Theo thống kê của Globocan 2020, ung thư đang là gánh nặng tại Việt Nam với khoảng 182.000 ca mắc mới và gần 123.000 ca tử vong. Nhằm giúp người bệnh hiểu về cơ chế và những cách điều trị ung thư, TS.BS Phạm Nguyên Quý - Khoa Nội Ung thư, Bệnh viện Trung ương Kyoto Miniren, Đại học Kyoto (Nhật), đã có những chia sẻ sau đây.
- Bác sĩ nhận định thực trạng của căn bệnh ung thư hiện nay như thế nào?
Ung thư là sự tăng sinh bất thường các tế bào "hư hỏng" trong cơ thể. Những tế bào này phân chia không kiểm soát, xâm lấn hoặc di căn gây tổn hại cho mô và các cơ quan khác. Năm loại ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam là ung thư gan, phổi, vú, dạ dày và đại trực tràng. Tuy nhiên, bức tranh toàn cảnh lại rất đa dạng vì có tới hơn 200 loại ung thư khác nhau cùng nhiều giai đoạn bệnh và các cách chữa. Điều này dẫn đến việc điều trị cho bệnh nhân ung thư ngày càng phức tạp và tốn kém. Do đó, các y bác sĩ cần cân nhắc hoàn cảnh của người bệnh để đề xuất cách chữa phù hợp nhất, song song với thực hành chăm sóc giảm nhẹ.
TS.BS Phạm Nguyên Quý đang thăm khám bệnh nhân. Ảnh: FPT Long Châu
- Bác sĩ có thể chia sẻ thêm về phương pháp chăm sóc giảm nhẹ trong điều trị ung thư?
Chăm sóc giảm nhẹ là tên gọi chung của việc điều trị, chăm sóc và hỗ trợ. Chăm sóc giảm nhẹ rất quan trọng trong quá trình điều trị của ung thư. Phương pháp này cần thực hiện khi bệnh nhân vừa được chẩn đoán để đảm bảo người bệnh duy trì cuộc sống với chất lượng tốt nhất có thể.
Trên thực tế, bệnh nhân có thể có nhiều loại "đau khổ" xảy ra ở những thời điểm khác nhau trong quá trình điều trị ung thư. Vì vậy, việc ghi nhận và tìm cách xử trí là điều cấp thiết. Thông thường người bệnh sẽ gặp phải những nỗi đau về thể chất như cảm giác đau đớn, buồn nôn, táo bón, loét miệng,... Khi nhận được sự tư vấn, người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định các loại thuốc phòng hoặc giảm triệu chứng. Bên cạnh đó là những giải pháp hỗ trợ dinh dưỡng, phục hồi chức năng, massage, yoga,...
Với trường hợp đau về tâm lý, ngoài việc được bác sĩ điều trị giải thích và xoa dịu, bệnh nhân cũng được hướng dẫn dùng thêm thuốc giảm trầm cảm, lo âu. Kèm theo đó là sự hỗ trợ từ các bác sĩ tâm lý, nhà sư, cha xứ hoặc những người cùng trải nghiệm để giúp người bệnh thêm hiểu biết về ý nghĩa của cuộc sống. Khi bệnh nhân gặp phải nỗi đau gia đình - xã hội như khó khăn về tài chính hoặc giảm giao tiếp xã hội... thì các quỹ từ thiện hoặc trợ cấp xã hội có thể hỗ trợ phần nào. Bệnh nhân cũng có thể tìm thêm việc làm mới, được hỗ trợ tinh thần, vật chất nhờ tham gia các nhóm đồng bệnh.
- Những khó khăn nào sẽ xảy ra khi áp dụng chăm sóc giảm nhẹ tại Việt Nam?
Theo tôi, khó khăn lớn nhất là thay đổi nhận thức của người bệnh. Hiện tại, vẫn còn nhiều bệnh nhân chưa hiểu đúng về chăm sóc giảm nhẹ. Nguyên nhân là do những người này vẫn chưa tìm thấy phương pháp hỗ trợ phù hợp. Kèm theo đó là những dịch vụ như tư vấn dinh dưỡng, hỗ trợ tâm lý, phục hồi chức năng cho bệnh nhân ung thư cũng còn rất ít. Từ những yếu tố trên đã khiến bệnh nhân sa đà vào các thông tin trên mạng xã hội và dẫn đến những sự cố đáng tiếc như dùng phải sản phẩm kém chất lượng hoặc tiền mất tật mang.
Theo TS.BS Phạm Nguyên Quý, người bệnh ung thư nên tìm mua thuốc ở những chuỗi nhà thuốc lớn, có uy tín. Ảnh: FPT Long Châu
- Tác hại của việc sử dụng thuốc không nhãn mác như thế nào? Bác sĩ có lưu ý nào dành cho bệnh nhân khi mua thuốc?
Tại Việt Nam, vẫn còn rất nhiều người tự chẩn đoán và tìm thuốc trên mạng. Nguy hiểm hơn, một số bệnh nhân còn sử dụng thuốc với lời quảng cáo có khả năng tiêu diệt khối u ác tính. Theo tôi, đây là lời đồn thổi không được công nhận và chưa có cơ sở nào thẩm định. Do đó, việc dùng thuốc không rõ nguồn gốc này sẽ khiến người bệnh rơi vào vòng xoáy thuốc giả và hao tốn thời gian, tiền bạc trong quá trình điều trị.
Tôi luôn quan niệm bác sĩ là người đóng vai trò tham mưu còn thuốc men chính là "vũ khí" để người bệnh vượt qua khó khăn. Vì thế, một nguồn thuốc ổn định, đảm bảo chất lượng là cực kỳ quan trọng đối với người bệnh. Như vậy, người bệnh ung thư và gia đình nên cẩn trọng khi mua thuốc. Đặc biệt, người bệnh sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, mua thuốc ở những chuỗi nhà thuốc lớn, có uy tín và được sản xuất bởi hãng dược lớn hoặc hãng dược có chứng chỉ ISO.
Huyền My
