Bạn còn nhớ mẹ mình bận rộn trong bếp không? Làn khói nghi ngút bốc lên mang theo hương vị ấm áp nhất của gia đình người Việt. Nhưng có thể bạn không biết rằng nhiều phương pháp nấu nướng quen thuộc của chúng ta có thể đang âm thầm cướp đi sức khỏe của gia đình!
"Chất gây ung thư vô hình" khi nấu ăn: Chúng đến từ đâu? Chúng nguy hiểm như thế nào?
Các "chất gây ung thư vô hình" trong nấu nướng chủ yếu là do quy trình chế biến không đúng cách. Khi chiên ngập dầu hoặc nướng ở nhiệt độ cao, việc đun nóng dầu nhiều lần sẽ tạo ra benzopyrene (chất gây ung thư loại 1), phần thịt bị cháy sẽ tạo ra các amin dị vòng, carbohydrate dễ dàng được tạo ra khi nấu ở nhiệt độ cao. Acrylamide, những chất này được Tổ chức Y tế Thế giới liệt kê vào danh sách chất gây ung thư.
Benzopyrene có thể gây tổn thương DNA tế bào, tích tụ lâu dài làm tăng nguy cơ ung thư phổi và ung thư dạ dày; amin dị vòng có liên quan chặt chẽ với ung thư đại trực tràng và ung thư tuyến tụy; acrylamide có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, trẻ em nhạy cảm hơn với chất này.
Theo nghiên cứu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, những người tiếp xúc lâu dài với khói bếp có nguy cơ mắc ung thư cao gấp 2-3 lần so với người bình thường, đặc biệt là người cao tuổi, phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu.
5 thói quen nấu nướng có thể gây ung thư nhiều gia đình mắc phải hàng ngày
1. Chỉ cho thực phẩm vào chảo khi dầu bắt đầu bốc khói
Trước đây, do công nghệ hạn chế, dầu chứa nhiều tạp chất, khói khiến tạp chất bay hơi. Tuy nhiên, hiện nay, dầu ăn thông thường đã trải qua quy trình loại bỏ 6 bước và có điểm bốc khói cao hơn. Điểm bốc khói của dầu ăn thông thường không vượt quá 180°C, nhiệt độ dầu khi hun khói có thể vượt quá 200°C.
Lúc này, các vitamin tan trong chất béo và axit béo thiết yếu trong dầu bị phá hủy, protein, chất béo và carbohydrate trong thực phẩm sẽ bị biến đổi, sản sinh ra các chất gây ung thư như benzopyrene và acrylamide.
2. Không sử dụng máy hút mùi khi nấu ăn
Xào nấu ở nhiệt độ cao dễ tạo ra nhiều khói dầu. Khói bếp chứa các chất gây ung thư như benzopyrene và dinitrophenol, hít phải trong thời gian dài có thể gây ung thư phổi.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguy cơ ung thư phổi ở phụ nữ trung niên và cao tuổi tăng gấp 2-3 lần do tiếp xúc lâu dài với khói ở nhiệt độ cao. Hơn 60% bệnh nhân ung thư phổi nữ không hút thuốc lá tiếp xúc với khói bếp trong thời gian dài. Điều này cũng có thể dẫn đến "hội chứng say dầu", với các triệu chứng như buồn nôn và chán ăn.
3. Tái sử dụng dầu chiên
Sau khi chiên thực phẩm, dầu sẽ sản sinh ra axit béo chuyển hóa và các sản phẩm oxy hóa dầu độc hại do quá trình gia nhiệt ở nhiệt độ cao. Khi nấu lại ở nhiệt độ cao, việc sản sinh các chất gây ung thư loại 1 như benzopyrene tăng mạnh. Hơn nữa, dầu đã qua sử dụng đã bị oxy hóa và dễ bị hư hỏng nếu không được bảo quản đúng cách.
4. Sử dụng cùng 1 thớt cho thực phẩm sống và thực phẩm chín
Nhiều gia đình thường cắt thực phẩm chín hoặc rau củ quả sau khi cắt thịt sống. Một lượng lớn vi khuẩn và ký sinh trùng trên thực phẩm tươi sống có thể dễ dàng bám vào thớt và dao. Nếu không được vệ sinh kỹ lưỡng, chúng sẽ làm nhiễm bẩn thực phẩm chín.
Hầu hết thịt và rau củ sống đều chứa vi khuẩn có hại như salmonella. Ăn phải có thể gây nôn mửa và tiêu chảy nhẹ, hoặc viêm ruột nặng nhất. Các thí nghiệm cho thấy, một chiếc thớt mới có thể sản sinh ra 82 mg vi khuẩn trên mỗi cm vuông sau 1 giờ thái thịt.
5. Không rửa chảo sau khi nấu và tiếp tục nấu
Chiếc nồi trông có vẻ sạch sẽ nhưng lại dính dầu mỡ và cặn thức ăn trên bề mặt. Nếu đun lại ở nhiệt độ cao, các chất gây ung thư như benzopyrene có thể được sản sinh, thức ăn thừa cháy khét cũng có thể gây ung thư.
Vì sức khỏe của gia đình bạn, những thói quen nấu nướng này thực sự cần phải thay đổi.
Ngoài thói quen nấu ăn, hãy chú ý thêm một số thói quen ăn uống
Ăn ít thịt chế biến sẵn
Các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói và thịt xông khói có chứa nitrit, nếu tiêu thụ quá mức trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ sức khỏe. Nên ưu tiên thịt tươi và chỉ nên ăn 1-2 lần một tuần.
Ăn nhiều chất xơ
Ngũ cốc nguyên hạt, đậu, rau, trái cây... rất giàu chất xơ, có thể thúc đẩy nhu động ruột và giảm sự tích tụ các chất có hại. Nên tiêu thụ 25-30g chất xơ mỗi ngày, chẳng hạn như yến mạch, gạo lứt, bông cải xanh...
Kiểm soát chế độ ăn nhiều muối và nhiều đường
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo lượng muối tiêu thụ hàng ngày không nên vượt quá 5g, nhưng lượng muối trung bình của người dân Trung Quốc là 10,5g. Ăn nhiều muối có thể gây tích tụ natri trong cơ thể, làm tăng gánh nặng lọc thận, về lâu dài có thể gây tổn thương thận do tăng huyết áp. Chế độ ăn nhiều đường có thể thúc đẩy viêm. Nên hạn chế muối khi nấu ăn và hạn chế các thực phẩm nhiều đường...
Bảo quản thực phẩm đúng cách để tránh nấm mốc
Đậu phộng, ngô và các loại ngũ cốc khác bị mốc có thể sản sinh ra aflatoxin, gây hại cho gan. Hãy tránh ẩm khi bảo quản thực phẩm, loại bỏ ngay lập tức nếu phát hiện nấm mốc và không ăn thực phẩm đã hỏng.
(Ảnh minh họa: Internet)
