Nhiều tháng leo thang, hạ nhiệt rồi căng thẳng trở lại từ tuần trước, thương chiến Mỹ - Trung khiến Jacky Ren cảm thấy "cực kỳ kiệt sức". Ông là chủ nhà máy thiết bị điện tử Gstar tại Trung Quốc, từng kiếm 60% doanh thu từ xuất khẩu sang Mỹ.
Nhưng giờ, Ren cho biết đã quyết định "từ bỏ" thị trường tiêu dùng lớn nhất thế giới và đang tìm kiếm các thị trường mới để bù đắp.
Ren không phải trường hợp duy nhất. Dữ liệu do Hải quan Trung Quốc công bố đầu tuần này cho biết xuất khẩu sang Mỹ đã đi xuống sáu tháng liên tiếp, với mức giảm 27% trong tháng 9 so với cùng kỳ 2024.
Công nhân trong một dây chuyền sản xuất tại Cam Túc, Trung Quốc ngày 18/10/2024. Ảnh: Reuters
Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu chung của nước này tháng qua đạt 328,5 tỷ USD, tăng đến 8,3% - mức nhanh nhất 6 tháng và vượt dự báo của các nhà kinh tế. Tăng trưởng nhờ lượng hàng xuất khẩu sang Đông Nam Á tăng 15,6%. Kim ngạch từ Mỹ Latinh và châu Phi cũng lần lượt đi lên 15% và 56%.
Xuất khẩu của Trung Quốc "tiếp tục cho thấy khả năng phục hồi nhờ chi phí thấp và ít lựa chọn thay thế trên toàn cầu, bất chấp mức thuế quan cao hơn", ông Gary Ng, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Natixis nhận xét.
Tuy nhiên, chuyển dịch khỏi Mỹ sang nơi khác cũng không dễ dàng. Lou Xiaobo, sản xuất đồ trang trí Halloween ở miền đông Trung Quốc đang tìm cơ hội ở Mỹ Latinh. Ông thừa nhận sức mua ở các thị trường mới vẫn không đủ thay thế nhu cầu của Mỹ. "Lượng đặt hàng và doanh thu của chúng tôi đã giảm một nửa", ông cho biết.
Ngoài ra, khi các nhà sản xuất cùng lúc chuyển hướng, mức độ cạnh tranh theo đó lên cao, dẫn đến đua giảm giá bào mòn lợi nhuận. Ren cho biết tình trạng các nhà xuất khẩu bán lỗ ngày càng phổ biến.
Nhà mua hàng Mỹ cũng có dấu hiệu nản chí. Hôm 15/10, tại hội chợ thương mại lớn nhất thế giới Canton Fair ở Quảng Châu, tất cả 15 công ty mà Reuters hỏi đều cho biết không có người mua hàng Mỹ ghé thăm. Trong khi, hầu hết ghi nhận khách tham dự từ Brazil, Đông Nam Á và châu Âu gia tăng.
"Tình hình quá bất ổn. Ông Trump như đứa trẻ, lúc thì khóc, lúc lại cười. Không thể nào theo kịp được", Cherry Yuan, quản lý kinh doanh quốc tế của công ty Foshan Greenyellow Electric Technology chuyên sản xuất thiết bị bẫy muỗi nói.
Điều hành một công ty sản xuất máy xay sinh tố cá nhân, Cai Jing cho biết các doanh nghiệp có rất ít lựa chọn. Theo cô, rời Mỹ không phải là quyết định chủ động của các nhà xuất khẩu Trung Quốc.
"Doanh số bán hàng sang Mỹ đã giảm mạnh, khoảng một nửa. Không phải chúng tôi từ bỏ thị trường Mỹ mà người mua Mỹ đã từ bỏ chúng tôi", cô nói.
Ông Wang Jun, Tổng cục phó Hải quan Trung Quốc đánh giá môi trường bên ngoài vẫn còn khắc nghiệt và phức tạp. Thương mại đang đối mặt với những bất ổn và khó khăn ngày càng gia tăng. "Chúng ta vẫn cần nỗ lực hơn nữa để ổn định thương mại trong quý IV", ông nhận định đầu tuần này.
"Mất quyền tiếp cận thị trường tiêu dùng lớn nhất là Mỹ cũng giống đoàn tàu mất đi đầu kéo", Jacky Ren nhận định. Lúc này, khi tìm kiếm thị trường mới, ông thừa nhận nơi nào cũng cạnh tranh khốc liệt. "Tất cả những gì chúng tôi có thể làm là kiên trì và chờ đợi cơ hội", ông nói.
Phiên An (theo Reuters, AP)
