Trí tuệ nhân tạo dần hiện diện rõ hơn trong lĩnh vực y tế, từ nghiên cứu dịch tễ, quản lý hồ sơ bệnh án đến các thiết bị theo dõi sức khỏe cá nhân. Tuy nhiên, khác với những hình dung mang tính "đột phá" trước đây, AI trong y tế đang phát triển theo hướng thực tế và hữu dụng hơn: tập trung vào hỗ trợ ra quyết định, phòng ngừa sớm và quản lý dữ liệu. Cách tiếp cận này được phản ánh trong tập 7 của Voices of Galaxy - chuỗi phim về cách con người tận dụng công nghệ để tạo ra thay đổi tích cực, do Samsung thực hiện.
ThS. Bác sĩ Đỗ Doãn Bách đang làm việc tại Phòng C3, Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Samsung
Theo Đỗ Doãn Bách, Thạc sĩ, bác sĩ tim mạch đang công tác tại Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai, AI phát huy giá trị lớn nhất khi được đặt đúng vai trò. Công nghệ này không nhằm thay thế chẩn đoán y khoa, mà hỗ trợ theo dõi và quản lý thông tin sức khỏe theo thời gian, từ đó giúp con người đưa ra lựa chọn phù hợp hơn trong sinh hoạt và điều trị.
Một trong những ứng dụng dễ tiếp cận nhất của AI nằm ở các thiết bị đeo theo dõi sức khỏe. Các thiết bị này có khả năng ghi nhận nhịp tim, giấc ngủ, mức độ vận động, nồng độ oxy trong máu và một số chỉ số sinh học khác. Giá trị của dữ liệu không nằm ở từng con số đơn lẻ, mà ở xu hướng thay đổi của cơ thể trong quá trình sinh hoạt hằng ngày. Khi được thu thập liên tục, dữ liệu này tạo nên bức tranh tổng thể về tình trạng sức khỏe cá nhân.
Người dùng sử dụng các thiết bị thông minh để theo dõi các chỉ số sức khỏe. Ảnh: Samsung
AI hiểu tiếng Việt như Gemini Live tích hợp trên thiết bị thông minh đóng vai trò "phiên dịch" dữ liệu. Thay vì để người dùng tự đối chiếu các bảng số liệu rời rạc, hệ thống có thể phân tích, liên hệ với thói quen sinh hoạt và đưa ra các gợi ý mang tính tham khảo. Ví dụ, khi ghi nhận chất lượng giấc ngủ kém kéo dài hoặc nhịp tim tăng cao trong nhiều ngày liên tiếp, hệ thống có thể nhắc người dùng chú ý đến thời gian nghỉ ngơi hoặc mức độ căng thẳng. Những gợi ý này không mang tính chẩn đoán, nhưng giúp người dùng hình thành thói quen quan sát và điều chỉnh lối sống sớm hơn.
Theo bác sĩ Đỗ Doãn Bách, một số thiết bị hiện nay có thể theo dõi điện tim, nhịp tim, nồng độ SpO2, bước chân và giấc ngủ, từ đó đóng góp dữ liệu vào hồ sơ sức khỏe cá nhân. Tuy nhiên, anh nhấn mạnh các thiết bị này chỉ nên được xem là công cụ theo dõi và nhắc nhở, không thay thế cho thăm khám, chẩn đoán hay điều trị y khoa.
Cách tiếp cận này cũng phù hợp với khuyến nghị của World Health Organization, khi tổ chức này nhiều lần nhấn mạnh AI trong y tế cần được triển khai trong khuôn khổ minh bạch, có trách nhiệm và luôn đặt con người ở vị trí trung tâm.
Với các bác sĩ, AI cho thấy thế mạnh rõ hơn ở khâu quản lý và phân tích dữ liệu. Theo bác sĩ Bách, xu hướng của y tế Việt Nam là xây dựng các cơ sở dữ liệu lớn, phản ánh đặc thù bệnh lý của người Việt. Việc tổng hợp hồ sơ bệnh án, nhận diện mô hình bệnh tật hay thói quen sinh hoạt ở quy mô lớn là công việc đòi hỏi nhiều thời gian và nguồn lực. Trong quá trình này, AI có thể hỗ trợ xử lý lượng dữ liệu lớn, giúp bác sĩ tham khảo và đưa ra gợi ý phù hợp hơn trong nghiên cứu và điều trị.
Thiết bị thông minh theo dõi các chỉ số sức khỏe. Ảnh: Samsung
Việc xây dựng kho dữ liệu sức khỏe mang tính bản địa cũng được nhiều chuyên gia xem là nền tảng cho các chiến lược phòng ngừa dài hạn. Dữ liệu thu thập từ thiết bị đeo thông minh, nếu được quản lý đúng chuẩn, có thể trở thành nguồn tham khảo để bác sĩ theo dõi diễn biến sức khỏe của bệnh nhân theo thời gian. Về lâu dài, những dữ liệu này có thể đóng góp cho hệ thống hồ sơ y tế, phục vụ nghiên cứu dịch tễ và xây dựng chính sách y tế phù hợp với từng nhóm dân số.
Nhìn tổng thể, AI trong chăm sóc sức khỏe không phải là câu chuyện về sự thay thế, mà là sự bổ sung giữa công nghệ và con người. Với cá nhân, AI hỗ trợ theo dõi và hình thành thói quen chăm sóc sức khỏe chủ động. Với bác sĩ, AI giúp quản lý dữ liệu và tham khảo thông tin chuyên môn ở quy mô lớn hơn.
Hoài Phương
