Ngày 23/2, bác sĩ Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy (TP HCM), cho biết đơn vị đang thiếu hoặc phải dừng hoạt động nhiều trang thiết bị y tế kỹ thuật cao như: Máy chụp cắt lớp vi tính (CT), máy chụp cộng hưởng từ (MRI), máy siêu âm doppler màu... do không có đủ 3 báo giá theo quy định mua sắm đầu thầu. Hệ quả, bệnh viện phải chuyển bệnh nhân đến cơ sở khác để thực hiện các kỹ thuật chụp chiếu, gây rất nhiều khó khăn, phiền toái cho người bệnh.
Cụ thể, theo ông Thức, việc quản lý giá trang thiết bị y tế đã được quy định tại Điều 43, Điều 44, Điều 45 của Nghị định 98. Tuy nhiên, trong thực tế, việc kê khai và công khai giá chưa thực hiện đầy đủ chi tiết cấu hình tính năng, giá kê khai của các sản phẩm chưa được kiểm soát, do đó có tình trạng giá kê khai cao hơn rất nhiều so với giá bán thực tế.
Ngoài ra, từ ngày 1/1/2022, khi Nghị định 98 có hiệu lực thi hành đến nay, việc thu thập đầy đủ các báo giá cũng như tham khảo giá kê khai, công khai trên cổng thông tin đấu thầu quốc gia cũng gặp rất nhiều khó khăn.
"Việc này dẫn đến bệnh viện không thể xác định giá trị thật của trang thiết bị y tế để xây dựng giá gói thầu mua sắm", Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy nói.
Bên cạnh đó, hiện chưa có quy định cụ thể, chưa được quản lý giá, chưa có quy định kê khai, công khai giá cho sửa chữa, bảo trì, linh kiện thay thế trang thiết bị y tế. Từ đó bệnh viện không xác định được giá gói thầu để triển khai mua sắm sửa chữa.
Giá gói thầu cũng là vấn đề khiến Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) "đau đầu" nhất, theo GS TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện. Theo quy định, giá thị trường được tham khảo từ ít nhất 3 báo giá của các nhà cung cấp khác nhau trên địa bàn tại thời điểm gần nhất, tối đa không quá 90 ngày trước ngày trình cơ quan thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
Trong trường hợp không đủ 3 nhà cung cấp trên địa bàn, có thể tham khảo trên địa bàn khác hoặc từ các nguồn thông tin do cơ quan có thẩm quyền, tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định pháp luật Việt Nam công bố.
Tuy nhiên, trong thực tế, bệnh viện không thể nhận được đầy đủ 3 báo giá trên địa bàn và cũng không thu thập được báo giá trên địa bàn khác. Vấn đề này đã gây rất nhiều trở ngại cho điều trị và cấp cứu bệnh nhân.
"Nếu bệnh viện tiếp tục chờ đợi 3 báo giá thì bệnh viện không thể xây dựng được giá gói thầu, từ đó chắc chắn bệnh viện sẽ tạm ngưng hoạt động vì không đủ hóa chất để xác định chẩn đoán, không đủ vật tư y tế tiêu hao để điều trị", ông Cơ nói.
Ngoài ra, đối với số lưu hành, giấy phép nhập khẩu của trang thiết bị y tế được quy định tại Nghị định 98, hiện hầu hết không còn hiệu lực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến điều trị. Các nhà thầu không thể nhập khẩu được trang thiết bị y tế để cung ứng cho bệnh viện, đặc biệt là hóa chất xét nghiệm khí máu, xét nghiệm chẩn đoán nhồi máu cơ tim...
Thêm nữa, nhiều mặt hàng Bệnh viện Bạch Mai đã ký hợp đồng với nhà thầu trúng thầu, không giao được hàng do giấy phép nhập khẩu hết hạn (vật tư ECMO, ống trợ giúp can thiệp động mạch vành, bóng nong động mạch vành).
Cùng với đó, nhiều hóa chất phục vụ xét nghiệm cơ bản và chuyên sâu đã hết, một số loại chỉ thực hiện trong 1-2 tuần. Nguyên nhân tình trạng này là các hóa chất do các công ty cung cấp, kèm theo máy đặt, mượn. Trước đây, cơ quan chức năng cho phép thanh toán bảo hiểm y tế với các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng máy đặt, mượn do nhà thầu cung cấp. Như vậy, bệnh viện có nguồn thu cũng như cơ sở pháp lý để đấu thầu mua sắm hóa chất, triển khai các xét nghiệm phục vụ người bệnh.
Tuy nhiên, điểm mới trong Nghị quyết 144 quy định, các hợp đồng ký sau tháng 11/2022 (thời hạn áp dụng đến tháng 11/2023) sẽ không được bảo hiểm y tế chi trả. Do đó, từ tháng 12 năm ngoái, bệnh viện không thể kéo dài hình thức mượn máy, đặt theo kết quả đấu thầu hóa chất như trước, dẫn đến thiếu hụt.
Hậu quả là hàng nghìn bệnh nhân, trong đó nhiều người mắc ung thư và bệnh nan y phải "chạy vòng quanh" vì không có máy móc phục vụ điều trị.
Máy PET/CT giá 60 tỷ đồng ở Bệnh viện Bạch Mai không hoạt động. Ảnh:Ngọc Thành
Trước thực tế trên, lãnh đạo các bệnh viện kiến nghị cần khẩn trương thực hiện sửa đổi, bổ sung Nghị định 98 để giải quyết các vướng mắc, khó khăn trong đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế.
Theo đó, quản lý giá trang thiết bị y tế (bao gồm cả vật tư y tế, hóa chất), linh kiện thay thế sửa chữa bảo trì phải đảm bảo tính công khai, khách quan với giá trị thực của thiết bị, cũng như phải có cơ quan kiểm soát, chịu trách nhiệm việc kê khai và công khai giá.
Đồng thời, cơ quan chức năng khẩn trương cấp mới, cấp lại, gia hạn số lưu hành, giấy phép nhập khẩu được quy định tại Nghị định 98. Về lâu dài, cần xây dựng luật đấu thầu riêng cho ngành y tế hoặc bổ sung chương đấu thầu cho ngành y tế trong Luật đấu thầu.
Ngoài ra, cơ quan thẩm quyền khẩn trương điều chỉnh bổ sung các quy định xây dựng giá gói thầu riêng cho ngành y tế, đặc biệt là mua sắm trang thiết bị. Làm rõ và hướng dẫn thực hiện việc thanh toán bảo hiểm cho các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng máy mượn, đặt.
Chiều nay, Bộ Y tế đã có cuộc họp với các bộ ngành liên quan để tháo gỡ, hiện chưa công bố kết quả.
Lê Nga
