Đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn - Ảnh: GIA HÂN
Trả lời Tuổi Trẻ Online, đại biểu Quốc hội, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng khuyến nghị của Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM về việc cân nhắc không mời những nghệ sĩ có ca từ hoặc hành vi lệch chuẩn tham gia các chương trình của TP.HCM là một bước đi "thận trọng, thể hiện tinh thần trách nhiệm của cơ quan lãnh đạo văn hóa trong việc gìn giữ chuẩn mực, định hướng giá trị thẩm mỹ và đạo đức công chúng".
TP.HCM tiên phong, kiên quyết bảo vệ cái đúng
"Đây không phải là "cấm đoán nghệ sĩ", mà là một thông điệp về trách nhiệm nghề nghiệp và danh dự văn hóa - rằng đã xuất hiện trên sân khấu mang tính cộng đồng, đặc biệt trong các chương trình của cơ quan, đơn vị nhà nước, thì mỗi nghệ sĩ phải ý thức mình đang đại diện cho hình ảnh của văn hóa dân tộc" - ông phân tích.
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, việc áp dụng cần có tiêu chí minh bạch, cơ chế đánh giá công bằng, tránh cảm tính hay áp lực dư luận.
Nghệ thuật là lĩnh vực đặc thù, luôn đòi hỏi sự bao dung và hướng thiện, vì vậy nên vừa nghiêm khắc, vừa nhân văn, mở đường cho sự sửa sai và tái hòa nhập của nghệ sĩ nếu họ biết nhìn nhận lại.
Ông cho rằng điều đáng học hỏi từ TP.HCM chính là cách tiếp cận chủ động và bản lĩnh trong quản lý văn hóa - không chờ đến khi xảy ra sự cố mới xử lý, mà kịp thời định hướng, chấn chỉnh.
Mô hình phối hợp giữa Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM và Sở Văn hóa và Thể thao thành phố cho thấy sức mạnh của quản lý văn hóa trong thế chủ động chứ không hành chính hóa.
Theo ông Sơn, xét ở một góc độ nhất định, động thái của TP.HCM có thể xem là ví dụ trong việc thực thi tinh thần của Bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng mà Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang nghiên cứu, hoàn thiện.
Dù chưa có quy định “cấm sóng” theo nghĩa pháp lý, nhưng theo đại biểu Bùi Hoài Sơn, việc hạn chế sự xuất hiện của những cá nhân có hành vi, ca từ hoặc sản phẩm lệch chuẩn trên các sân khấu chính thống, đặc biệt là trong các chương trình mang tính công vụ, là bước đi cần thiết để bảo vệ chuẩn mực văn hóa và tính biểu tượng của không gian công cộng.
Rapper Pháo bị nhắc tên trong sự việc vì bản rap diss Sự nghiệp chướng - Ảnh: FBNV
Cần hiểu rõ rằng, đây không phải là hình thức trừng phạt hay tước đoạt quyền tự do sáng tạo, mà là một biện pháp định hướng giá trị - thể hiện thông điệp rõ ràng: tự do sáng tạo là quyền, nhưng sáng tạo phản cảm, đi ngược đạo đức xã hội, làm tổn thương văn hóa cộng đồng thì phải chịu hệ quả tương ứng.
Ở các nước phát triển, quy định tương tự cũng đã được áp dụng - như cơ chế tạm ngừng biểu diễn, thu hồi giấy phép hoặc ngừng phát sóng với những nghệ sĩ vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Bạn đọc ủng hộ rà soát thêm những ca từ lệch chuẩn
Nhiều bạn đọc của báo Tuổi Trẻ đồng tình với các đề nghị được đưa ra trong công văn "Đề nghị định hướng, chấn chỉnh hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn văn hóa" của Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM ngày 24-10.
Một bạn đọc viết: "Ca sĩ có lượng khán giả nhiều, có sức ảnh hưởng tới công chúng phải tìm cách thu hút, duy trì ấn tượng, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc họ đi ngược lại pháp luật và các giá trị đạo đức của cộng đồng".
Một bạn đọc khác gợi ý cơ quan chức năng rà soát ca từ của nhiều ca khúc phổ biến trong giới rap underground vì vẫn còn những biểu hiện khác.
Rapper Andree có hai bản rap bị đưa vào danh sách: Kẹo và Em iu - Ảnh: FBNV
Trên mạng xã hội, bạn đọc Tuổi Trẻ Online chia sẻ thông tin này và hoan nghênh TP.HCM, cho rằng cần phải xử phạt nghiêm khắc.
Ca từ lệch chuẩn, cổ xúy tệ nạn xã hội góp phần làm ảnh hưởng xấu đến thẩm mỹ ca từ trong nhạc Việt, đồng thời những nghệ sĩ nổi tiếng này đang sử dụng tầm ảnh hưởng của mình sai mục đích.
Đại biểu Bùi Hoài Sơn lưu ý thêm để việc áp dụng được minh bạch và công bằng, mỗi trường hợp cần được xem xét dựa trên kết luận chính thức của cơ quan có thẩm quyền, hoặc các hành vi đã được xác định rõ là vi phạm chuẩn mực đạo đức, pháp luật bởi nghệ thuật là lĩnh vực đặc thù.
