Mỗi mùa Trung thu, dân mê bánh lại có một "từ khóa" để rủ nhau đi ăn cho bằng được. Nếu mấy năm trước bảng xếp hạng thường gọi tên các tiệm nổi tiếng kiểu "Bắc có Đông Phương, Nam có Phương Diêm Thuận", Bảo Phương, Lam Yên, Hỷ Lâm Môn, Triệu Minh Hiệp,... thì năm nay, cái tên được dân mạng nhắc nhiều nhất là hương vị: Bánh trung thu khóm dứa. Càng gần ngày Rằm, nhiều người sẵn sàng xếp hàng dài, canh giờ mở bán, tham gia nhóm đặt trước, thậm chí "trượt" nhiều lượt vẫn kiên nhẫn đi lại.
Vì sao một chiếc bánh nghe có vẻ đơn giản lại khiến người ta mê mẩn đến vậy, và làm thế nào để chọn, bảo quản, thưởng thức cho đúng điệu?
Bánh trung thu vị khóm dứa, nghe lạ thế?
Dân mạng vốn nổi tiếng sành ăn và nhanh nhạy với trào lưu, năm nay ngoài "trend" thử cách ăn bánh dẻo lạ miệng thì lại rộ lên một cơn sốt khác: bánh nướng nhân khóm dứa. Không ít người tò mò, tại sao không gọi riêng là "vị khóm" như người miền Nam quen thuộc, hay "vị dứa" như ngoài Bắc, mà lại ghép thành "khóm dứa"? Thực ra, cách gọi này để phân biệt rõ với nguyên liệu lá dứa vốn được dùng phổ biến trong ẩm thực. Nhân bánh làm từ thịt quả nên nhiều tiệm chọn cách ghi "khóm dứa" để người mua không nhầm lẫn.
Một nét thú vị gắn liền với Trung thu là thói quen xếp hàng dài trước các tiệm bánh nổi tiếng. Danh tiếng mang lại sự yên tâm, nhưng hơn thế, xếp hàng cũng như một nghi thức đón trăng, một phần ký ức mùa thu. Người ta không chỉ tìm chiếc hộp đẹp mắt để biếu tặng, mà còn kiên nhẫn chờ nhiều tiếng đồng hồ chỉ để mua đúng hương vị mình mong, có khi là thèm cả năm mới đến mùa, cũng có khi đơn giản chỉ vì nghe bạn bè kháo nhau "ngon lắm, đáng thử" mà háo hức góp mặt.
Có những tiệm bán bánh quanh năm nhưng cũng có những tiệm chỉ bán vào mùa trăng trung thu bởi vậy nhiều người bỗng thấy thèm vị bánh nướng, bánh dẻo khi gần đến ngày Rằm tháng 8. Dạo này, dân tình "chết mê chết mệt" với bánh trung thu vị khóm dứa của Phương Diêm Thuận tại TP.HCM. Chiếc bánh có lớp nhân khóm dứa dẻo thơm, không ngấy, ăn miếng đầu đã muốn ăn miếng thứ hai. Khi nhu cầu chuyển từ "thương hiệu" sang "trải nghiệm vị", mọi hàng bán ra đều nhanh như một đợt "drop" giới hạn. Xếp hàng lâu vẫn trượt, vì lượng người mua quá đông.
Vì sao khóm dứa chiếm spotlight?
Có ba lý do dễ hiểu. Thứ nhất là khẩu vị. Người trẻ ngày nay ngại ngọt gắt, ngại dầu mỡ; nhân khóm dứa chua ngọt cân bằng, mùi thơm quả chín nổi bật, tạo cảm giác "đã" nhưng không nặng bụng. Thứ hai là thời tiết. Tết Trung thu ở xứ nhiệt đới thường nóng ẩm, một chiếc bánh có vị nhiệt đới mát miệng luôn ghi điểm. Thứ ba là ký ức. Dứa là loại quả quen thuộc trên mâm cơm Việt, gắn với canh chua, mứt dứa, bánh dứa… Khi đi vào chiếc bánh nướng truyền thống, nó tạo cảm giác vừa lạ vừa thân, ai cũng thấy hợp gu. Không ít nơi còn phối khóm dứa với trứng muối, mè rang, dừa nạo hoặc chút gừng, thành ra lớp hương tầng tầng lớp lớp, cắn một miếng có đủ mùi thơm, vị béo, độ mằn mặn, chua dịu.
Có lẽ trước Trung thu một vài tháng, các tiệm bánh còn nhận đơn đặt hàng online, nhưng sát đến dịp Rằm thì ngay việc xếp hàng mua trực tiếp cũng bị giới hạn số lượng mua. Nhiều tiệm còn cố giữ bán trực tiếp để khách nhận bánh còn ấm, hạn chế hư hỏng khi vận chuyển xa. Tất cả khiến nguồn hàng luôn thấp hơn nhu cầu. Cộng thêm mạng xã hội đẩy "trend", clip bóc bánh kéo sợi nhân dứa lan rộng, hiệu ứng FOMO khiến hàng càng hiếm.
Bên trong chiếc bánh khóm dứa có gì?
Không cần ngôn từ chuyên môn, cứ hình dung như nồi mứt dứa nhà làm kỹ tính. Dứa chín vừa, nhiều nước nhưng phải sên đến khi dẻo quánh, hạt còn thoang thoảng, màu vàng mật tự nhiên. Người kỹ hơn cho một chút muối để vị "dậy", một chút chanh để mùi thanh, đôi hạt mè rang để bùi, vài sợi dừa cho giòn. Có nơi phối trứng muối giữa tâm bánh để cân bằng độ béo. Vỏ bánh nướng cổ điển dùng bột mì, nước đường, dầu và chút lòng đỏ; nướng đủ hai lần để vỏ lên màu nâu hổ phách, chín đều nhưng vẫn mềm. Ngon ở chiếc bánh khóm dứa là hậu vị: Sau cái chua dịu là thơm, sau thơm là ngọt nhẹ, miệng sạch, không dầu. Cảm giác ấy khiến người ta "đã đời" mà chẳng cần một tách trà quá đậm.
Nhiều Tiktoker không ngần ngại xếp hàng dưới cái nắng mệt mỏi chỉ để mua được một hộp bánh. Ăn xong thì cảm thấy không chỉ là "trend" mà cũng bõ cái công xếp hàng vì hương vị bánh rất hấp dẫn.
Tiktoker Tiên Nguyễn ở Cần Thơ cho biết: "Vừa xé cái bọc nha, là đã thơm rồi đó mọi người, kiểu như là cái vỏ bánh nó mỏng thôi. Nhưng nó dẻo, nhưng nó không bị ngọt, mà ăn chung với trứng muối nó bắt vị lắm luôn".
Còn với Tiktoker Phương Bắc Livestream, cô nàng chia sẻ mình đã tậu được bánh sau 3 lần xếp hàng: "Và ngày hôm nay Phương đã tậu được sau 3 lần xếp hàng, Phương đã tậu được những cái bánh mà người ta gọi là hot đó cả nhà. Khóm dứa nè, khoai môn nè, đậu xanh nè, với lại nhân thập cẩm". Sau khi khui số bánh mình mua được, cô nàng cũng không ngần ngại thốt lên rằng: "Cái bánh của chúng ta nó mềm, cái vỏ nó đúng mỏng luôn nè cả nhà. Cái trứng này thiệt là to luôn nè cả nhà ơi. Ngon dữ trời, nó không quá bị ngọt còn cái vỏ bánh này nè, nó mỏng lét luôn. Mà nó cũng không có bị mứt, dầu nữa, cảm giác nó rất là ráo cả nhà ơi". Cô cũng chia sẻ thêm rằng: "Người ta xếp hàng là do là 1 năm nó có 1 mùa thôi mà bên này họ bán cái bánh nó tươi, nó ngon, với lại nó không có ngọt thích hợp cho những người lớn tuổi ăn được luôn. Em thấy hồi nãy em xếp hàng, em thấy có người mua 10 set luôn".
Cơn sốt nào cũng kéo theo rủi ro mua phải hàng trôi nổi. Cách tránh rất giản dị: Xem nhãn mác đầy đủ thành phần, ngày sản xuất, hạn dùng, địa chỉ liên hệ. Nhân khóm dứa ẩm hơn nhân đậu, hạn dùng thường ngắn; nếu thấy hạn quá dài mà không có hướng dẫn bảo quản rõ ràng, bạn nên cân nhắc. Bánh mua trong ngày, để nơi thoáng mát. Nếu có trứng muối, nên giữ nơi khô ráo, tránh ánh nắng, có thể ướp lạnh khi thời tiết oi bức nhưng trước khi ăn nên để bánh trở lại nhiệt độ phòng để vỏ mềm. Cắt đến đâu bọc kín đến đó, không để hở trong tủ lạnh vì bánh bắt mùi rất nhanh. Một bí quyết của người sành ăn bánh trung thu là để một vài ngày khi bánh xuống dầu ăn sẽ thơm và dậy mùi hơn.
Bánh khóm dứa hợp nhất với trà xanh, ô long hoặc nhài, hãm vừa tay để cái chát nhẹ kéo vị ngọt ra sau. Trời nóng có thể cho bánh vào ngăn mát 10–15 phút để nhân đặc lại, vỏ giữ form, cắt miếng sẽ sắc cạnh, cảm giác ăn mát hơn. Nếu lỡ để qua ngày ở nhiệt độ phòng, trước khi ăn có thể nướng lại rất nhanh trong lò hoặc nồi chiên không dầu vài phút ở nhiệt độ thấp để lớp vỏ dậy mùi bơ, nhưng nhớ bọc giấy bạc để không khô mặt. Khi cắt, dùng dao nóng lau khô giúp đường cắt gọn, nhân không dính.
Nói cho cùng, Trung thu là câu chuyện sum vầy. Xếp hàng mua bánh, nhấp ngụm trà, bày mâm, tặng nhau chiếc bánh đúng ý không chỉ là sở hữu một món ăn "hot", mà là chia sẻ cùng nhau một khoảnh khắc mùa trăng. Người trẻ đi "săn" bánh rủ bạn bè, người lớn tuổi chọn bánh biếu người thân, tất cả đều tìm một lý do để gặp gỡ. Chiếc bánh khóm dứa chinh phục được nhiều người vì nó dung hòa được cả hai: Hiện đại về khẩu vị, truyền thống về thói quen tặng biếu, quây quần.
Khi gu ẩm thực đã mở sang trái cây nhiệt đới, rất có thể những hương vị như chanh dây, tắc, mãng cầu hay dừa non sẽ nối tiếp. Các tiệm giỏi sẽ biết cách giữ cái hồn của bánh trung thu nướng, đồng thời đưa nguyên liệu Việt vào một cách tinh tế, vừa phải. Nhưng dù xu hướng có đổi thay, một nguyên tắc không thay đổi: Bánh ngon là bánh tươi, làm tử tế, minh bạch. Người mua thông minh là người biết chọn theo vị giác và sức khỏe của chính mình.
Nếu coi việc xếp hàng là một trải nghiệm mùa trăng, câu trả lời là có. Bạn sẽ mang về chiếc bánh đang được cả phố xôn xao, mở hộp ra thơm phức, cắn miếng đầu thấy ngay "hương vị của năm". Còn nếu bạn chỉ muốn ăn ngon trong một đêm rằm yên ổn, hãy tìm tiệm vừa sức, đặt trước, nhận bánh đúng hẹn. Mùa Trung thu đẹp nhất khi ta không bị cuốn trôi bởi đám đông, mà biết chọn cho mình một chiếc bánh hợp gu, an toàn, chia sẻ với người mình thương. Và năm nay, rất có thể, chiếc bánh ấy mang vị khóm dứa - chua dịu, ngọt lành, thơm như mùi bếp nhà.
