TS. Padmanabhan Anandan là nhà khoa học về thị giác máy tính và trí tuệ nhân tạo (AI), đã xuất bản hơn 60 bài báo khoa học trên các tạp chí và hội nghị hàng đầu với hơn 18.000 trích dẫn. Ông hiện là Thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture.
Ngày 19/12, ông từ Mỹ đến Việt Nam, trình bày tham luận tại Tọa đàm "Trí tuệ nhân tạo: Tiềm năng đột phá và thách thức". Chương trình thuộc khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2023, do Quỹ VinFuture tổ chức. Trước sự kiện, ông có buổi trò chuyện về khẳng định sự phát triển của AI, nêu kinh nghiệm phát triển công nghệ này.
TS. Padmanabhan Anandan. Ảnh: NVCC
- Ông đánh giá thế nào về những cơ hội mà AI mang lại cho các ngành công nghiệp?
- AI đã và đang ảnh hưởng lớn đến nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Tác động này chưa có dấu hiệu dừng lại. Tựu chung, tôi đánh giá có ba lĩnh vực được thúc đẩy bởi AI.
Thứ nhất là nghiên cứu khoa học ở mọi lĩnh vực, bao gồm các nghiên cứu cần thiết để phát triển những đổi mới và giải pháp mới. Thứ hai chính là lĩnh vực sản xuất. AI sẽ giúp cải thiện hiệu suất trong sản xuất, quản lý tồn kho và chuỗi cung ứng, bao gồm việc đặt hàng chính xác, tăng hiệu quả trong khâu vận chuyển từ nhà máy đến người tiêu dùng. Cuối cùng nằm ở tăng cường tương tác trực tiếp với khách hàng, dù đó là dịch vụ hay sản phẩm.
Tuy nhiên, AI không tạo ra tác động như nhau cho tất cả lĩnh vực. Một số ngành có tiềm năng áp dụng tốt hơn, ví dụ như dược phẩm, nghiên cứu thuốc hoặc trong lĩnh vực sinh học cơ bản khi AI được sử dụng để dự đoán các cấu trúc cuộn gập protein và các công việc phức tạp khác.
Mặt khác, các ngành sáng tạo chỉ mới bắt đầu "cảm nhận" tác động của AI thời gian gần đây. Nhiều người sáng tạo nội dung đang tận dụng AI để cải thiện chất lượng và sức hấp dẫn, tính phù hợp của sản phẩm với người xem, cả ở phương diện viết lách lẫn truyền thông thị giác.
- Khó khăn hoặc thách thức khi triển khai ứng dụng AI là gì? Cách nào để vượt qua?
- Thách thức quan trọng và thường gặp trong thực tế nằm ở mức độ sẵn có của dữ liệu để "huấn luyện" AI trong việc thích nghi, phát triển cũng như mở rộng. Các tổ chức không phải lúc nào cũng luôn có sẵn bộ dữ liệu đủ sâu và đa dạng để huấn luyện mô hình AI.
Tương tự, thách thức khác liên quan khả năng tính toán. Ngày nay, quy mô tính toán cần thiết cho AI đã trở nên lớn đến nỗi chỉ có một số ít công ty trên thế giới mới có thể gồng gánh được.
Hai thách thức này vẫn luôn là một vấn đề nan giải. Tôi nghĩ rằng không có bất kỳ giải pháp dễ dàng nào. Dù vậy, sự hợp tác giữa các tổ chức hoàn toàn có thể là một chìa khóa.
Tôi nghĩ rằng, dù việc phát triển và sử dụng các ứng dụng của AI đã trở nên đơn giản hơn, nhưng để thực sự tận dụng tốt vẫn đòi hỏi bộ máy nhân sự vận hành có nền tảng kiến thức và kinh nghiệm dày dạn trong từng lĩnh vực.
TS. Padmanabhan Anandan tại tọa đàm của VinFuture 2022. Ảnh: Quỹ VinFuture
- Nhiều ý kiến lo ngại rằng trong tương lai, AI sẽ "cướp" hết công việc của con người, quan điểm của ông ra sao?
- Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần phải xem xét một vài khía cạnh. Một mặt, trong quá khứ, nhiều công nghệ mới ra đời đã giúp tăng cường mức độ tự động hóa thay vì loại bỏ hoàn toàn một công việc nào đó. Chúng thậm chí đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn. Dĩ nhiên các công việc mới này cần kỹ năng cao hơn.
Tương tự, ứng dụng AI có thể thúc đẩy tự động hóa nền kinh tế, số lượng công việc tay chân sẽ giảm xuống. Tuy nhiên đi cùng với đó, chúng ta sẽ thấy sự ra đời của những công việc, vị trí mới với những kỹ năng mới cần thiết đi kèm.
Do đó, tôi không nghĩ rằng AI sẽ thay thế các công việc của con người một cách rộng rãi trong tương lai gần. Nhưng đã đến lúc xã hội cần phải xem xét các tác động của AI lên nền kinh tế và đi kèm với đó là các quan ngại về đạo đức khi chúng ta tích hợp rộng rãi AI. Cụ thể, vấn đề quan trọng nhất là phải đảm bảo các thông tin AI cung cấp sẽ chính xác, trung thực và tôn trọng các quyền riêng tư. Nếu không, các ứng dụng AI sẽ cho ra những kết quả lệch lạc và sai lầm.
- Theo ông, đâu là chiến lược để các nước đang phát triển như Việt Nam có thể dễ dàng tiếp cận các ứng dụng AI với chi phí tối ưu?
- Tôi nghĩ, điều quan trọng nhất nằm ở mạng lưới công nghệ - cơ sở hạ tầng vì các ứng dụng AI phụ thuộc toàn bộ vào việc thu thập, phân tích dữ liệu và rồi từ đó giải quyết cái bài toán được đặt ra. Ở thành phố, các hệ thống như vậy thường rất mạnh mẽ. Nhưng khi đi vào các khu vực nông thôn, nhiều dữ liệu vẫn còn ghi chép trên giấy và không được số hóa.
Khoảng cách hạ tầng số có lẽ là một trong những thách thức lớn nhất cho các nước đang phát triển. Nhưng tôi tin các giải pháp sẽ đến sớm vì khi có một thị trường rộng mở cho những ứng dụng này, ắt sẽ có cơ hội tạo ra.
Trong bài toán xây dựng nguồn lực và cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, Việt Nam đã có những bước tiến mạnh mẽ hơn một số nước khác. Ở lĩnh vực này, tôi nghĩ rằng Việt Nam có khả năng phát triển công nghiệp AI tốt hơn nhiều so với nhiều quốc gia đang phát triển khác
Minh Huy
