Northern Lights công bố vận hành dự án thu giữ và lưu trữ carbon (CCS) tại Na Uy, với đợt bơm CO2 đầu tiên xuống đáy biển Bắc Hải ngày 25/8. Họ là doanh nghiệp cung ứng dịch vụ CCS thương mại đầu tiên trên thế giới, được thành lập bởi 3 ông lớn lĩnh vực dầu khí là Equinor, Shell và TotalEnergies.
Tàu chở CO2 hóa lỏng (LCO2) của Northern Lights tại Akershuskaia, Oslo, Na Uy, ngày 17/6. Ảnh: AFP
Công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS) được Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (IPCC) và Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) thừa nhận là công cụ giúp giảm lượng khí thải CO2 của các ngành công nghiệp khó khử carbon như xi măng, thép. Dự án của Northern Lights được kỳ vọng góp phần giảm khí thải nhà kính của châu Âu, qua đó giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
Lượng CO2 trong đợt bơm đầu tiên đến từ nhà máy xi măng Heidelberg Materials của Đức tại thị trấn Brevik (Na Uy). Theo đó, doanh nghiệp cung ứng dịch vụ sẽ hóa lỏng CO2 thu giữ được từ ống khói các nhà máy, chuyển bằng tàu biển đến bể chứa trên bờ Øygarden, phía tây Na Uy. Sau đó, lượng CO2 này được bơm vào đường ống dài 100 km xuống bể chứa sâu 2.600 m dưới đáy biển, để lưu giữ lâu dài.
Với việc lưu trữ được CO2 an toàn dưới đáy biển ở quy mô thương mại, Anders Opedal, Giám đốc điều hành của Equinor - đại diện liên doanh, nói điều này chứng minh tính khả thi của việc thu giữ, vận chuyển và lưu trữ carbon như một ngành công nghiệp có thể mở rộng quy mô.
Dự án được tài trợ phần lớn bởi chính phủ Na Uy, có công suất giai đoạn 1 ở mức 1,5 triệu tấn CO2, hiện kín đơn hàng. Các nhà phát triển đang mở rộng giai đoạn 2, với công suất tăng lên 5 triệu tấn CO2 mỗi năm. Quyết định mở rộng được đưa ra sau khi họ ký được hợp đồng thu giữ và lưu trữ tới 900.000 tấn CO2 mỗi năm với công ty năng lượng Stockholm Exergi (Thụy Điển).
Ngoài hợp đồng trên, Northern Lights còn cung cấp dịch vụ CCS cho nhà máy amoniac Yara (Hà Lan) và hai nhà máy nhiên liệu sinh học của Orsted (Đan Mạch).
Tuy nhiên, công nghệ CCS vấp phải sự phản đối từ một số nhà khoa học, gồm Mark Jacobson, giáo sư kỹ thuật môi trường tại Đại học Stanford. Hồi đầu năm, Jacobson bày tỏ hoài nghi về động cơ và hiệu quả của công nghệ thu giữ carbon này, gồm phương thức thu giữ carbon từ ống khói nhà máy. Theo ông, việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch là giải pháp hữu hiệu, trong bối cảnh 60% nguồn điện nước Mỹ đến từ nhiên liệu hóa thạch.
"Bạn phải nghĩ xem ai là người đề xuất công nghệ này? Ai sẽ được hưởng lợi từ việc thu giữ carbon và thu giữ trực tiếp trong không khí? Đó là các công ty nhiên liệu hóa thạch", giáo sư từ Đại học Stanford nói.
Bảo Bảo (theo CBS News, Equinor)
