Tại Hàn Quốc, đất nước nổi tiếng với chuẩn mực ngoại hình khắt khe, đặc biệt là chiều cao, ngày càng nhiều phụ huynh xem việc cho con dùng thực phẩm bổ sung là "đầu tư cho tương lai".
Theo khảo sát mới nhất của Hiệp hội Nội tiết Nhi khoa Hàn Quốc phối hợp cùng Gallup Korea, có tới 28% phụ huynh có con từ 5-18 tuổi đã cho con sử dụng thực phẩm bổ sung tăng chiều cao. Trong đó, canxi và vitamin D là 2 loại phổ biến nhất, với tỷ lệ sử dụng lần lượt là 34% và 32,4%. Đáng chú ý, gần 40% trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi cũng đã được cha mẹ cho dùng các sản phẩm này.
Dù vậy, thực tế lại không như kỳ vọng. Có tới 75,7% phụ huynh thừa nhận hiệu quả của các sản phẩm này chỉ ở mức trung bình hoặc không có tác dụng rõ rệt. Các chuyên gia Hàn Quốc cho rằng, việc phụ huynh đổ lỗi cho "gen thấp" và tìm cách bù bằng thực phẩm chức năng đã khiến họ bỏ quên những yếu tố nền tảng hơn như dinh dưỡng cân bằng, vận động thể chất hay giấc ngủ đủ sâu, vốn là 3 yếu tố quan trọng nhất để trẻ phát triển chiều cao tự nhiên.
Việt Nam: "Bùng nổ" thị trường thực phẩm chức năng cho trẻ
Tại Việt Nam, chỉ cần gõ từ khóa "thực phẩm chức năng cho trẻ" trên mạng xã hội hay các sàn thương mại điện tử, người tiêu dùng dễ dàng tìm thấy hàng nghìn sản phẩm quảng cáo rầm rộ với lời hứa "cao nhanh - ăn khỏe - thông minh vượt trội".
Các sản phẩm được bày bán với đủ nguồn gốc từ Việt Nam, Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc..., có giá dao động từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng. Nhiều phụ huynh không ngần ngại mua liền vài loại để con "bổ toàn diện", kết hợp từ siro tăng chiều cao, viên uống bổ não đến sữa hỗ trợ phát triển trí tuệ.
Trên mạng, không khó bắt gặp những lời rỉ tai kiểu "bé nhà mình uống loại này 3 tháng cao thêm 5cm" hay "nhờ uống siro bổ não mà con tập trung học hơn". Chính tâm lý "sợ con thua bạn kém bè" khiến nhiều cha mẹ coi thực phẩm chức năng như "phép màu" thay cho việc xây dựng chế độ dinh dưỡng - vận động - nghỉ ngơi khoa học cho trẻ.
Thực phẩm chức năng: Hiểu và dùng thế nào cho đúng?
Theo TS.BS Trương Hồng Sơn (Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam), việc sử dụng thực phẩm chức năng cho trẻ em hiện nay cần đặc biệt thận trọng: "Thực phẩm chức năng dành cho trẻ là sản phẩm hỗ trợ, giúp bổ sung một số khoáng chất, chất dinh dưỡng. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ lại lạm dụng, cho con uống hàng ngày như thuốc. Thực phẩm chức năng không phải là thuốc. Hiệu quả của chúng chỉ phát huy khi sử dụng đúng cách, đúng đối tượng".
Ông nhấn mạnh, không phải cứ cho trẻ uống thực phẩm chức năng là con sẽ cao hơn, thông minh hơn. Thực tế, các sản phẩm này không thể thay thế cho thức ăn hàng ngày như thịt, cá, rau, trứng, sữa - nguồn dinh dưỡng tự nhiên mà cơ thể hấp thu tốt nhất.
TS.BS Trương Hồng Sơn khuyến cáo, chỉ nên sử dụng thực phẩm chức năng cho những trẻ thiếu dinh dưỡng nặng, mắc bệnh mạn tính, đang điều trị dài ngày, hoặc gặp vấn đề hấp thu qua đường tiêu hóa. Còn với những trẻ phát triển bình thường, ăn uống tốt, việc bổ sung là không cần thiết, thậm chí có thể gây thừa chất, ảnh hưởng xấu đến gan, thận và hệ tiêu hóa.
3 thực phẩm bổ sung androgen, giúp chị em sau 35 tuổi da mịn màng, đủ ẩm, sắc diện tươi tắn
Cùng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Nguyên Trưởng khoa Nhi – Bệnh viện Bạch Mai, cho rằng:
"Nhiều phụ huynh vẫn nghĩ thuốc bổ thì dùng càng nhiều càng tốt, giúp trẻ khỏe mạnh hơn. Nhưng thiếu vitamin, khoáng chất không tốt thì thừa cũng nguy hiểm không kém. Lạm dụng thực phẩm bổ sung có thể gây rối loạn chuyển hóa, hại gan, thận hoặc làm mất cân bằng dinh dưỡng".
PGS Dũng nhấn mạnh, ngay cả khi có điều kiện kinh tế, cha mẹ không nên cho trẻ dùng thực phẩm bổ sung đại trà, bởi đây chỉ là nguồn vi chất đơn lẻ, không thể thay thế bữa ăn tự nhiên và đầy đủ.
"Điều quan trọng nhất với sự phát triển của trẻ vẫn là chế độ ăn cân đối, đủ nhóm chất - tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Trẻ muốn cao lớn, khỏe mạnh cần ngủ sớm, vận động ngoài trời, tiếp xúc ánh nắng để tổng hợp vitamin D, thay vì trông chờ vào viên uống", ông nói thêm.
Các chuyên gia đều cho rằng, thực phẩm chức năng không xấu, nhưng chỉ phát huy tác dụng khi dùng đúng cách, đúng đối tượng.
Khi định bổ sung cho con, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xác định con mình thiếu chất gì, có bệnh lý nền hay vấn đề hấp thu nào không. Từ đó, bác sĩ sẽ tư vấn loại sản phẩm phù hợp, liều lượng và thời gian sử dụng cụ thể.
Thực tế, thực phẩm chức năng cũng chỉ là thực phẩm được bổ sung thêm vitamin, khoáng chất, nên tuyệt đối không thể thay thế thuốc điều trị hay chế độ ăn hàng ngày. Việc lạm dụng có thể khiến trẻ mất cảm giác ngon miệng, rối loạn tiêu hóa, thậm chí gây hại cho cơ quan nội tạng.
Thay vì chạy theo trào lưu, phụ huynh nên ưu tiên nguồn dinh dưỡng tự nhiên: Các thực phẩm giàu vitamin A, D, canxi, sắt, kẽm như dầu gan cá, trứng gà, tôm đồng, lươn, gan, ngũ cốc, sữa... kết hợp cùng giấc ngủ đủ và vận động thường xuyên. Sử dụng thực phẩm chức năng cần được chuyên gia y tế khuyên dùng và đúng liều lượng, không được suy nghĩ "càng nhiều càng tốt". Đây mới chính là "bí quyết vàng" giúp trẻ phát triển toàn diện, an toàn và bền vững.
(Ảnh minh họa: Internet)
