Tiệt khuẩn hàng nghìn dụng cụ phẫu thuật chống lây nhiễm

Tiệt khuẩn dụng cụ y tế là khâu cực kỳ quan trọng ở các bệnh viện, đặc biệt đối với phòng phẫu thuật. Dụng cụ không được tiệt khuẩn kỹ, bệnh nhân sẽ bị nhiễm khuẩn, nhẹ thì vết mổ không lành như 70 bệnh nhân mổ nội soi tại Bệnh viện Đa khoa Quảng Trị, nặng có thể ảnh hưởng tính mạng.

Rất lâu trước đây, dụng cụ phẫu thuật chỉ được ngâm trong hóa chất để khử khuẩn ngay tại phòng mổ, nhưng phương pháp này không thể loại bỏ hoàn toàn mầm bệnh. Sau này, theo hướng dẫn của Bộ Y tế, nhiều cơ sở y tế chuyển sang tiệt khuẩn toàn bộ dụng cụ phẫu thuật bằng phương pháp hấp nhiệt hơi nước. "Nếu chỉ khử khuẩn mức độ cao, nguy cơ lây nhiễm vẫn còn, đặc biệt với các dụng cụ phẫu thuật", ThS.BS Phạm Thị Như Ý, Phó chủ nhiệm Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Quân y 175, cho hay.

Trong ảnh là dụng cụ phẫu thuật sau sử dụng được chuyển từ phòng mổ theo lối đi riêng về khu tiếp nhận của Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Quân y 175. Nơi đây, các nhân viên với găng tay, khẩu trang, nón trùm đầu, tạp dề chống thấm, đang liên tục phân loại, xử lý sơ nhiễm hàng nghìn món dụng cụ bệnh viện.

Dụng cụ còn dính máu, dịch tiết sau phẫu thuật được đưa vào khu xử lý và phân thành hai nhóm. Một nhóm được rửa bằng máy và một nhóm rửa thủ công. Mỗi bộ dụng cụ có thể gồm 50 đến 200-300 món, tùy loại phẫu thuật, ca mổ phức tạp cần nhiều dụng cụ hơn.

Quy trình tiệt khuẩn dụng cụ mổ ngày nay được các bệnh viện kiểm soát rất chặt chẽ, ứng dụng những công nghệ hiện đại để đảm bảo diệt hoàn toàn vi khuẩn trước khi tái dùng cho ca mổ bệnh nhân tiếp theo.

Một số dụng cụ không thể rửa bằng máy như khoan điện, ống kính nội soi, tay dao Cusa... nhân viên phải thực hiện quy trình làm sạch bằng tay và ngâm hóa chất khử khuẩn trước khi đưa vào tiệt khuẩn. Chỉ cần sót bẩn trong lòng ống hay khe nhỏ trên dụng cụ, mọi bước khử khuẩn sau đó đều mất hiệu lực, kể cả khi dùng máy hấp hiện đại nhất.

Dụng cụ có thể sử dụng hệ thống rửa tự động sẽ được sắp xếp gọn gàng lên xe chuyên dụng để đẩy qua khu vực máy rửa.

BS Như Ý cho biết sự phát triển của phẫu thuật nội soi, can thiệp tối thiểu và robot khiến dụng cụ y khoa ngày càng tinh vi, không còn đơn thuần là những bộ kim loại dùng cho mổ mở như trước. Điều này làm quy trình xử lý, tái sử dụng trở nên phức tạp hơn, đòi hỏi nhân viên kiểm soát nhiễm khuẩn phải được đào tạo thường xuyên. Thực tế "không thể làm sạch" là nguyên nhân chủ yếu ra đời nhiều dụng cụ chỉ dùng một lần để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn vết mổ.

Với hàng chục nghìn ca mổ mỗi năm, Bệnh viện Quân y 175 đã tự động hóa nhiều công đoạn trong quy trình xử lý dụng cụ, thay thế cho các bước làm thủ công.

Hệ thống rửa khử khuẩn dụng cụ được cài đặt theo từng chương trình riêng, tùy từng loại dụng cụ mà được thiết lập thời gian phù hợp, chẳng hạn 45 phút cho dụng cụ mổ mở, 60 phút cho nội soi, 50 phút cho bóng bóp dây thở..., theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Chu kỳ này không thể rút ngắn vì liên quan trực tiếp đến hiệu quả làm sạch.

Dụng cụ sau khi rửa được chuyển qua bàn để kiểm tra số lượng, chất lượng và chức năng, sau đó quét mã vạch trên hệ thống quản lý của bệnh viện.

Tiếp đó, các dụng cụ được đóng gói bằng vải, giấy chuyên dụng hoặc hộp container. Mỗi gói đều ghi đầy đủ thông tin về số lượng và tình trạng dụng cụ, giúp theo dõi toàn bộ vòng đời sử dụng. Khâu đóng gói này được thực hiện trước khi hấp nên nhân viên y tế chỉ cần đảm bảo vệ sinh tay chứ không cần đeo găng tay.

Sau khi đóng gói, dụng cụ được đưa vào máy hấp. Đây là công đoạn cực kỳ quan trọng, sau các bước xử lý sơ nhiễm, rửa khử khuẩn, đóng gói.

Trước khi đưa vào máy hấp, các phiếu test được đặt bên trong hộp dụng cụ. Chỉ thị hóa học được đặt vào trung tâm gói hoặc hộp dụng cụ sẽ đổi màu sau quá trình hấp tiệt khuẩn, là dấu hiệu xác nhận bộ dụng cụ đã được hấp đạt chuẩn. Bên ngoài hộp còn có tem niêm phong, chỉ thị nhiệt đổi màu sau hấp là dấu hiệu nhận diện gói dụng cụ đã được hấp tiệt khuẩn.

Điều dưỡng Nguyễn Thị Hường đẩy dụng cụ đã đóng gói vào máy hấp để tiệt khuẩn.

Dụng cụ chịu nhiệt được hấp hơi nước ở 134°C trong 60-65 phút. Dụng cụ nhạy nhiệt được xử lý bằng máy tiệt khuẩn công nghệ plasma hoặc khí EO. Công đoạn này đảm bảo loại bỏ toàn bộ các dạng tồn tại của vi sinh vật sống trên dụng cụ trước khi chuyển vào kho vô trùng.

Song song với test hóa học, các mẫu test vi sinh được thực hiện định kỳ để bảo đảm quy trình tiệt khuẩn đạt chuẩn, kiểm soát rủi ro của cả bào tử vi khuẩn - nhóm vi sinh vật rất khó tiêu diệt với khử khuẩn thông thường.

Toàn bộ hệ thống nơi đây vận hành theo quy trình một chiều - từ tiếp nhận dụng cụ bẩn, xử lý, kiểm tra, đóng gói đến lưu trữ và cấp phát dụng cụ đã tiệt khuẩn, nhằm loại bỏ tất cả dạng tồn tại của vi sinh vật sống kể cả bào tử có trên dụng cụ trước khi tái sử dụng trên người bệnh.

Dụng cụ đã tiệt khuẩn được lưu trong kho vô trùng, kiểm soát nghiêm ngặt nhiệt độ, độ ẩm và thông khí. Từ đây, chúng sẵn sàng quay lại phòng mổ bất cứ lúc nào.

Đội ngũ xử lý dụng cụ của Bệnh viện Quân y 175 hiện có gần 30 nhân viên, làm việc liên tục 24 giờ theo guồng mổ, đảm bảo xử lý ngay sau từng ca phẫu thuật, không để tồn đọng vi khuẩn, mầm bệnh lâu.

"Xử lý dụng cụ là công việc thầm lặng, mắt xích quan trọng góp phần vào thành công ca mổ, giúp đảm bảo an toàn người bệnh trong bối cảnh nhiễm khuẩn bệnh viện, nhiễm khuẩn vết mổ và vi khuẩn kháng thuốc ngày càng phức tạp", bác sĩ Như Ý nói.