Ngày 7/8 chính là ngày đầu tiên của tiết Lập thu 2025. Tiết khí này kéo dài đến 23/8 Dương lịch.
Vì sao sau Lập thu trời vẫn còn nóng?
Thời tiết ngày Lập thu 2025 dịu mát ở khu vực miền Bắc và cao nguyên Trung bộ do có mưa, nhiều nơi mưa to và rất to. Tuy nhiên khu vực từ Thanh Hóa đến Đà Nẵng, phía Đông của các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Đắk Lắk và Khánh Hòa trong 2 ngày 7-8/8 vẫn duy trì hình thái thời tiết nắng nóng, có nơi nắng nóng gay gắt, nhiệt độ cao nhất phổ biến 35-37°C, có nơi trên 38°C. Nắng nóng tại khu vực này kéo dài đến khoảng 12/8.
Ngày 8/8, ngay sau khi lập Thu, Bắc Bộ tái diễn nắng nóng diện rộng. Nhiệt độ cao nhất dao động 35-36°C, có nơi trên 36°C. Các ngày 9-11/8, nắng nóng diện rộng có thể tiếp tục bao trùm Bắc Bộ.
Vì sao sau Lập thu trời vẫn nóng? Sự thật là tiết Lập thu mang ý nghĩa đánh dấu sự chấm dứt của mùa hè, bắt đầu mùa thu chứ không hoàn toàn phản ánh nhiệt độ môi trường. Mùa thu trong tâm thức của mọi người là mát mẻ, nhưng lập thu không có nghĩa là chấm dứt nắng nóng.
Cần phân biệt rõ giữa “tiết khí” và “thời tiết”. Tiết khí là mốc thời gian được định ra theo thiên văn học, còn thời tiết lại chịu ảnh hưởng bởi nhiệt độ, địa hình, gió mùa, hoàn lưu áp thấp… và thường có độ trễ nhất định so với các mốc tiết khí.
Lập thu báo hiệu về mặt thiên văn rằng Mặt trời đã bắt đầu dịch chuyển về phía Nam, ngày ngắn lại, đêm dài hơn. Tuy nhiên, nhiệt lượng tích tụ từ suốt mùa hè vẫn còn rất lớn, nên khí hậu chưa thể mát mẻ ngay lập tức. Đặc biệt, ở Việt Nam nơi nằm gần vùng nhiệt đới gió mùa giai đoạn cuối tháng 7 đến đầu tháng 8 Dương lịch vẫn thường ghi nhận nắng nóng gay gắt.
Muốn thời tiết thực sự dịu đi, cần phải chờ tiết Xử thử sẽ đến sau khoảng 2 tuần nữa.
Tiết Lập thu chỉ nhằm báo hiệu mùa thu sang, nhưng không phản ánh đúng nhiệt độ. Đến tiết Xử thử thì trời mới hết nắng nóng. (Ảnh: Viên Minh)
Tiết Xử thử là gì?
Theo hệ thống lịch tiết khí của Á Đông – vốn chia một năm thành 24 tiết khí dựa trên chuyển động của Mặt trời – thì “Xử thử” (chữ Hán: 處暑) là tiết khí thứ 14 trong năm, đứng sau “Lập thu” và trước “Bạch lộ”.
“Xử” nghĩa là chấm dứt, “thử” là nóng; “Xử thử” có nghĩa là hết nóng, cái nóng không còn quá gay gắt, dữ dội. Tiết Xử thử thường bắt đầu vào khoảng ngày 22 hoặc 23 tháng 8 Dương lịch , khi Mặt trời đạt tới kinh độ 150°. Tiết Xử thử năm 2025 bắt đầu vào ngày 22/8 và kết thúc vào ngày 6/9.
Dựa trên kinh nghiệm và quan sát nhiều đời, dân gian xưa có câu “Lập thu chưa mát, Xử thử đã mưa”. Sau tiết Lập thu, tiết trời vẫn oi nồng. Khi tiết Xử thử bắt đầu, bức xạ Mặt trời yếu dần, khí nóng giảm bớt, cộng thêm những đợt mưa thu tới thì cảm giác mát mẻ, dịu nhẹ của mùa thu mới thực sự rõ ràng; cây cối thay lá nhiều hơn, cảnh sắc mang nét đặc trưng của mùa thu.
Những việc nên làm trong tiết Xử thử
Tiết Xử thử là thời điểm thay đổi nhiệt độ rõ rệt, con người dễ mắc các bệnh về đường hô hấp, tiêu hóa, cảm lạnh, hoặc dị ứng thời tiết. Sau thời gian dài tránh nắng hè, nhiều người tăng cường tập luyện thể dục thể thao ngoài trời trong tiết Xử Thử. Tuy nhiên, cần lưu ý chọn thời điểm sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tập vào buổi trưa hay đầu giờ chiều. Các bộ môn nhẹ nhàng như đi bộ, dưỡng sinh, yoga, đạp xe rất thích hợp trong giai đoạn chuyển mùa.
Tiết Xử thử trời bắt đầu mát mẻ, phù hợp cho hoạt động thể dục gần gũi thiên nhiên. (Ảnh minh họa: Yoga Vietnam)
Điều quan trọng nhất là giữ ấm vào sáng sớm, đặc biệt vùng cổ, gan bàn chân. Việc tắm đêm, gội đầu khuya cũng cần phải tránh vì dễ gây nhiễm lạnh.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần chú trọng ăn uống thanh đạm, bổ sung rau xanh, trái cây bổ dưỡng như lê, chuối, thanh long, cam, bưởi, rau má, mồng tơi…; uống đủ nước, có thể dùng thêm trà gừng, trà sen, nước đậu xanh.
Tiết Xử thử mưa nhiều hơn, các gia đình cũng cần lưu ý chống ẩm mốc, bịt lại các khe hở, tránh chuột bọ tìm đường vào nhà khi trời chuyển mưa.
Ở Việt Nam, tiết Xử thử cũng trùng với giai đoạn các em học sinh chuẩn bị vào năm học mới (thường bắt đầu từ đầu tháng 9). Các gia đình nên tranh thủ giai đoạn cuối tháng 8 để đưa con đi kiểm tra sức khỏe, mua sắm đồ dùng học tập, rèn lại nếp sinh hoạt.
(Tổng hợp)
