Khối thuốc nhuộm màu tím Tyrian được khai quật tại một nhà tắm La Mã ở Carlisle, Anh. Ảnh: Anna Giecco/Hội đồng Cumberland
Các nhà khảo cổ và tình nguyện viên phát hiện một vật thể vô cùng quý hiếm trong chuyến khai quật một nhà tắm La Mã ở thành phố Carlisle, miền bắc nước Anh (Anh bị La Mã chiếm đóng năm 43 - 410), Newsweek hôm 3/5 đưa tin. Quá trình phân tích cho thấy vật thể này, cấu tạo từ một chất mềm màu tím, chứa sáp ong và nguyên tố brom. Điều này chỉ ra, đây là mẫu rắn của thuốc nhuộm tím Tyrian - một loại chất màu nhân tạo giá trị cao thời cổ đại.
Thuốc nhuộm tím được tiết ra bởi một số loài ốc biển ăn thịt sống ở vùng Địa Trung Hải. Sản xuất màu tím Tyrian cực kỳ khó. Quá trình này rất phức tạp và đòi hỏi phải thu thập hàng nghìn con ốc biển. Giới chuyên gia ước tính, cần xử lý tới 12.000 con ốc chỉ để tạo ra 1 gram thuốc nhuộm. Do đó, chất này cực kỳ đắt trong thời La Mã, thậm chí giá trị hơn vàng. Nó thường được dành riêng cho tầng lớp thượng lưu sử dụng.
"Suốt hàng thiên niên kỷ, màu tím Tyrian là màu đắt nhất và được săn đón nhất trên thế giới", Frank Giecco, nhà khảo cổ của công ty tư vấn khai thác mỏ Wardell Armstrong, người tham gia khai quật tại Carlisle, cho biết. Theo ông, việc tìm thấy một mẫu rắn như khối màu ở Carlisle là đặc biệt khác thường. "Đây là ví dụ duy nhất mà chúng tôi biết ở Bắc Âu, thậm chí có thể là ví dụ duy nhất về mẫu rắn ở dạng bột màu sơn chưa sử dụng ở bất kỳ đâu thuộc đế chế La Mã", Giecco nói.
Màu tím Tyrian được sản xuất lần đầu tiên vào thiên niên kỷ thứ 2 trước Công nguyên bởi người Phoenicia - một nền văn minh cổ xưa thuộc khu vực Địa Trung Hải, có nguồn gốc từ vùng ven biển Levant. Nơi sản xuất nổi tiếng nhất là Tyre - thành phố ở Lebanon và là một trong những khu định cư có người ở liên tục lâu đời nhất thế giới. Ngoài ra, màu tím Tyrian cũng được sản xuất ở một số khu vực khác thuộc Địa Trung Hải, ví dụ như Bắc Phi.
Mẫu thuốc nhuộm tím Tyrian tại Carlisle nhiều khả năng dùng để vẽ các bức bích họa, theo Sarah Irving, phát ngôn viên của Hội đồng Cumberland, đơn vị hợp tác với Wardell Armstrong trong dự án khai quật. Chất màu này còn có thể dùng để sơn tường trong những công trình công cộng lớn, nhà và bất động sản của giới thượng lưu, đôi khi để nhuộm quần áo.
Thu Thảo (Theo Newsweek)
