Đất phi nông nghiệp là nhóm đất không sử dụng với mục đích làm nông nghiệp và không thuộc các loại đất chưa xác định mục đích sử dụng. Tại hội thảo về pháp luật thuế do Báo Lao động tổ chức ngày 23/10, PGS.TS Lê Xuân Trường - Trưởng Khoa Thuế và Hải quan (Học viện Tài chính) - cho biết Việt Nam hiện có 2 sắc thuế tài sản là thuế sử dụng đất nông nghiệp và phi nông nghiệp. Trong đó, thuế sử dụng đất nông nghiệp hầu như đã miễn toàn bộ theo một số nghị quyết của Quốc hội đến 2030.
Còn thuế sử dụng đất phi nông nghiệp được xác định theo giá tính thuế và thuế suất. Giá tính thuế được xác định bằng diện tích đất tính thuế nhân với giá của 1m2 đất - do địa phương quy định, ổn định theo chu kỳ 5 năm. Thuế suất tính lũy tiến theo hạn mức sử dụng với các mức 0,03%, 0,07% và 0,15%.
Song theo ông Lê Tiến Trường, mức thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hiện hành của Việt Nam quá thấp so với thông lệ quốc tế. Trong khi đó, mức lũy tiến theo hạn mức sử dụng cũng chưa hoàn toàn gắn với giá trị của đất. Bởi thực tế có trường hợp giá thị trường chênh hàng chục, hàng trăm, thậm chí hàng nghìn lần so với mức quy định.
"Như vậy, chính sách chưa đảm bảo công bằng trong điều tiết thu nhập", ông Trường nói, cho rằng việc đánh lũy tiến dựa trên hạn mức sử dụng đất cần chuyển sang hệ thống đánh thuế lũy tiến theo giá trị đất. Trong đó, các ngưỡng giá đất cụ thể cần được xác định trên cơ sở số liệu điều tra về giá đất và thu nhập của dân cư.
Đồng thời, chuyên gia kiến nghị giữ 3 mức thuế suất lũy tiến theo giá trị đất nhưng điều chỉnh tăng lên lần lượt 0,2%, 0,4% và 0,6%. Tức là, mức thuế đánh theo giá trị đất sẽ gấp 5-7 lần so với tỷ lệ đang áp dụng theo hạn mức đất sử dụng.
PGS.TS Lê Xuân Trường phát biểu tại hội thảo về quản lý thuế, ngày 23/10. Ảnh: Báo Lao động
Hiện nay, ngoài đánh thuế với đất ở và đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp, các tài sản có giá trị lớn khác chưa phải chịu thuế tài sản, chẳng hạn như nhà ở. Do đó, chuyên gia cũng đề xuất cơ quan quản lý nghiên cứu phương án đánh thuế với nhà ở. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý khi đánh thuế nhà ở, nhà điều hành cần tính đến ngưỡng không chịu thuế. Việc này để đảm bảo không đánh thuế với người có thu nhập từ mức trung bình trở xuống.
Việc áp thuế với tài sản như nhà ở từng được một số chuyên gia đề cập tới. Tại tọa đàm về nhà ở tháng trước, TS Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV - cho rằng Việt Nam cần đánh thuế bất động sản để hạn chế đầu cơ là một biện pháp hạ nhiệt giá nhà. Tương tự, bà Dương Thùy Dung, Giám đốc điều hành CBRE Việt Nam, nói thuế chống đầu cơ là giải pháp cần thiết để thị trường vận hành ổn định. Sau nhiều năm nghiên cứu, dù vẫn có lo ngại tác động ngắn hạn, theo bà, chính sách này sớm muộn cũng cần được áp dụng.
Đề xuất được các chuyên gia đưa ra trong bối cảnh giá nhà tại các đô thị lớn leo thang, vượt xa thu nhập, trong khi nguồn cung dồi dào và nhu cầu ở thực giảm.
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, 9 tháng đầu năm nay, tại Hà Nội, giá căn hộ sơ cấp trung bình 80 triệu đồng một m2, tăng 33% so với cùng kỳ năm trước. Một số dự án hạng sang chào bán ở ngưỡng 150-300 triệu đồng mỗi m2. Tương tự, tại TP HCM giá sơ cấp khoảng 89 triệu đồng một m2, tăng 36% so với năm trước. Nhiều dự án cao cấp mở bán từ 150 triệu đồng mỗi m2 trở lên.
Còn theo nghiên cứu của DKRA Việt Nam, 70% giao dịch bất động sản thành công trong 8 tháng qua rơi vào nhóm nhà đầu tư, đầu cơ, còn người mua để ở chỉ chiếm 30% - một tỷ trọng khá nhỏ. Trong khi đó, kết quả khảo sát tâm lý người mua nhà của Batdongsan (thuộc Tập đoàn Property Guru) cho thấy 86% người mua bất động sản chỉ giữ tài sản trong vòng một năm rồi bán lại, khoảng 14% có ý định giữ trên 5 năm.
Phương Dung
