Starship thực hiện chuyến bay thử thứ 8 hôm 6/3 từ cơ sở Starbase của SpaceX. Ảnh: CNN
Tàu vũ trụ Starship ở tầng trên tên lửa cùng tên của SpaceX xoay tròn mất kiểm soát khi cất cánh từ Texas hôm 6/3. Phương tiện mất liên lạc với đội điều khiển trên mặt đất, rơi xuống từ không trung và phát nổ, gây gián đoạn hoạt động của một số sân bay ở Nam Florida. Đây là chuyến bay thứ hai liên tiếp tàu Starship phát nổ khi bay lên cao, có thể đánh dấu một bước thụt lùi lớn. Với mỗi chuyến bay thử của Starship, toàn bộ ngành công nghiệp vũ trụ đều theo dõi sát sao. Công cuộc khai thác tài nguyên trên Mặt Trăng đang thu hút nhiều sự quan tâm và các chuyên gia vũ trụ cho rằng hoạt động này đòi hỏi một tên lửa Starship hoạt động đầy đủ, theo Business Insider.
Leroy Chiao, cựu phi hành gia NASA từng cố vấn cho SpaceX trong 12 năm, mô tả Starship là "điều thú vị nhất" từ thời Apollo và xây dựng Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Eric Berger, tác giả hai cuốn sách về SpaceX, cũng chung nhận định. Theo ông, đây là phiên bản tên lửa lớn tái sử dụng hoàn toàn có thể chở người tới Mặt Trăng và là thiết kế thực sự táo bạo.
Dù Mặt Trăng không phải điểm đến yêu thích của Elon Musk với Starship, đây có thể là mục tiêu kinh doanh lớn nhất của tên lửa này. Đó là vì nó được thiết kế để chở trang thiết bị siêu nặng tới Mặt Trăng, hạ cánh trên bề mặt thiên thể và phóng trở về Trái Đất.
Trên hết, cả hai tầng của tên lửa đều có thể tái sử dụng, giúp giảm mạnh chi phí bay vũ trụ, theo Brendan Rosseau, nghiên cứu sinh giảng dạy ở Trường kinh doanh Harvard hiện nay làm việc cho đối thủ Blue Origin của SpaceX. Khả năng đẩy hàng siêu nặng với chi phí thấp đi là điều mà nhiều công ty cần để thực hiện kế hoạch chinh phục Mặt Trăng thông qua vận hành du lịch và khai thác mỏ, chẳng hạn hai công ty ở Texas đã đưa tàu vũ trụ tới Mặt Trăng gần đây. Nhiệm vụ Blue Ghost của Firefly Aerospace hạ cánh trên Mặt Trăng hôm 2/3, chở đầy thí nghiệm nhằm kiểm tra bề mặt và đất Mặt Trăng. Intuitive Machines hạ cánh trên Mặt Trăng lần thứ hai hôm 6/3. Tàu đổ bộ Athena của công ty chở một mạng di động và thí nghiệm khoan.
Cả hai nhiệm vụ đều hướng tới kiểm tra công nghệ chủ chốt để khai thác mỏ trên Mặt Trăng, dù Athena bị đổ kềnh về một bên, không thu thập đủ ánh sáng Mặt Trời và kết thúc nhiệm vụ sớm. Để khai thác băng nước và khoáng sản trên Mặt Trăng, các công ty cần vận chuyển thiết bị nặng tới như máy móc, theo Steve Altemus, giám đốc điều hành Intuitive Machines. "Bạn sẽ cần mang khối lượng hàng lớn hơn tới Mặt Trăng để duy trì sự tồn tại bền vững của con người ở đây. Có nhiều yếu tố cần đảm bảo con người có thể sống lâu dài trên Mặt Trăng", Altemus said.
Starship có thể chở 110 tấn hàng hóa tới Mặt Trăng, theo chủ tịch kiêm giám đốc tài chính của SpaceX, Gwynne Shotwell. Con số đó lớn gấp 15 lần Kính viễn vọng không gian James Webb và bằng 1/4 trạm ISS. So với nó, tên lửa Saturn V phóng trong các nhiệm vụ Apollo chỉ chở được 50 tấn hàng.
SpaceX sẽ cần chứng minh Starship có thể hoàn thành những gì công ty hứa hẹn. Tính đến nay, hệ thống phóng này đã bay vào không gian vài lần. Tên lửa đẩy Super Heavy quay trở lại Trái Đất nguyên vẹn, được thu hồi bởi cặp đũa gắp trên tháp phóng. Tàu Starship từng bay trở lại từ không gian và đáp xuống đại dương. Hạ cánh trên mặt đất là bước chủ chốt trong quá trình phát triển của phương tiện. Đó là cách SpaceX tái chế hệ thống phóng Starship trong tương lai.
NASA lên kế hoạch để Starship chở phi hành gia lên Mặt Trăng vào năm 2027. Hồi tháng 9 năm ngoái, Musk từng chia sẻ Starship có thể thực hiện chuyến bay chở người đầu tiên tới sao Hỏa trong 4 năm nữa. Cả NASA và SpaceX đều đặt mốc thời gian quá lạc quan cho mục tiêu và nhiều lần phải dời lịch. "Chúng ta không biết Starship sẽ đi tới đâu. Có thể nó sẽ không bao giờ tái sử dụng hoàn toàn. Có thể họ sẽ không bao giờ thành công trong việc tái sử dụng nhanh tầng trên", Berger nói.
An Khang (Theo Business Insider)
