Tiến sĩ Juliawati Untoro, Trưởng nhóm Dinh dưỡng, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Khu vực Tây Thái Bình Dương, cho biết như trên khi công bố kết quả nghiên cứu đa quốc gia về Tiếp thị sữa công thức ảnh hưởng đến quyết định nuôi dưỡng trẻ, tại sự kiện hưởng ứng Tuần lễ Nuôi con bằng sữa mẹ, ngày 7/8.
"Các nhà sản xuất, bán hàng đã sử dụng thông điệp tiếp thị bóng bẩy, tuyên bố sai lệch về khoa học, khiến người tiêu dùng lầm tưởng rằng sữa công thức gần bằng hoặc tốt hơn sữa mẹ", bà Untoro nói.
Nghiên cứu được WHO tiến hành tại 8 quốc gia đại diện cho các châu lục và vùng lãnh thổ khác nhau, trong đó Việt Nam, từ tháng 8/2019 đến tháng 4/2021. Tổ chức này không công bố số lượng người tham gia cuộc nghiên cứu, cũng như bao nhiêu bà mẹ Việt Nam được khảo sát.
Kết quả nghiên cứu cho thấy thông tin tiếp thị ảnh hưởng lớn đến thái độ của bà mẹ, khi 82% biết về sữa công thức giai đoạn 2 (trẻ ở độ tuổi 6–12 tháng) và 96% trong đó cho rằng sữa công thức là cần thiết, làm suy giảm tầm quan trọng của việc nuôi con bằng sữa mẹ, theo WHO.
Tiến sĩ Juliawati Untoro cũng dẫn nghiên cứu, cho rằng sữa công thức được tiếp thị sai lệch ở Việt Nam, như tuyên bố có thể cải thiện chiều cao, cân nặng hoặc sự phát triển trí não của trẻ. Một số loại sữa chuyên biệt được quảng cáo có thể giải quyết được các vấn đề phổ biến ở trẻ sơ sinh như đau bụng, trào ngược, quấy khóc; hoặc dị ứng, nhạy cảm.
"Tất cả thông tin tiếp thị trên đều không có cơ sở khoa học, hoặc chưa chứng minh được hiệu quả, chỉ nhằm thúc đẩy kinh doanh, tăng bán hàng", bà Untoro nói, thêm rằng nhân viên y tế ở Việt Nam, Maroc và Nigeria là "đối tượng mục tiêu và là công cụ chính trong chiến lược tiếp thị của các công ty sữa công thức".
Thậm chí các hãng sữa sử dụng cán bộ y tế để tạo sự tin tưởng, uy tín khi tiếp thị sữa, sẵn sàng trả hoa hồng, tổ chức hội nghị, đào tạo, tài trợ cho nghiên cứu, hàng hóa, quà tặng và chi trả các chuyến đi quảng bá sản phẩm.
Sữa mẹ là liều vaccine đầu tiên trong đời, giúp trẻ tăng cường khả năng miễn dịch trước các loại bệnh. Ảnh: Unicef Việt Nam
Trong bối cảnh các loại sữa công thức được quảng cáo rầm rộ, ông Đinh Anh Tuấn, Vụ trưởng Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em (Bộ Y tế), cho biết hiện chỉ 66,5% trẻ em được bú mẹ đến năm một tuổi. Con số này qua nhiều năm không tăng trưởng. Đặc biệt, tỷ lệ bú sớm ngay trong giờ đầu hiện giảm 3%, còn 23,5% so với 2014.
Bà Rana Flowers, Trưởng đại diện UNICEF Việt Nam, nhận định nuôi con bằng sữa mẹ sẽ bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi các bệnh nhiễm khuẩn đe dọa tính mạng, hỗ trợ phát triển trí não và ngăn ngừa bệnh mạn tính. Tất cả lợi ích này giúp giảm chi phí chăm sóc sức khỏe cho trẻ.
Bà Flowers dẫn nguồn nghiên cứu cho thấy trẻ không được bú sữa mẹ có nguy cơ tử vong trước khi tròn một tuổi cao gấp 14 lần so với trẻ được bú mẹ hoàn toàn. Nuôi con bằng sữa mẹ cũng giúp bảo vệ người mẹ chống lại xuất huyết sau sinh, trầm cảm, ung thư buồng trứng, vú, bệnh tim và tiểu đường tuýp 2.
Thực tế, Việt Nam đã có những quy định về việc cấm quảng cáo sữa cho trẻ dưới 24 tháng tuổi, yêu cầu ghi nhãn, thông tin, giáo dục và quảng cáo phù hợp. Song, việc thực thi chính sách còn nhiều khó khăn, do chưa có đủ cơ chế xử phạt.
Vì vậy, theo các chuyên gia, cần kiểm soát truyền thông, củng cố các cơ chế giám sát và thực thi pháp luật để bảo vệ sức khỏe và sự phát triển của trẻ khỏi các hoạt động tiếp thị thương mại gây hại. Đồng thời củng cố thúc đẩy sáng kiến bệnh viện thực hành nuôi con bằng sữa mẹ. Ngoài ra, các cơ quan cần tạo điều kiện cho việc nuôi con bằng sữa mẹ, hoặc cải tiến chế độ thai sản và nghỉ chăm con để bà mẹ có thể nuôi con bằng sữa mẹ đến hai tuổi.
Lê Nga
