Trong lịch sử điện ảnh Việt Nam, thể loại cổ trang luôn chiếm một vị trí đặc biệt bởi sức hấp dẫn từ bối cảnh, cốt truyện và đặc biệt là tạo hình nhân vật cùng phục trang, yếu tố giúp người xem dễ dàng hiểu hơn về bối cảnh thời đại mà phim tái hiện. Từ những bộ phim kinh điển cho đến các tác phẩm hiện đại, mỗi bộ phim đều mang đến một thế giới riêng, vừa sống động vừa lộng lẫy, nơi trang phục không chỉ là yếu tố thẩm mỹ mà còn phản ánh phân cấp xã hội, tính cách nhân vật và không khí thời đại.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng điểm qua 7 bộ phim cổ trang Việt Nam có tạo hình và phục trang đẹp nhất, trải dài từ các tác phẩm kinh điển như đến những bộ phim gần đây được đầu tư công phu.
1. Đêm Hội Long Trì
Đêm Hội Long Trì là một trong những bộ phim cổ trang kinh điển của điện ảnh Việt Nam. Phim gây ấn tượng mạnh mẽ với phần phục trang được thiết kế công phu, tỉ mỉ. Đạo diễn Nguyễn Thanh Vân cùng các họa sĩ Đào Đức và Trần Phương Thảo đã dành nhiều tháng nghiên cứu họa tiết, chất liệu để tái hiện một cách chân thực trang phục thời kỳ phong kiến. Kho phục trang của phim hiện vẫn được lưu giữ tại Hãng phim Truyện Việt Nam, được coi như "sách mẫu", nguồn tài liệu quý giá cho các đoàn làm phim sau này. Ngoài ra, màu sắc và đường nét trên trang phục cũng được lựa chọn kỹ lưỡng để phù hợp với từng nhân vật, từ các vai triều thần đến dân thường. Chính sự tinh tế này đã giúp Đêm Hội Long Trì trở thành hình mẫu chuẩn mực về phục trang cổ trang trong điện ảnh Việt Nam.
2. Long Thành Cầm Giả Ca
Long Thành Cầm Giả Ca là bộ phim nghệ thuật được chuyển thể từ bài thơ của Nguyễn Du. Phim tái hiện vẻ đẹp của ngàn năm Thăng Long qua những bộ trang phục tinh tế, mang đậm dấu ấn văn hóa Việt. Họa sĩ thiết kế phục trang TS. Nguyễn Thị Thu Hà đã cùng đoàn làm phim nghiên cứu kỹ lưỡng để tạo nên những bộ trang phục phản ánh đúng tinh thần thời kỳ phong kiến. Mỗi chi tiết trên áo, mấn hay khăn đều được chăm chút để thể hiện địa vị, nghề nghiệp và cá tính nhân vật. Bên cạnh đó, phong cách phục trang còn góp phần nhấn mạnh vẻ đẹp lãng mạn, trữ tình của bối cảnh phim, tạo nên trải nghiệm thị giác độc đáo cho người xem.
3. Đại Hành Hoàng Đế
Đại Hành Hoàng Đế là bộ phim lịch sử, với phục trang hoành tráng, phản ánh đúng tinh thần thời kỳ phong kiến. Trang phục trong phim được thiết kế công phu, sử dụng chất liệu cao cấp, tạo nên vẻ đẹp hoàng tráng, lịch sử. Màu sắc và họa tiết được phối hợp hài hòa, làm nổi bật quyền lực và tầm vóc của hoàng đế cũng như triều thần. Không chỉ vậy, từng phụ kiện như mũ, đai lưng, giày dép đều được nghiên cứu kỹ để đảm bảo tính lịch sử và sự chỉnh chu về mặt thẩm mỹ.
4. Phượng Khấu
Phượng Khấu là bộ phim cung đấu đầu tiên của Việt Nam, tái hiện sống động triều đình nhà Nguyễn. Phim gây ấn tượng mạnh mẽ với hơn 500 bộ trang phục được thiết kế riêng cho từng nhân vật, từ hoàng thất đến quan lại và thái giám. Kho phục trang của phim được tài trợ toàn bộ với chi phí ước tính 5,2 tỷ đồng. Đặc biệt, chất liệu vải được sử dụng rất đa dạng, từ vải thô, đũi cho tầng lớp dưới đến các chất liệu cao cấp như lụa, sa, the, gấm cho hoàng gia. Một phần được nhập ngoại từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, một phần được đặt dệt riêng từ các làng nghề dệt vải truyền thống nổi tiếng trong cả nước như làng Vạn Phúc, La Khê, Nha Xá, Mã Châu, Bảo Lộc Lâm Đồng, Mỹ A. Bên cạnh đó, các chi tiết trang trí như họa tiết rồng, phượng hay hoa văn thêu tay đều được thực hiện tỉ mỉ, thể hiện sự quyền quý và sang trọng của cung đình. Chính nhờ sự đầu tư công phu này, Phượng Khấu tuy gây tranh cãi về kịch bản nhưng vẫn là một tựa phim cổ trang thực sự đáng nhớ của Việt Nam.
5. Người Vợ Cuối Cùng
Người Vợ Cuối Cùng của đạo diễn Victor Vũ mang đến hình ảnh chân thực về thời trang Bắc bộ thế kỷ 19. Phim sử dụng hơn 200 bộ cổ phục được may thủ công, phản ánh rõ rệt sự phân cấp xã hội qua trang phục: từ áo dài lụa, nón quai thao cho tầng lớp quyền quý đến áo tứ thân, khăn mỏ quạ cho tầng lớp bình dân. Đặc biệt, phần phục trang được nghiên cứu kỹ lưỡng từ các tư liệu lịch sử và tranh vẽ thời kỳ đó, giúp tái hiện sống động đời sống nhà quan miền Bắc thế kỷ 19. Ngoài ra, màu sắc trang phục cũng được lựa chọn để làm nổi bật cá tính và trạng thái tâm lý của từng nhân vật trong phim. Chất liệu, kiểu dáng và phụ kiện kết hợp tinh tế giúp mỗi khung hình trở nên sống động, khiến người xem cảm nhận rõ không khí và văn hóa thời kỳ đó.
6. Thám Tử Kiên
Thám Tử Kiên: Kỳ Án Không Đầu là bộ phim trinh thám cổ trang với bối cảnh thời Nguyễn. Đạo diễn Victor Vũ đã đầu tư gần 1.000 bộ phục trang may thủ công, phân cấp rõ ràng giữa các tầng lớp xã hội: từ áo ngũ thân của tầng lớp bình dân đến áo dài lụa, nón quai thao của tầng lớp thương lâu, quyền quý. Các bộ trang phục được thiết kế nhiều lớp, tạo nên vẻ đẹp tinh tế và cầu kỳ, phản ánh đúng tinh thần thời kỳ phong kiến. Mỗi lớp trang phục không chỉ thể hiện địa vị mà còn giúp nhân vật có những chuyển động uyển chuyển, phù hợp với phong cách trinh thám hành động của phim. Đồng thời, phục trang còn hỗ trợ quá trình kể chuyện, giúp khán giả dễ dàng nhận diện vai trò, tính cách và mối quan hệ giữa các nhân vật.
7. Cám
Cám là bộ phim cổ trang lấy cảm hứng từ truyện cổ tích Tấm Cám. Phim sử dụng hơn 300 bộ trang phục được thiết kế riêng, kết hợp giữa yếu tố lịch sử và sự sáng tạo nghệ thuật. Phần phục trang của phim do chuyên gia phục trang Nabongchua thực hiện, với thiết kế của họa sĩ Duy Văn và tư vấn từ nhà nghiên cứu sử học Phan Thanh Nam (Ấm Chè). Trang phục trong phim được lấy cảm hứng từ phục trang ở giai đoạn cuối thời Lê và đầu thời Nguyễn, tạo nên vẻ đẹp vừa cổ điển vừa mới lạ. Ngoài ra, cách phối hợp màu sắc và chất liệu trên từng bộ đồ cũng được tính toán để phù hợp với từng bối cảnh, tạo nên sự tương phản hài hòa giữa các nhân vật chính - phụ. Những chi tiết nhỏ như thắt lưng, trang sức hay mấn đội đầu đều được chăm chút tỉ mỉ, góp phần nâng cao tính nghệ thuật và thẩm mỹ cho toàn bộ tác phẩm.
