Hàu Thái Bình Dương lan rộng khắp biển Baltic ở tốc độ kỷ lục. Ảnh: Youk Greeve
Hàu Thái Bình Dương xâm hại thích nghi với đời sống ở vùng biển ít mặn hơn và sinh sản ngoài khơi hạt Skåne, dù mới ở đó chưa đến 10 năm. Nghiên cứu công bố trên tạp chí Molecular Ecology của các nhà khoa học ở Đại học Gothenburg cho thấy loài hàu này có thể lan tràn khắp biển Baltic trong tương lai, Phys.org hôm 3/3 đưa tin.
Hàu Thái Bình Dương được nhập khẩu vào các trang trại ở châu Âu trong thập niên 1970 để thay thế quần thể hàu bản xứ đang sụp đổ. Nhưng chúng nhanh chóng lan ra từ những trang trại dọc vùng ven biển, tới Bohuslän năm 2006. Từ sau đó, chúng mở rộng về phía nam dọc bờ tây Thụy Điển và hiện nay được tìm thấy ở eo biển Oresund.
Giới khoa học cho rằng độ mặn thấp đóng vai trò như rào cản ngăn hàu vào sâu trong biển Baltic, nhưng nghiên cứu mới cho thấy hàu có thể thích nghi nhanh chóng và phân bố ở vùng nước lợ. "Giờ đây chúng tôi biết hàu ở eo biển Oresund có thể sinh sản tại đó và ấu trùng của chúng được đưa tới biển Baltic thông qua dòng hải lưu, nhưng chúng ta không biết liệu chúng có thể thích nghi với cuộc sống ở đó hay không", nhà sinh vật học hải dương Pierre De Wit, nhà nghiên cứu sinh vật học hải dương ở Đại học Gothenburg, cho biết.
Nhà chức trách từng tìm cách nuôi hàu Thái Bình Dương ở Thụy Điển vào thập niên 1970, nhưng chúng không thể sinh sản, có lẽ do nước quá lạnh. Hàu Thái Bình Dương cần nhiệt độ nước trên 20 độ để thành thục sinh dục. Mãi tới những năm 2000, điều kiện này mới phổ biến ở vùng biển Thụy Điển. Hiện nay, hàu sinh sản mỗi mùa hè ở Thụy Điển. Một con hàu cái có thể giải phóng hàng trăm triệu quả trứng, và ấu trùng của chúng trôi dạt theo dòng hải lưu trong 2 - 3 tuần, cho phép chúng lan ra rất nhanh. Nhóm tác giả nghiên cứu lai hàu đực và hàu cái ở vùng biển có độ mặn khác nhau, từ biển Baltic (độ mặn 8 phần nghìn) tới độ mặn thông thường (33 phần nghìn).
Hàu thu thập từ vùng biển ở đảo Hallands Väderö tại hạt Skåne có thể sinh sản tốt với độ mặn 13 phần nghìn, trong khi hàu từ Bohuslän không thể chịu được độ mặn thấp hơn 18 phần nghìn. Nghiên cứu cho thấy khả năng sinh sản của hàu phụ thuộc vào sự kết hợp giữa môi trường và di truyền. Ở độ mặn thấp nhất, di truyền là yếu tố quan trọng nhất. "Chúng tôi không biết hàu Thái Bình Dương có thể sinh sản ở độ mặn thấp tới mức nào trong tương lai. Nhưng nhiều bằng chứng chỉ ra gene của chúng cho phép chúng chịu nhiều nước lợ hơn hiện nay", Alexandra Kinnby, nhà nghiên cứu sinh vật học hải dương ở Đại học Gothenburg, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.
Hàu Thái Bình Dương thụ tinh ngoài, trứng và tinh trùng được cá thể trưởng thành giải phóng vào nước. Tinh trùng sau đó phải tìm thấy trứng và thụ tinh ngoài khơi. Nhưng tinh trùng rất nhạy cảm trước các yếu tố như nhiệt độ và độ mặn. Trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học chỉ ra sự đa dạng di truyền của tinh trùng ở một số gene chủ chốt quyết định liệu hàu có thể sinh sản với độ mặn thấp hay không.
An Khang (Theo Phys.org)
