Thông tin được ông Quất, Cục trưởng Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ, nói tại tọa đàm Chính sách phát triển kinh tế địa phương thông qua hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, trong khuôn khổ Techfest Việt Nam 2025 do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp cùng UBND TP Hà Nội tổ chức sáng 12/12. Theo ông Quất, việc có nhiều luật về khoa học công nghệ được thông qua ở kỳ họp này "nhiều nhất lịch sử".
Ông cho rằng "cảm nhận rất rõ không khí cũng như sức ép, thách thức đặt ra trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt Nam hiện nay cũng giống như đất nước Hàn Quốc và Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ hai".
Tại Hàn Quốc khi đó, cả Chính phủ và doanh nghiệp, người dân đều hừng hực khí thế khởi nghiệp. Sau mấy chục năm, đến nay nước này đã có nhiều doanh nghiệp vươn lên thành tập đoàn khổng lồ. Nhờ vậy, Hàn Quốc đã bứt phá thần kỳ, vào nhóm nước phát triển hàng đầu châu Á cũng như thế giới.
Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ hai cũng chỉ mất mấy chục năm để vươn lên thành cường quốc thế giới, dựa trên đổi mới sáng tạo, công nghệ cao với những doanh nghiệp dẫn dắt. Cùng với sự phát triển thần kỳ, họ làm tốt an sinh xã hội, người già và trẻ em được chăm sóc, không để ai bị bỏ lại phía sau.
TS Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ, phát biểu ngày 12/12. Ảnh: Duy Tuấn
Từ hai dẫn chứng nêu trên, ông Quất bày tỏ trăn trở, Việt Nam chỉ còn 20 năm nữa để thực hiện khát vọng vượt lên thành nước phát triển, thu nhập cao. Trong khi đó, đất nước đang đối mặt với bài toán già hóa dân số nhanh. Nếu trong những năm tới, đất nước không vượt lên thành nước phát triển, thu nhập cao thì sẽ rơi vào bẫy thu nhập trung bình như nhiều nước Đông Nam Á là Philippines, Malaysia và Thái Lan...
"Nếu không vượt qua được giai đoạn này, chúng ta lại phải bán sức lao động giá rẻ, khai thác tài nguyên cạn kiệt. Xung quanh đang phát triển rất nhanh, chúng ta phát triển trung bình nghĩa là chậm lại, thậm chí chạm đáy", ông nói.
Tại tọa đàm, nhiều lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ các địa phương đã chia sẻ kinh nghiệm và bài học thực tiễn thúc đẩy lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Ông Võ Hoàng Khai, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai nhấn mạnh vai trò của chính quyền địa phương trong kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Đồng Nai đang hướng đến là trung tâm công nghiệp, logistics, nếu không đổi mới thì không đạt được mục tiêu phát triển. "Đổi mới sáng tạo giúp các khu công nghiệp, doanh nghiệp sản xuất, chế biến của tỉnh nâng cao năng suất, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu", ông nói.
Đổi mới sáng tạo đòi hỏi vốn lớn, rủi ro cao, thời gian dài, dễ xảy ra tình trạng "thị trường không tự điều chỉnh", nên vai trò kiến tạo của Nhà nước sẽ khắc phục thất bại của thị trường. Chỉ Nhà nước mới đủ thẩm quyền và nguồn lực để dẫn dắt, định hướng chiến lược.
Ông Khai cho biết, nhờ áp dụng cơ chế nêu trên, Đồng Nai ngày càng có nhiều doanh nghiệp đổi mới sáng tạo được thành lập, với 90 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, 16 doanh nghiệp khoa học công nghệ, 34 sản phẩm được thương mại hóa, 553 bài báo khoa học ứng dụng, 67 sáng kiến khu vực công. Mạng lưới liên kết nhà nước - trường học - doanh nghiệp - nhà đầu tư, được thiết lập và mở rộng. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trở thành nhân tố đóng góp rõ rệt trong tăng trưởng kinh tế địa phương.
Với Quảng Ninh, bà Vũ Thị Kim Chi, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, chia sẻ địa phương áp dụng ba chính sách trọng tâm là cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo; tạo môi trường cạnh tranh minh bạch.
Thời gian tới, Quảng Ninh sẽ xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo cấp vùng Đông Bắc tại đây cũng như thúc đẩy mô hình sandbox đổi mới sáng tạo trong du lịch thông minh, đô thị thông minh, kinh tế biển. Địa phương cũng hình thành Quỹ đầu tư mạo hiểm và có cơ chế đồng đầu tư cùng nhà nước. Mạng lưới hợp tác quốc tế để kết nối tri thức và thị trường được mở rộng cùng với thúc đẩy kinh tế xanh, tạo cơ hội thử nghiệm cho startup.
Techfest Việt Nam 2025 do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp cùng UBND Hà Nội tổ chức với chủ đề "Khởi nghiệp sáng tạo toàn dân - Động lực tăng trưởng mới", với nhiều hoạt động công bố chính sách và kết nối đầu tư. Đây là năm đầu tiên sự kiện chuyển từ mô hình hội trường sang không gian mở, cho phép người dân tiếp cận công nghệ theo cách trực diện, sinh động.
Ngoài không gian trải nghiệm, sự kiện còn có các hội thảo, tọa đàm, chung kết cuộc thi tài năng khởi nghiệp, diễn đàn chính sách kết nối đầu tư quốc tế. Điểm nhấn sẽ là lễ khai mạc diễn ra tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục tối 13/12 sẽ có sự tham dự của các lãnh đạo cấp cao Đảng, Nhà nước. Sự kiện được kỳ vọng sẽ đánh dấu bước khởi đầu cho giai đoạn mới của đất nước với trọng tâm triển khai Chiến lược Quốc gia khởi nghiệp sáng tạo.
Vũ Tuân
