Nhiều cơ sở sản xuất đang "phù phép" nước máy thành nước uống đóng bình tinh khiết, dán nhãn các thương hiệu lớn để lừa dối người tiêu dùng. Mới đây, Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an Hà Nội thông báo đã khởi tố 4 đối tượng gồm Lê Văn Viết, Phạm Tiến Hùng, Lê Thị Châm và Lý Quốc Khánh để điều tra về tội "Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm". Theo cơ quan điều tra, Lê Văn Viết đã tổ chức lắp đặt hệ thống sản xuất nước giả, bao gồm máy khò, máy dập date, màng co nilon, tem nhãn giả mang thương hiệu Lavie và các loại hóa chất tẩy rửa, tất cả nhằm phục vụ việc sản xuất nước uống giả mạo.
Các vỏ bình Lavie giả bị thu giữ. Ảnh: Công an cung cấp
ThS.BS Dương Phan Nguyên Đức, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM - Cơ sở 3, cho biết nước sinh hoạt dù đạt tiêu chuẩn cấp nước đô thị vẫn chỉ được xử lý để sử dụng cho các mục đích như tắm rửa, nấu ăn và vệ sinh, không phù hợp để uống trực tiếp.
Trong quy trình sản xuất nước uống đóng chai đạt chuẩn, nguồn nước phải trải qua các công đoạn xử lý nghiêm ngặt như lọc thẩm thấu ngược (RO), khử khuẩn bằng tia cực tím (UV), ozone hoặc than hoạt tính, đồng thời được kiểm định vi sinh và hóa lý định kỳ. Nước sinh hoạt không qua các công đoạn này có thể chứa các tác nhân gây hại, bao gồm dư lượng clo và các hợp chất khử trùng phụ, có thể gây kích ứng dạ dày, viêm niêm mạc miệng và làm tăng nguy cơ ung thư bàng quang, đại tràng nếu sử dụng lâu dài.
Bác sĩ Đức cảnh báo, nếu nguồn nước bị nhiễm khuẩn từ bồn chứa hoặc đường ống cũ, các vi khuẩn như E.coli, Pseudomonas hoặc nấm mốc có thể tồn tại, gây tiêu chảy, buồn nôn và ngộ độc, đặc biệt ở những người có hệ tiêu hóa yếu. Trẻ em, phụ nữ mang thai và người cao tuổi là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất, bởi chỉ một lượng nhỏ vi khuẩn hoặc hóa chất tồn dư cũng có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc viêm gan do độc chất.
Nếu nước uống giả chứa kim loại nặng như chì, asen hoặc mangan vượt mức cho phép, nguy cơ sức khỏe càng nghiêm trọng. Chì có thể gây tổn thương hệ thần kinh, giảm khả năng học tập và tập trung ở trẻ em, đồng thời dẫn đến tăng huyết áp và suy thận ở người lớn. Asen, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm chất gây ung thư nhóm 1, có liên quan đến ung thư da, gan và phổi. Mangan vượt ngưỡng cho phép có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, gây run tay, mất ngủ và suy giảm trí nhớ. Những tác hại này thường không biểu hiện ngay lập tức mà tích lũy âm thầm qua thời gian, khiến người tiêu dùng lầm tưởng mình đang sử dụng nước an toàn.
Thực tế tại Việt Nam cho thấy, qua nhiều đợt thanh tra của Bộ Y tế, không ít cơ sở sản xuất nước uống đóng chai bị phát hiện vi phạm, từ việc không có giấy phép, không kiểm nghiệm nguồn nước, đến sử dụng nước máy để đóng bình. Một số cơ sở còn tái sử dụng vỏ bình của các thương hiệu lớn, dán tem giả và bán với giá thấp để thu lợi bất chính. Người tiêu dùng khó phân biệt nước giả bằng mắt thường, bởi nước sinh hoạt sau khi qua lọc cơ học vẫn trong và không mùi, nhưng không đảm bảo độ sạch cần thiết.
Các chuyên gia khuyến cáo nên chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm định bởi cơ quan chức năng và công khai kết quả xét nghiệm định kỳ. Khi mua nước đóng bình, cần kiểm tra tem chống giả, bao bì, địa chỉ cơ sở sản xuất và yêu cầu hóa đơn để truy xuất nguồn gốc. Nếu có điều kiện, người dân nên đầu tư hệ thống lọc nước tại nhà và thay lõi lọc định kỳ. Ở những khu vực nghi ngờ nguồn nước máy bị ô nhiễm, nước cần được đun sôi ít nhất năm phút trước khi uống và không nên dự trữ quá lâu.
Bác sĩ Đức nhấn mạnh một chai nước trong suốt không đồng nghĩa với an toàn. Khi lợi nhuận được đặt lên trên sức khỏe, nước sinh hoạt có thể dễ dàng được "hô biến" thành nước "tinh khiết" chỉ sau vài phút chiết rót. Việc uống nhầm nước giả khiến người tiêu dùng vô tình đánh đổi sức khỏe vì niềm tin sai lầm. Đã đến lúc mỗi người cần trang bị kiến thức để bảo vệ bản thân, lựa chọn nguồn nước sạch, đúng chuẩn, bởi sức khỏe không thể "tái chế" như vỏ chai nhựa.
Mỹ Ý
