Đây là điểm mới tại dự thảo quyết định sửa đổi Quyết định 24/2017 về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, được Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng.
Bản thảo lần này vẫn đưa ra quy định thẩm quyền giảm, tăng giá điện; rút ngắn thời gian điều chỉnh giá từ 6 tháng hiện nay xuống 3 tháng một lần, tức mỗi năm sẽ có 4 đợt thay đổi giá. Giá được cập nhật hàng quý theo chi phí phát điện, các khoản chi phí chưa được tính vào giá điện.
Tuy nhiên, so với dự thảo đưa ra lấy ý kiến trước đây, bản dự thảo mới cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam - EVN thu hồi khoản lỗ từ sản xuất kinh doanh điện của các năm quá khứ. Cụ thể, công thức tính giá điện bình quân gồm các yếu tố gắn với giá thành sản xuất, như chênh lệch tỷ giá, lỗ từ sản xuất kinh doanh và các chi phí khác chưa được tính vào giá bán lẻ được xác định căn cứ báo cáo tài chính được kiểm toán.
Quy định này được Bộ Công Thương bổ sung dựa trên yêu cầu của Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, khi cho rằng hiện nay chưa có cơ chế để EVN xử lý các khoản lỗ, chênh lệch tỷ giá và các chi phí khác chưa được tính vào giá điện.
Công nhân Điện lực TP HCM sửa chữa điện nóng trên đường dây 22kV tại khu chế xuất Tân Thuận (quận 7, TP HCM), tháng 9/2019. Ảnh: Thành Nguyễn
Việc điều chỉnh công thức tính giá bán điện bình quân, theo Bộ Công Thương, làm rõ hơn yếu tố gắn với giá thành sản xuất kinh doanh điện. Bộ này giải thích, chi phí mua nhiên liệu sản xuất điện tăng vọt năm ngoái do ảnh hưởng của tình hình địa chính trị, giá nhiên liệu thế giới tăng cao từ giữa quý I/2022. Trong khi đó giá bán lẻ giữ ổn định, dẫn tới EVN lỗ hơn 26.000 tỷ đồng năm 2022.
Năm nay, giá nhiên liệu bớt căng thẳng nhưng vẫn ở mức cao so với trước năm 2022, ảnh hưởng tới cân bằng tài chính của EVN. Việc tăng giá bán điện bình quân thêm 3% từ 4/5 đã giải quyết một phần khó khăn tài chính, dòng tiền của EVN.
Quyết định 24/2017 chưa quy định cụ thể việc xem xét giá thành thực tế sản xuất kinh doanh điện trong tính toán giá điện kế hoạch, gây khó khăn cho EVN trong thu hồi chi phí, bù đắp lỗ của năm cũ. Việc này ảnh hưởng tới phát triển, bảo toàn vốn Nhà nước nếu hoạt động sản xuất kinh doanh của EVN thua lỗ kéo dài.
Theo Luật Giá, giá điện cần đảm bảo đủ bù đắp chi phí thực tế, có lợi nhuận hợp lý. Vì thế, việc điều chỉnh công thức tính giá bán lẻ điện bình quân là để làm rõ hơn yếu tố gắn với giá thành sản xuất kinh doanh điện.
Tác động của việc sửa này, theo Bộ Công Thương, ngân sách phát sinh chi phí khi sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật. Nhưng ngân sách tăng thu từ vốn đầu tư của nhà nước tại doanh nghiệp khi có cơ chế cho EVN được thu hồi đủ chi phí sản xuất, kinh doanh điện.
Cũng theo dự thảo quyết định cơ chế điều chỉnh giá điện, Bộ Công Thương bổ sung quy định thực hiện hỗ trợ giảm tiền điện khi có chỉ đạo của Chính phủ.
Tổng cục Thống kê có trách nhiệm đánh giá tác động việc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân tới các chỉ số sản xuất, GDP trên cơ sở số liệu cung cấp của EVN.
Anh Minh
