Sức khỏe đường ruột có tác động đáng kể đến sức khỏe tổng thể. Hệ vi sinh vật đường ruột phát triển trong những năm đầu đời và tương đối ổn định khi sau 3 năm đầu. Tuy nhiên, nó có thể bị thay đổi bởi một số yếu tố nhất định, phổ biến nhất là chế độ ăn uống. Một số chất phụ gia thực phẩm và chất bảo quản trong các thực phẩm hàng ngày có thể phá vỡ sự cân bằng của hệ vi sinh đường ruột, gây hại cho tiêu hóa.
Maltodextrin
Maltodextrin có trên nhãn của một loại đồ uống thể thao hoặc nước tăng lực, kẹo, nước sốt salad và súp hỗn hợp ăn liền. Maltodextrin có nguồn gốc từ tinh bột, được thêm vào thực phẩm để làm dày kết cấu và kéo dài thời hạn sử dụng. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) xếp maltodextrin vào nhóm "được công nhận chung là an toàn" (GRAS), nghĩa là an toàn nếu sử dụng một lượng nhỏ trong thực phẩm.
Maltodextrin có nguồn gốc từ tinh bột nên khi nạp vào cơ thể nhanh chóng chuyển hóa thành đường. Những người đang cần kiểm soát lượng đường trong máu hay bệnh nhân tiểu đường có thể cần chú ý lượng tiêu thụ của thành phần này.
Nghiên cứu về tác động của maltodextrin với sức khỏe đường ruột còn nhiều tranh cãi. Một số nghiên cứu cho thấy maltodextrin có thể phá vỡ sự cân bằng của vi khuẩn đường ruột, thúc đẩy các chủng vi khuẩn gây viêm và các tình trạng như bệnh Crohn. Tuy nhiên, một nghiên cứu nhỏ cho thấy rằng nó có thể hỗ trợ sự phát triển của một số loại chất nhờn.
Natri nitrat hoặc nitrit
Khi làm bánh mì kẹp thịt nguội, hãy kiểm tra danh sách thành phần. Một số nhãn sản phẩm thịt nguội có thể ghi "không bổ sung nitrat" hoặc "không nitrat", nhưng nhiều sản phẩm vẫn chứa chất bảo quản như natri nitrat hoặc nitrit.
Natri nitrat là một loại muối có thể tìm thấy trong rau củ và nước uống. Nó cũng được thêm vào thực phẩm, đặc biệt là thịt chế biến sẵn, vì giúp giữ màu và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn. Trong cơ thể, nitrat và nitrit có thể tạo thành các hợp chất gọi là nitrosamine, được biết đến là chất gây ung thư.
Nghiên cứu cho thấy người ăn nhiều thịt chế biến sẵn có nguy cơ mắc một số bệnh ung thư cao hơn, bao gồm ung thư đại trực tràng. Tiêu thụ nitrat và nitrit từ các sản phẩm động vật có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột do liên quan đến tình trạng viêm. Ngay cả các sản phẩm sử dụng nguồn nitrat hoặc nitrit tự nhiên, chẳng hạn bột cần tây, cũng tạo ra các hợp chất tương tự trong cơ thể như nitrat được thêm vào nhân tạo.
Do những rủi ro tiềm ẩn, FDA giới hạn lượng nitrat được phép thêm vào thực phẩm là không quá 200 phần triệu (ppm) natri nitrit và 500 ppm natri nitrat trong các sản phẩm ăn liền. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy nitrat trong chế độ ăn uống cũng có những lợi ích như hỗ trợ chức năng mạch máu khỏe mạnh và có thể giúp duy trì sự cân bằng của hệ vi sinh vật đường ruột.
Phụ gia trong thịt nguội, nước sốt salad có thể gây hại cho đường ruột. Ảnh minh họa tạo bởi AI
Carrageenan
Carrageenan là chất nhũ hóa làm từ rong biển, thường được thêm vào các loại thực phẩm như kem, thanh protein và thanh năng lượng. Trên nhãn thực phẩm, nó có thể được ghi là "kẹo cao su carrageenan" hoặc "rêu Ireland". Carrageenan cải thiện kết cấu thực phẩm và giữ các thành phần không hòa tan lại với nhau, nhưng cơ thể không tiêu hóa được hoàn toàn chất này.
Carrageenan có thể gây hại cho đường ruột hay không vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi. Một số người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS) cho biết nó làm trầm trọng các triệu chứng bệnh. Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa carrageenan với tình trạng viêm ruột, mất cân bằng vi khuẩn và tổn thương niêm mạc ruột. Các nhà nghiên cứu cũng cho rằng nó có thể không phù hợp cho người mắc bệnh viêm ruột như bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng.
Để hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột, mọi người nên ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau, đặc biệt là thực vật, bao gồm trái cây, các loại hạt và rau củ giàu dinh dưỡng. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, chứa chất tạo ngọt nhân tạo, chất béo bão hòa. Bổ sung đủ chất xơ để nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi cho đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như bệnh tim và tiểu đường type 2.
Anh Ngọc (Theo Verywell Health)
