Sau cơn sốt kẹo hồ lô phủ sữa, kem nướng, sữa chua nướng…, mạng xã hội Trung Quốc lại xuất hiện một món tráng miệng mới toanh: Sago dương chi cam lộ tạm gọi là “thạch chè xoài bưởi”. Chỉ cần lướt một vòng Douyin hay Xiaohongshu, dễ dàng thấy các clip cắt xoài, rưới sữa chua, rắc bưởi, đổ thạch, thêm sữa dừa, topping đủ kiểu, rồi cầm cả “miếng chè” ăn như bánh.
Giới trẻ mê mẩn vì vừa ngon, vừa đẹp hình lên story. Nhưng cùng lúc đó, hàng loạt bài báo và cảnh báo từ bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng cũng xuất hiện: Món ăn này không phải ai cũng hợp, ăn sai cách rất dễ “tả tơi” đường ruột. Với tốc độ bắt trend như hiện tại, khả năng cao sago kem xoài bưởi sẽ sớm xuất hiện ở phố đi bộ, xe đẩy vỉa hè hay quán cà phê Việt. Câu hỏi đặt ra là: Có nên thử cho biết hay nên… ngắm thôi?
Sago dương chi cam lộ là món gì mà giới trẻ Trung mê như điếu đổ?
Dương chi cam lộ vốn là món chè Hong Kong nổi tiếng, làm từ xoài, bưởi, nước cốt dừa, thêm trân châu hoặc hạt tròn nhỏ, bình thường sẽ được đựng trong bát, ăn bằng thìa. Phiên bản sago (cố định, dạng thạch) là bản nâng cấp cho hợp thời mạng xã hội: Xoài xay nhuyễn, bưởi hoặc bưởi hồng tươi, nước cốt dừa được trộn cùng nhau. Thêm thạch rau câu (agar) hoặc gelatin để hỗn hợp đông cứng lại thành khối.
Có nơi dùng hẳn nửa quả xoài làm “đế”, ở giữa phết một lớp sữa chua, bên trên rắc bưởi hồng, thạch và đủ loại topping.Một số phiên bản còn cho thêm sữa chua sấy, kem tư ơi, sữa đặc, trân châu, hạt nổ, “bánh flan mini” để tăng độ béo và vui miệng.
Kết quả là một “miếng chè” mát lạnh, nhiều tầng màu vàng – trắng – hồng rất bắt mắt. Người ăn chỉ cần cầm trên tay, vừa đi vừa ăn như cầm miếng bánh hay que kem, lại cực kỳ “ăn hình” khi chụp ảnh, quay clip. Không khó hiểu khi món này nhanh chóng thành “tân binh” trong làng đồ ngọt đang càn quét MXH Trung Quốc.
Bên ngoài mát lạnh, bên trong… “hàn lắm”!
Nhưng các bác sĩ tiêu hóa ở Trung Quốc đã lên tiếng nhắc nhở: Món này không phải ai ăn cũng ổn.
Trong Đông y, xoài, bưởi, nước cốt dừa đều được xếp vào nhóm thực phẩm có tính “hàn” hoặc “lạnh”, đã vậy lại thường được để trong tủ mát rồi ăn lạnh trực tiếp. Sự kết hợp này khiến món ăn trở nên cực kỳ “lạnh bụng”, rất dễ kích thích đường ruột.
Theo Toutiao, một bác sĩ tiêu hóa tại bệnh viện đại học ở Ninh Ba phân tích: Xoài, bưởi, nước cốt dừa, sữa chua… đều có tính mát, khi ăn lạnh càng làm tăng “độ hàn”, dễ gây đau bụng, tiêu chảy hoặc quặn bụng, đặc biệt ở người có tỳ vị yếu. Lượng đường trong món này khá cao. Đường và chất ngọt dễ hút nước trong lòng ruột, làm tăng áp lực thẩm thấu, khiến phân lỏng hơn, rối loạn tiêu hóa. Người có thể trạng “tỳ vị hư hàn” (tay chân hay lạnh, dễ tiêu chảy, bụng hay đau lâm râm) ăn nhiều sẽ càng mệt, bụng ậm ạch không yên.
Một bác sĩ Đông y khác cảnh báo thêm: Thức ăn vừa lạnh, vừa ngọt, lại nhiều chất béo từ kem, sữa rất dễ tạo “hàn thấp” hoặc “đàm thấp” trong cơ thể, hiểu đơn giản là cơ thể bị “ẩm”, nặng nề, dễ mệt, đầy bụng, lâu dài không tốt cho dạ dày, lá lách.
Dinh dưỡng không xấu, nhưng cách chế biến biến nó thành “quả bom đường – lạnh – béo”
Về mặt lý thuyết, xoài, bưởi, sữa chua đều là những nguyên liệu lành mạnh. Nhưng như một chuyên gia dinh dưỡng ở Nam Kinh phân tích, rắc rối nằm ở chỗ:
- Hình thức và cách ăn thay đổi: Từ món chè ăn bằng thìa, chậm rãi, thành món cứng cầm tay, ăn “vèo vèo”, rất dễ ăn quá nhiều một lúc.
- Lớp lớp topping: Thêm kem tươi, sữa đặc, sữa chua sấy, trân châu, hạt nổ… khiến món ăn trở thành “bom calo” thật sự. Ngon miệng nhưng lại nạp rất nhiều đường và chất béo.
- Xoài là loại quả dễ gây dị ứng, giàu axit và chất xơ. Ăn quá nhiều trong thời gian ngắn sẽ khiến dạ dày và ruột phải làm việc vất vả.
- Sữa chua lạnh + xoài lạnh + bưởi lạnh: Axit trái cây, axit lactic trong sữa chua, nhiệt độ thấp, chất xơ… cùng lúc “dồn lên” thành ruột, hiệu ứng không còn “1+1=2” mà thành “1+1>2”, dễ gây đau bụng, đầy hơi, đi ngoài.
- Bưởi (grapefruit) chứa chất có thể làm ảnh hưởng đến chuyển hóa của nhiều loại thuốc, đặc biệt là thuốc huyết áp, mỡ máu, tim mạch. Người đang dùng thuốc nếu ăn nhiều có thể gặp tương tác bất lợi mà không hay.
Thêm vào đó, đây là món có đường – sữa – nước – trái cây tươi. Nếu không giữ lạnh đúng cách, để ngoài quá lâu hoặc để qua đêm, hỗn hợp này rất dễ trở thành “nhà nuôi vi khuẩn”. Chỉ cần ăn phải sản phẩm để lâu, bảo quản không chuẩn, nguy cơ ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy cấp là hoàn toàn có thể xảy ra.
Ai nên hạn chế, ai nên… tránh luôn?
Thông tin từ Toutiao cho biết, theo các bác sĩ và chuyên gia được báo chí Trung Quốc phỏng vấn, những nhóm sau nên cẩn trọng:
- Người tỳ vị yếu, thường xuyên lạnh tay chân, dễ đau bụng, đi ngoài lỏng.
- Trẻ nhỏ và người cao tuổi có tiêu hóa kém.
- Người có tiền sử dị ứng xoài hoặc các loại trái cây họ cam quýt.
- Người đang uống thuốc huyết áp, mỡ máu, tim mạch… nên hỏi ý kiến bác sĩ nếu muốn ăn nhiều bưởi.
- Phụ nữ trong ngày “đèn đỏ”, đang mang thai hoặc cho con bú được khuyên không nên ăn món này, đặc biệt là phiên bản lạnh, nhiều đá, nhiều kem.
Ngay cả với người hoàn toàn khỏe mạnh, khuyến nghị là chỉ nên coi đây là món ăn chơi, mỗi tuần 1–2 lần, mỗi lần một khẩu phần nhỏ, không nên biến nó thành món “tráng miệng hàng ngày”.
Bắt trend cho vui, nhưng đừng bắt trend… đau bụng
Nếu sau này sago dương chi cam lộ thực sự tràn sang đường phố Việt, chị em vẫn có thể thử cho biết, nhưng nên thử một cách thông minh:
- Chọn hàng quán sạch sẽ, có bảo quản lạnh đúng cách, ưu tiên “làm tới đâu bán tới đó”.
- Đọc kỹ thành phần: Nếu đã có xoài, bưởi, sữa chua, nước cốt dừa thì nên hạn chế gọi thêm kem tươi, sữa đặc, topping quá nhiều.
- Ăn chậm, thử ít trước, xem cơ thể phản ứng thế nào, đặc biệt nếu bạn vốn dễ đau bụng khi ăn lạnh.
- Tránh ăn lúc quá đói hoặc ngay sau bữa chính, vì dạ dày đang “bận việc”, rất dễ khó chịu.
- Sau khi ăn có thể uống chút nước ấm, trà gừng, trà đại mạch… để “cân bằng” bớt lạnh cho bụng.
Mạng xã hội luôn có món mới, mùa nào trend đó. Nhưng sức khỏe thì không có “phiên bản mới” để thay. Mê đồ đẹp, đồ lạ là chuyện rất bình thường, miễn là mình ý thức được giới hạn cho cơ thể, ăn đủ để vui chứ không ăn đến mức… phải ôm bụng chạy vào viện.
