Con cả của chị Tĩnh đang học lớp 9, bé thứ hai và ba lần lượt lớp 6 và lớp 1, còn bé út 4 tuổi học mầm non. Chị cho hay nhà ở huyện Mỹ Đức, Hà Nội, tuy chi phí sinh hoạt không quá cao, nhưng cộng cả tiền học của các con vẫn là cả "vấn đề".
Chị Tĩnh và chồng không có việc làm ổn định, thu nhập chính từ làm nông. Ngoài ra, chị kiếm thêm bằng cách "ai thuê gì làm nấy", ngày đi làm cỏ, hôm khác dọn vệ sinh. Thu nhập của hai vợ chồng một tháng khoảng 6 triệu đồng.
Tính riêng học phí chị phải nộp 95.000 đồng mỗi tháng cho bé 4 tuổi, 75.000 đồng cho mỗi con đang học THCS, tổng 265.000.
"Số này tương đương tiền ăn của cả nhà trong 5 ngày", chị nói, cho hay nếu tính các khoản liên quan cho con cái ăn học, vợ chồng chị phải chi đến gần một nửa thu nhập. Vì thế, khi biết tin học sinh cả nước được miễn học phí, chị Tĩnh "mừng lắm".
"Tiết kiệm được đồng nào hay đồng đó, cả năm cũng gần 2,5 triệu, tôi có thêm tiền sắm quần áo, đồ dùng đầu năm học cho các con", chị nói.
Chị Thanh Hoa ở Bình Dương, cũng phấn khởi khi biết tin. Người phụ nữ quê Thanh Hóa làm công nhân, đang ở trọ cùng hai con 3 và 5 tuổi. Chị xin cho con học ở một trường công lập gần chỗ ở, mỗi tháng 180.000 học phí cho hai bé.
"Đỡ được từng này coi như các con có thêm thùng sữa", chị kể.
Không gặp áp lực tài chính như chị Tĩnh và chị Hoa, song chị Nguyễn Thị Hân, ở Hà Nội, nhìn nhận số tiền miễn dù ít hay nhiều đều rất ý nghĩa. Mỗi tháng nhà chị chi 10-15 triệu đồng tiền học thêm bên ngoài cho hai con lớp 5 và 7. Tiền học phí được miễn là 155.000 đồng, chỉ chiếm khoảng 1% số trên, nhưng với chị, "bao nhiêu cũng quý".
"Đây là việc làm nhân văn, cho thấy nhà nước quan tâm và ủng hộ giáo dục", bà mẹ hai con bày tỏ.
Thí sinh được mẹ động viên sau khi ra khỏi phòng thi lớp 10 ở Hà Nội, tháng 6/2024. Ảnh: Duy Anh
Hiện học phí mầm non từ 50.000 đến 540.000 đồng một tháng; học sinh phổ thông từ 50.000 đến 650.000 đồng, tùy bậc học, vùng thành thị hay nông thôn, miền núi...
Nhiều lãnh đạo ngành giáo dục cũng phấn khởi trước quyết định miễn phí các bậc học này.
"Đây là tin rất vui với ngành giáo dục nói riêng và người dân cả nước nói chung, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước với giáo dục", bà Lê Thị Hương, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Trị, bày tỏ.
Năm học này, mức học phí ở Quảng Trị là từ 24.000 đến 165.000 đồng mỗi học sinh một tháng. Bà Hương cho biết tỉnh có hơn 170.000 học sinh phổ thông, nhiều em có hoàn cảnh khó khăn, điều kiện tiếp cận với giáo dục còn hạn chế. Do đó, chính sách này sẽ tạo điều kiện công bằng cho tất cả người dân khi tiếp cận giáo dục.
"Mức học phí hàng tháng của tỉnh đã ở mức thấp nhưng với những gia đình đông con, hộ nghèo, việc miễn học phí sẽ bớt được một phần lo toan", bà nói.
Ông Nguyễn Hoàng Nam, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Nam, cũng đánh giá học phí có thể không phải vấn đề với người dân khu vực thành thị, nhưng với phụ huynh nông thôn, đây là sự hỗ trợ lớn.
"Chắc chắn quyết định này tạo niềm tin, phấn khởi trong nhân dân. Điều này cũng thể hiện rõ nét chiến lược của Đảng và Nhà nước xem giáo dục là quốc sách hàng đầu", ông nói.
Ngoài những tác động tích cực kể trên, PGS.TS Nguyễn Chí Thành, Trưởng khoa Sư phạm, trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, nhìn nhận việc miễn học phí giúp giảm tình trạng học sinh bỏ học vì không đủ khả năng tài chính, góp phần tăng tỷ lệ hoàn thành THPT và tạo động lực để các em theo đuổi học vấn cao hơn. Những điều này góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Cùng đó, chính sách mới cũng thúc đẩy sức cạnh tranh của trường công lập với trường tư, đặc biệt là những trường tư có mức học phí vừa phải, cơ sở vật chất không quá hiện đại.
"Khi trường công không thu học phí, các trường tư sẽ phải tìm cách tạo ra sự khác biệt để giữ chân học sinh, có thể bằng cách nâng cao chất lượng giảng dạy, bổ sung dịch vụ, cá nhân hóa chương trình hoặc phát triển các mô hình đào tạo đặc thù", ông Thành phân tích.
Dù vậy, chính sách mới cũng tạo áp lực lên ngân sách nhà nước dành cho giáo dục, trong khi còn nhiều ưu tiên khác như nâng cấp cơ sở vật chất, tăng lương giáo viên.
"Để chính sách này thành công và bền vững cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính, quản lý hệ thống trường công - tư hợp lý, đảm bảo chất lượng giáo dục và có cơ chế giám sát minh bạch", ông Thành đề xuất.
Thanh Hằng - Lệ Phương
