Đầu năm nay, sau khi nhận kết quả khám sức khỏe định kỳ với chỉ số mỡ máu cao, ông Hùng, 66 tuổi ở Thanh Hóa, và vợ không khỏi lo lắng. Dù đã được bác sĩ kê đơn thuốc và khuyên thay đổi lối sống, nỗi ám ảnh về nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ vẫn đeo bám họ.
Vợ ông Hùng liên tục lên mạng xã hội tìm kiếm thông tin về giảm mỡ máu, thấy một số cơ sở y tế quảng cáo "lọc máu ngừa đột quỵ", "loại bỏ cholesterol xấu và độc tố khỏi máu". Những cơ sở này còn nhấn mạnh "mỡ máu lối tắt dẫn tới đột quỵ", khiến bà đứng ngồi không yên.
Hai vợ chồng ông Hùng quyết định bay vào TP HCM để lọc máu. Theo lời tư vấn, máu được lấy từ động mạch tay phải, qua hai bộ lọc siêu biệt để loại bỏ mỡ máu, độc tố, triglyceride, sau đó trả lại máu sạch vào tĩnh mạch tay trái. Với chi phí hơn 100 triệu đồng cho một người với một lần lọc và cam kết "trả lại máu sạch", ngăn ngừa bệnh tật, hai vợ chồng quyết định sử dụng dịch vụ này.
"Vài tháng sau tôi kiểm tra sức khỏe định kỳ lại, chỉ số mỡ máu vẫn cao, lần này bác sĩ yêu cầu tuân thủ uống thuốc theo đơn, ăn uống, tập luyện khoa học", vợ ông Hùng nói, than rằng "tiếc tiền".
Câu chuyện của vợ chồng ông Hùng không phải là cá biệt. Giữa bối cảnh gần một nửa dân số trưởng thành ở Việt Nam bị rối loạn lipid máu, theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, các quảng cáo về "lọc máu siêu công nghệ" đã đánh trúng vào tâm lý lo sợ bệnh tật của nhiều người. Không ít gia đình đã bỏ ra hàng trăm triệu đồng, thậm chí sang Singapore hay Nhật Bản, để theo đuổi một phương pháp điều trị không có cơ sở khoa học.
Bệnh nhân đang lọc máu tại bệnh viện ở TP HCM. Ảnh:Lê Phương
Ngày 5/9, TS.BS Trương Quý Kiên, Phó Chủ nhiệm Khoa Nội thận và lọc máu, Bệnh viện Trung ương Quan đội 108, cho hay lọc máu là phương pháp sử dụng màng lọc nhân tạo hoặc màng bụng để loại bỏ một số chất trong máu. Kỹ thuật này được chỉ định cho các trường hợp bệnh lý thực sự như bệnh thận mạn giai đoạn cuối, tổn thương thận cấp không đáp ứng điều trị, suy gan cấp, sốc nhiễm khuẩn, viêm tụy cấp, một số bệnh tự miễn nặng hoặc rối loạn lipid máu di truyền... Ông Kiên nhấn mạnh việc lọc máu phải do bác sĩ chuyên khoa chỉ định và thực hiện tại các cơ sở y tế đảm bảo điều kiện về kiểm soát nhiễm khuẩn, trang thiết bị và thuốc cấp cứu.
Như vậy, lọc máu là một phương pháp điều trị bệnh chứ không để phòng bệnh. Lipid máu hay còn gọi với tên dân gian là "mỡ máu" là một thành phần trong máu (huyết tương), chúng được sinh ra hàng ngày, cùng với các thành phần khác. Vì thế, không có phương pháp nào lọc được "sạch- không còn mỡ trong máu", bác sĩ Kiên giải thích thêm.
Dịch vụ đắt đỏ này cũng được nhiều các chuyên gia, bác sĩ đưa ra cảnh báo. Hồi giữa tháng 3, Sở Y tế TP HCM khẳng định chưa có đầy đủ bằng chứng y khoa hay cơ sở pháp lý để áp dụng lọc máu, thay huyết tương ngừa mỡ máu, đột quỵ hay loại bỏ độc chất trên người khỏe mạnh. Giám đốc Sở Y tế TP HCM Tăng Chí Thượng cho hay đây là kết luận sau cuộc gặp các chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực lọc máu, thận học, hồi sức tích cực cũng như đại diện những bệnh viện có triển khai kỹ thuật lọc máu, lọc huyết tương. Kết luận được nhóm chuyên gia đưa ra trên cơ sở phân tích các chứng cứ khoa học.
PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu cũng cho rằng quảng cáo "lọc máu siêu công nghệ" ngừa ung thư, đột quỵ chỉ là chiêu trò lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin của người dân, tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Còn bác sĩ Nguyễn Văn Thanh, Bộ môn Nội tổng hợp, Đại học Y Hà Nội, cảnh báo lạm dụng lọc máu có thể gặp biến chứng nguy hiểm như tụt huyết áp, đau ngực, đau lưng, chuột rút, sốt, sốc phản vệ, mất máu do chảy máu, rối loạn nhịp tim và ngừng tim, tắc mạch do khí đi vào hệ thống tuần hoàn, tai biến mạch máu não trong và sau lọc, nhiễm trùng đường vào mạch máu...
Các chuyên gia cảnh báo người bệnh bị đột quỵ do nhiều nguyên nhân gây ra và có nhiều yếu tố tác động chứ không phải chỉ riêng rối loạn lipid máu. Vì thế, nếu điều chỉnh được lipid máu, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ tim mạch khác (tăng huyết áp, béo phì,..) cùng với chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học thì có thể giúp dự phòng đột quỵ. Theo bác sĩ Kiên, với người rối loạn lipid máu có yếu tố gia đình, điều chỉnh nội khoa không hiệu quả thì việc sử dụng quả lọc hấp phụ kép có thể đem lại hiệu quả trong một số trường hợp.
"Mọi người hãy cân nhắc lựa chọn các cách điều trị và nên được các bác sĩ chuyên khoa chỉ định. Cảnh giác trước các quảng cáo quá mức về hiệu quả", ông Kiên nói, khuyên người dân cần khám bệnh định kỳ để sớm phát hiện các rối loạn và cần được tư vấn bởi các bác sĩ có chuyên môn.
Lê Nga
