Robot Curiosity hoạt động ở miệng hố Gale. Ảnh: NASA
Robot tự hành Curiosity của NASA tìm thấy hợp chất hữu cơ lớn nhất từng gặp trên sao Hỏa, dấy lên những câu hỏi liệu sự sống có xuất hiện trên hành tinh đỏ cách đây hàng tỷ năm. Hợp chất được phát hiện trong một mẫu đá 3,7 tỷ năm thu thập ở vịnh Yellowknife, một lòng hồ cổ đại trên sao Hỏa chứa mọi nguyên liệu cần thiết cho sự sống trong quá khứ ẩm ướt và ấm áp hơn của hành tinh này, Guardian đưa tin.
Kiểm tra trên robot tự hành chỉ ra mẫu vật đá chứa alkane chuỗi dài, phân tử hữu cơ được cho là dấu tích của axit béo. Nó có thể được tạo ra bởi phản ứng hóa học, nhưng là thành phần chủ chốt của màng tế bào ở mọi tổ chức sống trên Trái Đất. Nhóm nghiên cứu không khẳng định tìm thấy dấu hiệu sinh học chứng tỏ sự sống từng tồn tại, nhưng một chuyên gia cho biết vật liệu đại diện cho cơ hội tốt nhất mà các nhà khoa học từng có để nhận dạng dấu tích của sự sống trên sao Hỏa.
"Những phân tử này có thể tạo ra bởi hóa học hoặc sinh vật học", tiến sĩ Caroline Freissinet, nhà hóa học phân tích chỉ đạo nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm quan sát khí quyển và vũ trụ tại Guyancourt, gần Paris, chia sẻ. "Nếu chúng ta có axit béo chuỗi dài trên sao Hỏa, một giả thuyết là chúng đến từ sự phân hủy màng của tế bào cách đây 3,7 tỷ năm".
Robot Curiosity đã lăn bánh hơn 32 km ngang qua miệng hố Gale từ khi hạ cánh trên sao Hỏa năm 2012. Sau 6 năm hoạt động, nó phát hiện dấu vết của chất hữu cơ trong đá bùn cổ đại, nhưng tất cả đều là phân tử chuỗi carbon tương đối ngắn. Trong nghiên cứu mới nhất công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) hôm 24/3, Freissinet và đồng nghiệp phát triển một quy trình mới để kiểm tra nhiều hơn mẫu vật khoan từ đá bùn. Lần này, Curiosity phát hiện chất hữu cơ lớn hơn nhiều gọi là decane, undecane và dodecane.
Nghiên cứu trên Trái Đất chỉ ra mẫu vật đá sao Hỏa mang tên Cumberland, có thể chứa axit carboxylic hay axit béo biến đổi thành alkane trong quá trình nung nóng. "Dù quá trình vô sinh có thể hình thành những axit này, chúng được coi là sản phẩm phổ biến của hóa sinh trên Trái Đất và có thể ở sao Hỏa", nhóm nghiên cứu cho biết.
Khi tổ chức trên Trái Đất tạo ra axit béo, hợp chất thường chứa số lượng chẵn nguyên tử carbon nhiều hơn so với số lẻ. Đó là vì một số enzyme tạo ra axit béo bằng cách thêm hai nguyên tử carbon mỗi lần. Các nhà khoa học nhận thấy những dấu hiệu như vậy ở chất hữu cơ trên sao Hỏa. Phát hiện cho thấy ít nhất dấu hiệu hữu cơ của sự sống có thể được lưu giữ trong đá sao Hỏa suốt hàng tỷ năm, dấy lên hy vọng sự sống từng xuất hiện trên hành tinh. Curiosity đang mang một mẫu vật đá thứ hai mà nhóm nghiên cứu muốn phân tích để tìm chất hữu cơ lớn hơn. Điều này có thể củng cố bằng chứng về axit béo chứa số lượng chẵn carbon.
Theo John Eiler, giáo sư địa chất và địa hóa học ở Viện Công nghệ California, phân tích những đồng vị khác nhau của carbon và hydro trong hợp chất hữu cơ có thể hé lộ nguồn gốc của chúng. Tuy nhiên, quá trình kiểm tra đòi hỏi thiết bị chỉ có ở một số phòng thí nghiệm trên Trái Đất, do đó cần chờ nhiệm vụ đưa mẫu vật sao Hỏa trở về.
An Khang (Theo Guardian)
