Văn hóa dùng đũa khi ăn của một số quốc gia châu Á

Việt Nam

Đối với người Việt, việc dùng đũa không chỉ đơn thuần chỉ là một công cụ để gắp thức ăn, nó còn thể hiện sự quan tâm, chia sẻ một cách tinh tế. Hầu như khi khởi đầu các bữa ăn, đặc biệt là trong các bữa tiệc, trước khi gắp đồ cho chính mình, họ thường dùng đôi đũa còn sạch để gắp đồ ăn mời mọi người quanh bàn. 

Còn trong suốt bữa ăn, nếu muốn tiếp đồ ăn cho người khác, phải đảo đầu đũa, đây là phép lịch sự tối thiểu nhất. Nhìn chung, văn hóa dùng đũa khi ăn của người Việt không quá khắt khe, trẻ nhỏ thường chỉ bắt đầu học cách sử dụng đũa khi đã lên 5 – 6 tuổi. 

Đối với người Việt, việc dùng đũa không chỉ đơn thuần chỉ là một công cụ để gắp thức ăn, nó còn thể hiện sự quan tâm, chia sẻ một cách tinh tế.

Có những quy tắc quan trọng khi sử dụng đũa mà mỗi người đều phải chú ý, chẳng hạn như không cắm đũa đứng trong bát cơm, vì điều này tượng trưng cho sự chết chóc; không gõ đũa vào bát, vì điều này được coi là thiếu tôn trọng. Ngoài ra, khi ăn chung, mọi người thường dùng đũa riêng để gắp thức ăn, để tránh lây lan vi khuẩn và thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau.

Hàn Quốc

Văn hóa dùng đũa khi ăncủa người Hàn Quốc có nhiều điểm đặc biệt và mang đậm dấu ấn trong các bữa ăn truyền thống. Người Hàn Quốc sử dụng hai loại đũa: Một đôi đũa bằng kim loại, thường là thép không gỉ hoặc inox, và một chiếc muỗng bằng kim loại. Đũa được sử dụng để gắp thức ăn, trong khi muỗng được dùng chủ yếu để ăn cơm và súp.

Người Hàn Quốc sử dụng hai loại đũa: Một đôi đũa bằng kim loại, thường là thép không gỉ hoặc inox, và một chiếc muỗng bằng kim loại.

Trong bữa ăn, người Hàn thường không bao giờ cầm bát đĩa lên mà chỉ dùng đũa, muỗng để gắp, múc thức ăn. Họ cũng không cầm thìa và đũa trong cùng một bàn tay. Khi ngồi chung một bàn ăn, ai muốn gắp đồ ăn từ dĩa đựng thức ăn chung phải đảm bảo đôi đũa của mình thật sạch, không bị dính đồ ăn hay cơm…

Đặc biệt, những đôi đũa của người Hàn thường dẹt, đầu đũa tròn và phía trên đầu còn có khắc những chữ "phúc", "hỷ" bằng chữ Hán hoặc những hình ảnh tượng trưng cho cát tường. Hầu như từ trong gia đình cho đến các quán ăn đều chỉ sử dụng đũa làm từ kim loại. Sở dĩ họ chuộng đũa kim loại vì vừa vệ sinh, vừa thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, khi ăn uống ở xứ sở kim chi thì việc cầm đũa thực sự cần có kỹ năng.

Trung Quốc

Văn hóa đùng đũa khi ăn của người Trung Quốc cũng khá cởi mở, không có quá nhiều quy tắc. Đũa thường được giữ trong tay phải và việc sử dụng đũa bằng tay trái được coi là nghi thức không thích hợp ở đây. Ngoài ra, nghịch đũa được coi là một hành vi xấu còn gắp thức ăn cho người già, trẻ em sẽ được coi là chu đáo, lịch sự.

Khi đi ăn với người lớn tuổi, người Trung thường để người lớn cầm đũa trước mình và người chủ nhà sẽ chủ động gắp thức ăn vào dĩa của khác trước.

Việc gắp thức ăn từ các đĩa chung cũng phản ánh nguyên tắc tôn trọng và giữ gìn vệ sinh, vì mỗi người sẽ dùng đũa của mình để gắp đồ ăn vào bát riêng.

Một trong những quy tắc nổi bật trong văn hóa dùng đũa của người Trung Quốc là không bao giờ cắm đũa vào bát cơm, vì điều này gợi nhớ đến hình ảnh của nhang cắm trong đám tang, mang ý nghĩa xấu. Ngoài ra, người Trung Quốc cũng không bao giờ dùng đũa để chỉ trỏ vào người khác hay gõ đũa vào bát, vì điều này được coi là thô lỗ và thiếu tôn trọng.

Khi ăn, người Trung Quốc thường chia sẻ món ăn trong những bữa ăn gia đình, nơi mọi người sẽ dùng đũa của mình để gắp thức ăn từ các đĩa chung, điều này thể hiện sự đoàn kết và thân mật. Việc gắp thức ăn từ các đĩa chung cũng phản ánh nguyên tắc tôn trọng và giữ gìn vệ sinh, vì mỗi người sẽ dùng đũa của mình để gắp đồ ăn vào bát riêng.

Nhật Bản

Ở Nhật Bản, hầu như trong các bữa ăn nào họ cũng đều dùng đũa. Bởi phần lớn các món Nhật đều được cắt nhỏ kể từ khâu chuẩn bị, chế biến. Hơn nữa, người Nhật cũng thường xuyên ăn cá nên việc dùng đũa sẽ giúp họ linh hoạt hơn trong việc loại bỏ phần xương.

Do đó mà họ rất coi trọng đôi đũa, bên cạnh vai trò là món đồ dùng thì nó còn có thể là tác phẩm nghệ thuật. Thường các gia đình ở Nhật đều sở hữu những bộ đũa quý khảm trai hoặc thếp vàng, những bộ đũa sơn mài được sơn vẽ cầu kỳ.

Đối với văn hóa Nhật, việc ăn uống xì xụp không phải là bất lịch sự mà là thể hiện sự khen ngợi đối với tài nghệ của người đầu bếp.

Nếu đến du lịch Nhật Bản bạn sẽ thấy nhiều nhà hàng ẩm thực ở đây chỉ phục vụ đũa trong bữa ăn (ngoài những món canh, súp… có muỗng đi kèm). Đó là lý do mà nhiều thực khách, nhất là khách Tây không biết dùng đũa thường hay gặp khó khăn khi muốn dùng bữa tại những nơi như thế này.

Văn hóa dùng đũa khi ăn của người Nhật cũng khá hay, khi họ cảm thấy đã no và không muốn tiếp thêm đồ ăn nữa thì họ sẽ giữ nguyên đôi đũa giữa ngón cái và ngón trỏ rồi nói "gochisosama" – bữa ăn rất ngon, xin cảm ơn. Việc này vừa thể hiện sự trân trọng đối với bữa ăn mà mình được phục vụ vừa là một phép lịch sự. 

Ngoài ra, đối với văn hóa Nhật, việc ăn uống xì xụp không phải là bất lịch sự mà là thể hiện sự khen ngợi đối với tài nghệ của người đầu bếp.