Hôm 18/2, đại diện Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết bé chủ yếu được ông bà chăm sóc vì cha mẹ bận rộn công việc. Gia đình thường xuyên cho trẻ xem tivi và điện thoại trong lúc ăn, chơi hay khi quấy khóc.
Sinh non ở tuần 36 với trọng lượng 2,6 kg, bé 15 tháng đã biết đi nhưng chưa nói được từ nào. Đến khi 2 tuổi, trẻ chỉ nói vài từ đơn, thường im lặng kéo dài. Tình trạng kéo dài đến năm bé 4 tuổi, khả năng diễn đạt vẫn kém với các từ ngữ khó hiểu, nói không rõ ràng và thường sót âm.
Lo lắng về biểu hiện chậm ngôn ngữ, gia đình đưa con đến khám tại Viện Sức khỏe tâm thần. Bác sĩ cho biết bệnh nhi bị rối loạn ngôn ngữ diễn đạt, cần theo dõi thêm để loại trừ các tình trạng khác như rối loạn phổ tự kỷ, chậm phát triển tâm thần hay tăng động giảm chú ý. Hiện bé được trị liệu ngôn ngữ, kết hợp can thiệp tâm lý.
Cậu bé mới biết cầm điều khiển từ xa và xem truyền hình. Ảnh: iStock
TS.BS Vũ Sơn Tùng, Trưởng phòng Sức khỏe tâm thần trẻ em và vị thành niên, cho biết chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ có thể do bất thường giải phẫu, tổn thương thần kinh, rối loạn phổ tự kỷ, thiếu tương tác gia đình hoặc lạm dụng thiết bị điện tử. Đặc biệt, trẻ từ 1 đến 3 tuổi dùng thiết bị trên 2 giờ mỗi ngày có nguy cơ cao gặp vấn đề này.
Những dấu hiệu cảnh báo thường xuất hiện sớm nhưng dễ bị bỏ qua. Trẻ từ 0-6 tháng tuổi thường không giao tiếp bằng mắt, không phản ứng khi được gọi tên, không quay đầu theo âm thanh đồ vật. Từ 6-12 tháng, trẻ có biểu hiện thờ ơ, không đáp lại khi chơi trò đơn giản như ú òa, không biết chỉ tay hay vẫy tay và gặp khó khăn trong bắt chước âm thanh. Ở 12-18 tháng, trẻ không phản hồi khi được gọi tên, không nói được vài từ đơn.
Trong khi đó, ở 2 tuổi, trẻ không nói được khoảng 50 từ, không thể ghép từ hoặc làm theo những yêu cầu đơn giản. Đến 3 tuổi, trẻ gặp khó khăn trong ghép câu dài, không sử dụng được ít nhất 200 từ, không đáp hay đặt câu hỏi.
Chậm ngôn ngữ không chỉ ảnh hưởng trước mắt mà còn để lại những hệ lụy lâu dài. Hơn 60% trẻ chậm lời không thể theo kịp bạn bè cùng trang lứa, dẫn đến khó khăn trong học tập như đọc, viết, toán học cao hơn 4-6 lần. Các vấn đề tâm lý như tự ti, cô lập xã hội và hạn chế giao tiếp càng làm trầm trọng khó khăn của trẻ, kéo dài đến tuổi trưởng thành.
TS Tùng nhấn mạnh can thiệp sớm trước ba tuổi giúp cải thiện đáng kể khả năng học tập, giảm chi phí điều trị và tạo cơ hội hòa nhập tốt hơn cho các bệnh nhi. Ông khuyến cáo phụ huynh nên hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử của con, tăng cường tương tác trực tiếp, dạy trẻ thông qua trò chơi và đọc sách, đồng thời nhanh chóng đưa trẻ đi khám khi phát hiện các dấu hiệu bất thường.
Lê Nga
