Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình ngày 25/11 cho biết chủ trương sắp tới là không cho phép các trường đại học không chuyên đào tạo một số lĩnh vực, như cử nhân Luật, mà chỉ dạy như một môn phối hợp.
Nội dung này thu hút sự quan tâm, khi cả nước hiện có 111 cơ sở đào tạo ngành Luật, tức khoảng một nửa số trường đại học. Trong đó, 90 trường có khoa Luật.
TS.LS Đặng Văn Cường, giảng viên khoa Luật và lý luận chính trị, trường Đại học Thủy lợi, cho rằng tăng cường chất lượng đào tạo đại học là cần thiết, đặc biệt là đào tạo "thầy thuốc, thầy giáo và thầy luật" bởi tác động trực tiếp đến nhiều lĩnh vực trong xã hội.
Song, theo ông, nâng cao chất lượng không đồng nghĩa với đào tạo ít, hay đào tạo tập trung ở các "trường chuyên ngành".
Hiệu trưởng một trường kinh tế có đào tạo ngành Luật ở phía Nam nhìn nhận Luật thuộc nhóm ngành xã hội, mang tính phổ quát. Việc siết chặt, gom về các "trường chuyên" vừa không đúng về khoa học giáo dục, vừa cản trở xu hướng phát triển đa ngành, đa lĩnh vực.
"Nếu phân biệt trường chuyên ngành thì lại có những trường chuyên Kinh tế, Ngân hàng, Công nghệ thông tin,... theo hướng đào tạo nghề như cao đẳng. Trong khi đại học mang tính chất đào tạo phổ quát, có nhiều khoa chuyên sâu", vị này nói.
Đại diện một cơ sở đào tạo phía Nam khác cũng cho rằng cách làm này rất khiên cưỡng, sẽ làm méo mó mô hình đại học.
Sinh viên trường Đại học Luật TP HCM trong giờ học, ngày 28/10. Ảnh: HCMULAW
Theo dõi việc đào tạo Luật ở nhiều quốc gia như Mỹ, Canada, Anh, Đức, ông Cường cho biết chưa quốc gia nào quy định chỉ trường đại học chuyên về luật mới được đào tạo cử nhân Luật.
Ví dụ, tại Đại học Oxford hay Cambridge (Anh), ngành Luật thuộc Faculty of Law (Khoa Luật) phụ trách. Đại học Chulalongkorn - trường đa ngành hàng đầu Thái Lan cũng có khoa Luật, tập trung vào Luật Công và Luật Thương mại, có ảnh hưởng lớn đến hệ thống pháp luật Thái Lan.
"Không thể kết luận là trường đại học luật thì chất lượng tốt hơn khoa luật. Khoa hay trường chỉ là mô hình, cách quản lý chứ không quyết định chất lượng đào tạo", ông Cường nói.
Chung nhận định, PGS.TS Bùi Anh Thủy, Trưởng khoa Luật, trường Đại học Văn Lang, cho rằng những điều chỉnh về vĩ mô cần dựa trên cơ sở dữ liệu, đánh giá khoa học về nhu cầu, khả năng cung ứng nhân lực ngành Luật của các trường.
"Nếu điều chỉnh việc đào tạo chỉ vì tên gọi trường luật hay khoa luật thì không nói lên được điều gì", PGS.TS Thủy nói. Ông nhấn mạnh khi mở ngành, bất cứ trường nào cũng phải tuân theo quy định của Luật Giáo dục đại học về đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, chương trình. Nhiều trường còn tham gia kiểm định chất lượng nghiêm ngặt.
"Không thể võ đoán rằng trường chuyên đào tạo tốt hơn trường không chuyên", PGS.TS Thủy nói.
Thực tế, những năm qua, đa số trường đều lấy điểm đầu vào ngành luật rất cao. Nhiều cơ sở không chuyên cũng lấy trên 25 điểm ba môn.
Luật sư Đặng Văn Cường. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Ông Cường cũng nhìn nhận hiện các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cơ sở kinh doanh, cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội đều cần nhân sự ngành Luật. Nếu "đóng cửa" khoảng 90 khoa Luật ở các trường "không chuyên" thì làm giảm nguồn nhân lực, thiếu nguồn để đào tạo luật sư, công chứng viên, thừa phát lại và các chức danh tư pháp khác.
Theo cả ba chuyên gia, thay vào đó, điều quan trọng là nâng cao tiêu chuẩn đào tạo, giám sát, quản lý...
Ông Cường cho hay trên thế giới, một số nơi đào tạo luật để người học trở thành luật sư, nhưng cũng có nhiều quốc gia, gồm cả Việt Nam, coi đào tạo cử nhân luật và luật sư là khác nhau. Người học chương trình luật sư phải tốt nghiệp cử nhân trước đó.
Vì thế, ông gợi ý quy định chỉ có "trường chuyên" về luật mới được đào tạo luật sư hay cán bộ tư pháp như kiểm sát viên, thẩm phán. Còn với đào tạo cử nhân luật, các trường "không chuyên" vẫn có thể tiếp tục với sự giám sát chặt chẽ về chất lượng. Bởi, đây là trình độ cơ bản, nhu cầu của nhiều lĩnh vực, phù hợp với sự phát triển của xã hội.
"Giải pháp này vừa tốt cho ngành, vừa không hạn chế cơ hội học tập của nhiều sinh viên", ông nói.
Lệ Nguyễn - Dương Tâm
