TS.BS Lê Tuấn Anh, Giám đốc Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết nếu tại các nước Âu Mỹ bệnh thường gặp ở nhóm 65-70 tuổi thì trong nghiên cứu mới đây ở Việt Nam, con số này lại thấp hơn khoảng 10 năm. Một trong những lý do có thể liên quan đến yếu tố di truyền, chủng tộc.
Cụ thể, tỷ lệ đột biến gen EGFR (thường gặp trong ung thư phổi không tế bào nhỏ) ở bệnh nhân Việt Nam lên tới 64%, trong khi ở Âu - Mỹ chỉ khoảng 10-20%. Sự khác biệt này hiện chưa được lý giải đầy đủ, có thể liên quan đến yếu tố di truyền hoặc thói quen sinh hoạt, hút thuốc lá. Đây là yếu tố bất lợi vì người Việt mắc bệnh sớm hơn, song cũng mở ra cơ hội khi bệnh nhân có đột biến EGFR thường đáp ứng tốt với thuốc kháng đột biến, giúp nâng cao hiệu quả điều trị.
Tầm soát ung thư phổi tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Theo bác sĩ Tuấn Anh, ung thư phổi từng được coi là bệnh ác tính bậc nhất, với thời gian sống trung bình chỉ khoảng 6 tháng. Tuy nhiên, nhờ tiến bộ trong điều trị nhắm trúng đích, miễn dịch và xạ trị hiện đại, hiện nay thời gian sống trung bình của bệnh nhân đã nâng lên khoảng 30 tháng, gấp 5 lần so với 10 năm trước.
Không chỉ kéo dài tuổi thọ, chất lượng sống cũng cải thiện đáng kể. Nhiều bệnh nhân có thể sinh hoạt, làm việc gần như bình thường. Ngoài ra, họ còn được hỗ trợ từ các chương trình thử nghiệm thuốc, mô hình hóa trị thân thiện, câu lạc bộ đồng hành bệnh nhân theo hướng "chăm sóc - chia sẻ - chữa lành"...
Tại Việt Nam, ung thư phổi là nguyên nhân tử vong do ung thư đứng thứ hai, chỉ sau ung thư gan, với khoảng 22.500 ca tử vong mỗi năm, chiếm gần 19% tổng số. Những yếu tố nguy cơ hàng đầu gồm hút thuốc lá, hít khói thuốc thụ động, ô nhiễm không khí, tiền sử gia đình mắc bệnh và tiếp xúc lâu dài với môi trường độc hại.
Bác sĩ khuyến cáo ung thư phổi thường không có triệu chứng ở giai đoạn sớm, vì vậy không thể dựa vào biểu hiện lâm sàng để phát hiện. Chụp CT liều thấp được xem là phương pháp hiệu quả, giúp nhận diện bất thường ngay cả khi chưa có dấu hiệu, từ đó tạo cơ hội điều trị kịp thời. Phương pháp này rất hữu ích cho nhóm nguy cơ cao như người hút thuốc lá, thường xuyên tiếp xúc hóa chất, môi trường ô nhiễm hoặc người trên 40 tuổi. Với liều tia thấp, CT có thể thực hiện định kỳ hằng năm mà không gây hại sức khỏe, đồng thời tạo dữ liệu theo dõi lâu dài cho bệnh nhân.
TS.BS Lê Tuấn Anh, Giám đốc Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Chợ Rẫy, tại hội nghị khoa học kỹ thuật ngày 2/10. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Hiện Việt Nam chưa triển khai chương trình tầm soát ung thư phổi diện rộng. Người dân được khuyến nghị nên khám sức khỏe tổng quát định kỳ, nếu có yếu tố nguy cơ sẽ được bác sĩ chỉ định chụp CT liều thấp. Đây là cách chủ động phòng bệnh, thay vì chờ đến khi xuất hiện triệu chứng thì đa phần đã ở giai đoạn muộn, khiến tiên lượng sống còn không cao.
Lê Phương
