Ngày 12/12, BS.CK2 Nguyễn Thắng Nhật Tuệ cho biết êkíp nhận điều phối từ Trung tâm Cấp cứu 115 TP HCM đến hỗ trợ tại trạm y tế phường. Khi y bác sĩ tiếp cận, bệnh nhi đã ngưng tim, ngưng thở, đồng tử giãn và mất phản xạ. Các bác sĩ tiến hành hồi sức tim phổi tích cực hơn một tiếng nhưng phép màu không xảy ra.
Trước đó, bé bị sặc trong giờ ăn tại một cơ sở giữ trẻ, sau đó được người lớn đưa qua hai trạm y tế khác nhau. Bác sĩ Tuệ nhận định bệnh nhi đã bỏ lỡ "thời gian vàng" sống sót do quy trình xử trí ban đầu sai lầm.
"Chúng tôi đã làm hết sức, nhưng điều day dứt nhất là những phút đầu tiên khi tai nạn xảy ra, không ai biết sơ cứu đúng cách", bác sĩ Tuệ nói. Ông nhấn mạnh việc di chuyển bệnh nhân qua nhiều nơi mà không có đánh giá ban đầu hoặc sơ cứu tại chỗ là nguyên nhân khiến tình trạng trầm trọng hơn.
Thức ăn nghẹt dính vào ống nội khí quản sau khi hồi sinh tim phổi thất bại. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Sặc, hóc dị vật là tai nạn thường gặp nhưng nguy hiểm ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong giờ ăn. Dấu hiệu nhận biết điển hình là trẻ đang ăn bỗng ho yếu dần hoặc không phát ra tiếng, tay ôm cổ, người nhào về phía trước, mặt tím tái, không thể khóc hay nói. Sau vài giây, nạn nhân có thể lịm đi và mất ý thức.
Để tránh những cái chết oan uổng, phụ huynh và giáo viên cần nắm vững nguyên tắc sơ cứu. Khi phát hiện trẻ bị sặc, người lớn phải gọi ngay 115 để nhận hướng dẫn từ điều phối viên y tế. Tuyệt đối không cho trẻ uống nước, không ép ăn thêm, không dùng tay móc họng hay dốc ngược cơ thể bé. Việc vỗ lưng khi trẻ đang khóc cũng bị cấm vì lúc này phản xạ ho vẫn còn hiệu quả; tác động sai cách dễ khiến dị vật trôi sâu hơn vào đường thở.
Quy trình xử trí đúng phụ thuộc vào độ tuổi. Với trẻ dưới một tuổi, người sơ cứu cần thực hiện thủ thuật vỗ lưng - ấn ngực. Đặt trẻ nằm sấp trên cẳng tay, đầu thấp hơn thân, giữ chắc hàm, dùng gốc bàn tay vỗ 5 lần vào giữa hai xương bả vai. Sau đó lật ngửa trẻ, dùng hai ngón tay ấn 5 lần vào vùng 1/3 dưới xương ức. Lặp lại chu kỳ này đến khi dị vật bật ra hoặc trẻ khóc trở lại.
Đối với trẻ trên một tuổi, người lớn áp dụng thủ thuật Heimlich. Cho trẻ đứng hơi cúi về trước, vỗ mạnh 5 cái vào lưng. Nếu dị vật chưa ra, người sơ cứu đứng sau lưng trẻ, vòng tay qua bụng, nắm một bàn tay lại đặt giữa rốn và mũi ức, tay kia nắm lấy tay này rồi giật mạnh hướng lên trên và ra sau 5 lần.
Trong trường hợp trẻ tím tái, ngưng tim, ngưng thở, người có mặt cần ép tim - thổi ngạt ngay lập tức và duy trì đến khi nhân viên y tế tới hiện trường.
Bác sĩ Tuệ khuyến cáo các cơ sở giáo dục phải tập huấn định kỳ kỹ năng sơ cứu hóc dị vật và hồi sức tim phổi cho giáo viên, bảo mẫu. Tại các trạm y tế, nhân viên cần thường xuyên cập nhật phác đồ xử trí cấp cứu nhi khoa để hỗ trợ kịp thời. Ngay cả khi dị vật đã được lấy ra, trẻ vẫn cần được đưa đến bệnh viện để theo dõi tổn thương đường thở trong 24 giờ tiếp theo.
Lê Phương
