Mô phỏng vệ tinh Skynet-1A phóng năm 1969. Ảnh: BBC/Gerry Fletcher
Skynet-1A từng là một phần quan trọng trong mạng lưới viễn thông của Anh. Vệ tinh hình trụ nặng 0,5 tấn này được phóng tới miền đông châu Phi, hoạt động trên quỹ đạo địa tĩnh và hỗ trợ liên lạc quân sự. Sau khi vệ tinh ngừng hoạt động, trọng lực đáng lẽ kéo nó về phía đông, hướng về khu vực Ấn Độ Dương. Tuy nhiên, các chuyên gia phát hiện vệ tinh này đang bay trên châu Mỹ ở độ cao 36.000 km, Interesting Engineering hôm 13/11 đưa tin.
Vị trí hiện tại của Skynet-1A không phải là kết quả của sự trôi dạt thụ động. Theo BBC, có khả năng vệ tinh đã nhận lệnh kích hoạt động cơ đẩy vào giữa những năm 1970 để di chuyển về phía tây. Điều bí ẩn là không rõ ai đã đưa ra lệnh này và lý do là gì.
"Hiện vệ tinh nằm trong khu vực 'giếng trọng lực' ở 105 độ kinh tây, di chuyển qua lại như một viên bi lăn dưới đáy bát. Không may là điều này khiến nó thường xuyên đến gần các vệ tinh khác", tiến sĩ Stuart Eves, chuyên gia tư vấn về vũ trụ, cho biết.
Dù đã tìm hiểu kỹ lưỡng, Eves không thể tìm thấy thông tin về những ngày cuối của Skynet-1A. Vệ tinh này có nguồn gốc từ Mỹ, do công ty hàng không vũ trụ Philco Ford, hiện đã đóng cửa, chế tạo. Vệ tinh cũng do tên lửa Delta của Không quân Mỹ phóng lên không gian năm 1969. Thời điểm đó, đây là một bước ngoặt cho viễn thông của Anh, cho phép liên lạc quân sự an toàn đến những nơi xa xôi như Singapore.
Ban đầu, Mỹ kiểm soát Skynet-1A, kiểm tra thử nghiệm phần mềm của Anh, sau đó chuyển giao quyền kiểm soát cho Không quân Hoàng gia Anh (RAF). Một số tài liệu chính thức cho thấy quyền kiểm soát hoạt động từng được chuyển cho Mỹ vào tháng 6/1977.
Skynet-1A đáng lẽ phải được di chuyển đến nghĩa địa quỹ đạo, nơi các vệ tinh cũ không gây nguy cơ va chạm. Tuy nhiên, hiện nó nằm trong quỹ đạo có thể va chạm với các vệ tinh đang hoạt động, nhấn mạnh sự nguy hiểm của rác vũ trụ. Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) ước tính, có 130 triệu mảnh rác vũ trụ kích thước 1 mm - 1 cm, hơn 1.100.000 mảnh rác kích thước 1 - 10 cm và 40.500 mảnh lớn hơn 10 cm tồn tại trong vùng không gian xung quanh Trái Đất.
Bộ Quốc phòng Anh đang giám sát chặt chẽ Skynet-1A. Các nhà điều hành vệ tinh khác cũng được cảnh báo về những lần tiếp xúc gần có thể xảy ra. Tuy nhiên, Anh có thể cần xem xét việc chủ động di dời vệ tinh đến một quỹ đạo an toàn hơn để giảm nguy cơ va chạm.
Thu Thảo (Theo Interesting Engineering)
