Đến tối 23/7, khi con gái 13 tuổi biến mất, chị Minh Anh, ở phường Tây Hồ, mới bàng hoàng.
Tối hôm đó, sau bữa cơm, vợ chồng chị Minh Anh không thấy con đâu. Gọi điện nhưng không liên lạc được, hai người lập tức đi tìm khắp các ngõ ngách, trường học, quán ăn quanh khu vực. "Tôi cố gắng không hoảng loạn nhưng thức trắng đêm vì lo", người mẹ 42 tuổi, kể.
Sáng hôm sau, chị trình báo công an và đăng thông tin tìm con lên mạng xã hội. Chiều 24/7, một chủ cửa hàng gần nhà báo có bé gái nhờ nhận hộ tiền từ một người lạ ở An Giang. Cùng lúc, gia đình liên tục nhận các cuộc gọi lừa đảo, đòi tiền chuộc.
Kiểm tra tin nhắn từ điện thoại con để lại cho thấy cô bé đã trò chuyện thường xuyên với một người tự nhận là "người yêu", quen qua game online từ một năm trước. Người này thường nhắn tin ngọt ngào, tâm tình, nạp tiền chơi game, chuyển tiền tiêu và dần tạo dựng lòng tin để rủ em vào Tây Ninh.
Theo hướng dẫn của đối tượng, ngày 23/7, bé Minh Ngọc bắt đầu hành trình từ Hà Nội, mang theo 2,8 triệu đồng được chuyển qua tài khoản người quen để làm lộ phí và mua điện thoại khác. Bé được chỉ dẫn chi tiết: bắt xe ôm ra bến Nước Ngầm, vào Hà Tĩnh rồi đi tiếp vào TP HCM.
Tại bến xe Tây Ninh, một người dân đọc được thông tin bé mất tích trên mạng xã hội đã báo cho gia đình và công an. Khi bé chuẩn bị di chuyển tiếp, lực lượng chức năng và bố mẹ đã kịp thời có mặt.
Ngày 27/7, Minh Ngọc trở về Hà Nội, kết thúc hành trình bốn ngày đầy rủi ro.
Bé Minh Ngọc vào quán phô tô tối 23/7, trước khi rời nhà. Ảnh gia đình cung cấp
"Về nhà con bé vẫn vui vẻ, không có biểu hiện bất ổn tâm lý, thậm chí còn khăng khăng bạn trai là người tốt", chị Minh Anh kể. Minh Ngọc nói thấy buồn khi bị bố mẹ mắng vì học kém nên quyết định bỏ nhà theo bạn trai.
Chị Minh Anh cho biết, vợ chồng không kỳ vọng con đạt thành tích cao trong học hành, chỉ mong con học đủ để lên lớp, biết tự lập. Tuy nhiên, việc con phải ở lại lớp 6 khiến không khí trong nhà căng thẳng.
Năm nay, bé tiếp tục thi lại hai môn. Gia đình đã thử nhiều cách: khuyên nhủ, dỗ dành, quát mắng, chia sẻ những vất vả của bố mẹ cho con ăn học mong con thương bố mẹ để cố gắng hơn nhưng kết quả không cải thiện.
Bé thường ngủ nhiều và ngồi vào bàn học lúc 21h30 nhưng 22h đã gấp sách đi ngủ. Vì vậy, chị yêu cầu con phải hoàn thành bài tập mới được ngủ. "Chúng tôi từng cấm bé dùng điện thoại vì học hành sa sút, nhưng con vẫn lén liên lạc bằng cách mượn điện thoại bạn bè hoặc người xung quanh", chị nói. "Tôi không ngờ đó lại là cơ hội để kẻ xấu tiếp cận, dụ dỗ con".
Đọc tin nhắn từ điện thoại con chị mới thấy mức độ "chăm sóc" của đối tượng lừa đảo: từ nạp game, chuyển tiền, tâm tình hàng ngày "kỹ hơn cả nhân viên chăm sóc khách hàng". Những chuyện thầm kín con sẵn lòng chia sẻ với người lạ, nhưng chưa từng tâm sự với bố mẹ.
Sau sự việc, Minh Ngọc đã đồng ý thi lại sau khi được người thân và công an thuyết phục. Bé dần nhận ra hành vi của "bạn trai" là sai và hứa sẽ không nghe lời dụ dỗ nữa. Tuy nhiên, chị Minh Anh cho biết đối tượng vẫn nhắn tin cho con sau khi về nhà, hỏi: "Em về nhà chưa?", "Về đến đâu rồi?".
"Trước đây, tôi nghĩ mình nắm bắt được suy nghĩ của con vì bé vẫn vui vẻ, hay kể chuyện trường lớp, bạn bè. Nhưng hóa ra, đó chỉ là bề nổi. Bên trong con là cảm giác cô đơn, áp lực, thiếu chỗ dựa tinh thần", người mẹ trải lòng.
Chị dự định nhờ chuyên gia tâm lý đồng hành cùng con, đồng thời nhận ra việc cấm đoán không đủ. "Tôi sẽ cố gắng nhẹ nhàng hơn với con, trò chuyện nhiều hơn, nhất là khi con bước vào tuổi dậy thì, giai đoạn có nhu cầu thể hiện cái tôi nhưng lại thiếu kỹ năng đánh giá đúng sai", chị nói.
Chị cũng nhắn gửi đến các bậc phụ huynh khác đừng nghĩ những câu chuyện trên báo chí là xa vời. "Chúng hoàn toàn có thể xảy đến với chính con mình", Minh Anh nói.
Theo bà Nguyễn Lệ Thủy, chuyên gia tâm lý – giáo dục kỹ năng, Trung tâm Phát triển kỹ năng thanh thiếu nhi (Báo Thiếu niên Tiền phong & Nhi đồng), trẻ tuổi dậy thì thường rất tin vào trực giác, cho rằng bản thân đủ khả năng phân biệt đúng sai, thậm chí nghĩ bố mẹ không am hiểu xã hội bằng mình. Đây là giai đoạn cái tôi lớn dần, trẻ ít coi trọng lời khuyên cảm tính, thiếu căn cứ.
"Cha mẹ nếu chỉ nói chung chung kiểu ‘cẩn thận bị lừa’, ‘đừng tin người lạ’, sẽ dễ bị trẻ phớt lờ, cho rằng bố mẹ đang làm quá", bà Thủy nói. Thay vào đó, cha mẹ cần trang bị kiến thức thực tế, hiểu biết xã hội, kỹ năng ứng xử trên mạng, để khi trao đổi với con có tính thuyết phục hơn. "Muốn con nghe, chính cha mẹ cũng phải đủ năng lực để dẫn dắt", bà nói.
Các tín hiệu cảnh báo thường thấy ở trẻ đang lệch hướng gồm mất tập trung, dễ cáu gắt, thờ ơ với gia đình, giảm tương tác, thức khuya, dùng điện thoại quá mức. Khi thấy con thay đổi, thay vì quát mắng, cha mẹ nên tạo không gian chung như bữa cơm, buổi dạo chơi, lựa lúc con vui vẻ để trò chuyện hoặc gửi một đường link bài báo về tình trạng lừa đảo để con đọc.
"Cần nghiêm khắc nhưng mềm mỏng. Phải có những thỏa thuận rõ ràng: việc gì con được làm, không nên làm. Nếu chưa làm tốt, hãy hướng con theo lộ trình bằng sự kiên nhẫn", chuyên gia nói thêm.
Theo bà Thủy, bên cạnh việc hướng dẫn kỹ năng, cha mẹ cũng cần loại bỏ các mối quan hệ không an toàn, cả ngoài đời thực lẫn trên không gian mạng của trẻ, một cách khéo léo, không đẩy trẻ vào trạng thái phản kháng.
"Quan trọng nhất là cha mẹ phải giữ vai trò người dẫn đường, chứ không phải người kiểm soát", bà nói.
* Tên nhân vật trong bài đã đổi.
Phạm Nga
