt cả đời.
Bố tôi nhíu mày: "Con còn có bố mẹ ruột, chưa lo cho xong, lại đèo thêm gánh nặng khác? Đền ơn thì cho người ta ít tiền chữa bệnh là được, sao phải nhận làm bố mẹ nuôi?".
Tôi biết bố không vô lý. Gia cảnh tôi cũng chẳng khá giả gì. Bố mẹ ở quê vẫn làm ruộng, mỗi tháng tôi gửi về vài triệu phụ thêm, còn chưa xây lại được nhà cửa cho đàng hoàng, vẫn căn nhà mái ngói cũ, trông tồi tàn nhất xóm. Giờ thêm một đôi già yếu nữa, liệu tôi có gánh nổi không?
Nhưng tôi cũng không đành lòng buông tay. Họ từng cưu mang tôi khi tôi chẳng có gì. Không máu mủ, chẳng ruột rà nhưng lại tốt hơn bao nhiêu người thân trong họ hàng.
Đêm ấy tôi không ngủ được. Tôi nhớ từng lần bác dúi cho tôi cái bánh lúc trời mưa. Những hôm tôi không qua, hôm sau bác sẽ hỏi thăm xem có phải tôi ốm hay không? Liệu chỉ vài triệu có đủ đền ơn?
Tôi quyết định không tranh cãi nữa. Chăm sóc không nhất thiết phải làm rầm rộ. Tôi tự tìm hiểu bệnh án của bác, liên hệ bác sĩ, chuyển viện cho bác lên tuyến tốt hơn. Tôi thuê người theo chăm ban ngày, còn tối tôi ghé qua. Tiền lương tôi chia hai phần, gửi bố mẹ một nửa, phần còn lại cho đôi vợ chồng già. Làm như vậy, tuy tôi chẳng còn giữ được gì cho bản thân, không biết khi nào mới có tiền mua nhà thành phố, nhưng tôi vẫn thấy lòng thanh thản và bình yên, có ân không báo đáp thì tiền bạc để làm gì?
