Hôm 2/9, Ấn Độ đã cấm 118 ứng dụng của Trung Quốc bao gồm các trò chơi nổi tiếng từ Tencent và NetEase, cũng như các dịch vụ từ Baidu và Ant Group của Alibaba. Bộ Điện tử và Công nghệ thông tin Ấn Độ tuyên bố rằng các ứng dụng đã "tham gia vào những hoạt động gây phương hại đến chủ quyền và toàn vẹn" của đất nước. Chính phủ cũng cáo buộc các dịch vụ này đã gửi dữ liệu của công dân đến các máy chủ đặt bên ngoài Ấn Độ.
Trong khi đó, Trung Quốc cho rằng hành động của Ấn Độ không chỉ xâm hại quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư, nhà cung cấp dịch vụ Trung Quốc, mà còn làm tổn hại lợi ích của người tiêu dùng Ấn Độ, đồng thời hủy hoại môi trường đầu tư của Ấn Độ với tư cách là một nền kinh tế mở.
Đầu tháng 6, Ấn Độ đã cấm 59 ứng dụng của Trung Quốc. Căng thẳng giữa hai nước gia tăng kể từ tháng 6, khi một cuộc đụng độ biên giới khiến 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng tại khu vực biên giới đang tranh chấp ở khu vực Ladakh, trên dãy Himalaya.
Abishur Prakash, Chuyên gia địa chính trị tại Trung tâm Đổi mới Tương lai (CIF), một công ty tư vấn tại Toronto (Canada), bình luận: "Vấn đề địa chính trị của Trung Quốc với Ấn Độ đã dẫn đến sự sụp đổ trên toàn thị trường này đối với các công ty Trung Quốc".
Chính phủ Ấn Độ đã nhắm mục tiêu cụ thể đến các ứng dụng. Bloomberg cũng đưa tin vào tháng trước rằng các nhà sản xuất thiết bị viễn thông của Trung Quốc là Huawei và ZTE cũng sắp ngừng hoạt động thử nghiệm 5G của Ấn Độ. Nếu điều đó xảy ra, Ấn Độ sẽ nối bước một số nước như Australia và Anh, trong việc loại trừ Huawei khỏi thế hệ mạng di động tiếo theo của họ.
Biểu tượng một số ứng dụng của Trung Quốc trên màn hình điện thoại. Ảnh: Caixin.
Việc "đàn áp" công nghệ Trung Quốc mang lại cơ hội cho cả các công ty công nghệ của Ấn Độ và Mỹ. "Chắc chắn, chúng ta đã thấy người Ấn Độ có lập trường quyết liệt hơn trong việc cấm các ứng dụng của Trung Quốc, công nghệ của Trung Quốc, so với Mỹ đưa ra trong cuộc chiến với Trung Quốc", Rodger Baker, Phó chủ tịch cấp cao về phân tích chiến lược của Stratfor, nhận định.
Vị chuyên gia này lý giải, một phần nguyên nhân bởi Ấn Độ đang cố gắng khuấy động công nghệ trong nước, khuyến khích sự phát triển của lĩnh vực công nghệ và cố gắng định vị mình cũng như một nơi để các quốc gia khác có thể đầu tư vào phát triển công nghệ.
'Win-Win' cho Ấn Độ và Mỹ
Ấn Độ là điểm đến hấp dẫn đối với các công ty công nghệ Trung Quốc khi tìm cách mở rộng ra ngoài thị trường nội địa. Các nhà đầu tư và công ty Trung Quốc đang đầu tư khoảng 4 tỷ USD vào các công ty khởi nghiệp của Ấn Độ, theo Gateway House. 18 trong số 30 "kỳ lân" của Ấn Độ - các công ty khởi nghiệp trị giá hơn một tỷ USD - hiện do Trung Quốc tài trợ.
Các ứng dụng Trung Quốc như TikTok đã thách thức những gã khổng lồ lớn của Mỹ như Facebook và Google ở Ấn Độ, trong khi các nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc như Xiaomi đã củng cố vị trí hàng đầu ở thị trường này.
Vì vậy, có rất nhiều thứ trên mạng, không chỉ đối với các công ty công nghệ Trung Quốc ở Ấn Độ mà còn cả các công ty khởi nghiệp dựa vào tiền từ Trung Quốc. "Các công ty công nghệ Trung Quốc biết rằng thời kỳ mở rộng tự do trên toàn thế giới đã qua", Prakash nói.
Nhưng tình hình này mang lại cơ hội cho những gã khổng lồ của Mỹ ở Ấn Độ, một thị trường mà họ đã xem như động lực tăng trưởng chính trong tương lai và là thị trường mà họ đã cố gắng để đạt được các mức độ thành công khác nhau. "Việc cấm các ứng dụng Trung Quốc để lại một khoảng trống lớn cần lấp đầy cho ngành", Neil Shah, Giám đốc nghiên cứu của Counterpoint Research, cho biết.
Theo ông, nó mang lại nhiều cơ hội hơn cho những tên tuổi từ Mỹ và các công ty từ nơi khác trong việc mở rộng thị phần. Ví dụ, việc cấm TikTok đang mang lại lợi ích cho Instagram Reels.
Phản ứng mạnh mẽ của Ấn Độ đối với công nghệ Trung Quốc diễn ra khi Mỹ tiếp tục gây áp lực lên các công ty lớn nhất của Trung Quốc. Vào tháng 8, Tổng thống Donald Trump đã ban hành lệnh cấm giao dịch với Tencent và ByteDance. Đầu năm nay, Washington cũng đã sửa đổi quy tắc nhằm cắt Huawei khỏi các nguồn cung cấp chất bán dẫn quan trọng.
"Cả Ấn Độ và Mỹ đều nhận thấy lợi ích của hội tụ. Quy tắc lớn nhất của Thủ tướng Modi là tự lực cánh sinh. Từ quốc phòng đến thương mại điện tử, ông ấy không muốn Ấn Độ phụ thuộc vào bất cứ thứ gì từ nước ngoài. Và, trong khi Ấn Độ đã xây dựng ngành công nghiệp phần mềm nội địa của riêng mình, nước này lại tụt hậu về phần cứng như chip", Prakash nói.
Trong khi đó, các công ty Mỹ đang tìm kiếm một nơi mới để xây dựng phần cứng và một thị trường tiêu dùng sản phẩm mới. "Đó là một kết quả đôi bên cùng có lợi và tốt cho tất cả", ông cho biết thêm.
Thung lũng Silicon đặt cược vào Ấn Độ
Những gã khổng lồ công nghệ của Thung lũng Silicon đang tìm cách mở rộng sự hiện diện ở Ấn Độ. Apple, chỉ chiếm 1% thị phần tại đây, bắt đầu bán điện thoại iPhone XR lắp ráp tại Ấn Độ vào năm ngoái. Công ty cũng cho biết họ "háo hức" mở cửa hàng bán lẻ đầu tiên tại Ấn Độ. Theo Counterpoint Research, thị trường điện thoại thông minh của Ấn Độ bị thống trị bởi Xiaomi và Samsung, chiếm hơn 50% thị phần.
Neil Shah của Counterpoint Research nói rằng Apple không chỉ coi Ấn Độ là thị trường tiêu thụ trọng điểm mà còn là một địa điểm sản xuất vì muốn giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
"Ấn Độ có hơn nửa tỷ người dùng điện thoại thông minh và là thị trường điện thoại thông minh lớn thứ hai thế giới. Với việc người tiêu dùng mua điện thoại thông minh thứ ba hoặc thứ tư trong những năm tới, họ có xu hướng mua một chiếc điện thoại tốt hơn, mở ra cơ hội cho Apple", Shah nói.
Hơn nữa, với thái độ chống hàng Trung Quốc, cuối cùng Apple có thể hưởng lợi vì trong phân khúc cao cấp, OnePlus đang cạnh tranh gay gắt với họ. OnePlus là thương hiệu điện thoại thuộc sở hữu của công ty BBK Electronics (Trung Quốc).
Các dịch vụ như Facebook, WhatsApp cũng như YouTube của Google đang khá phổ biến ở Ấn Độ. Cả Facebook và Google gần đây đã đầu tư chung hơn 10 tỷ USD vào công ty dịch vụ kỹ thuật số Jio Platforms của Ấn Độ. Jio Platforms sở hữu một số thương hiệu, bao gồm cả mảng kinh doanh viễn thông Reliance Jio đã phát triển nhanh chóng nhờ giá cả cạnh tranh để trở thành nhà cung cấp dịch vụ di động số một ở Ấn Độ, theo doanh thu và lượng thuê bao.
Khoản đầu tư này được coi là một cách để cả hai gã khổng lồ công nghệ này có được chỗ đứng lớn hơn tại thị trường Ấn Độ. "Google và Facebook, không giống như Apple, không có quyền tiếp cận vào thị trường điện thoại thông minh lớn nhất thế giới là Trung Quốc. Vì vậy, Ấn Độ là thị trường điện thoại thông minh quy mô lớn duy nhất cho các công ty này", Shah nói.
Do đó, theo chuyên gia này, việc hợp tác với công ty viễn thông lớn nhất, đầy tham vọng và có ảnh hưởng nhất của Ấn Độ, mang lại cho cả hai một đối tác tuyệt vời để củng cố vị trí và quy mô của họ tại Ấn Độ.
Tương lai khó đoán
Trong khi căng thẳng Ấn Độ - Trung Quốc có thể làm giảm tham vọng của các công ty công nghệ Trung Quốc tại Ấn Độ, nhưng vẫn khó có thể ngăn chặn sự mở rộng toàn cầu của họ, theo Prakash của CIF.
"Họ có thể bắt đầu xây dựng các sản phẩm và dịch vụ dành riêng cho một số thị trường nhất định, thay vì cho toàn thế giới. Điều này sẽ làm gia tăng cạnh tranh địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc, khi các công ty Trung Quốc xây dựng một dấu ấn lớn hơn ở một số khu vực nhất định", Prakash nói.
Ấn Độ cũng đang thúc đẩy chương trình nghị sự về công nghệ nội địa của riêng mình dưới thời ông Modi. Mặc dù Ấn Độ và Mỹ có thể đồng thuận về hạn chế công nghệ Trung Quốc, nhưng mối quan hệ của họ cũng có thể rất mong manh.
"Trong ngắn hạn, thông qua công nghệ, New Delhi và Washington có thể thúc đẩy một trong những mối quan hệ quan trọng nhất trong thế kỷ 21. Tuy nhiên, về lâu dài, nhờ vào công nghệ, Mỹ và Ấn Độ có thể thấy mình ở trong một mối quan hệ tương tự như Mỹ và Trung Quốc ngày nay", Prakash bình luận.
Phiên An (theo CNBC)
