Dịp Giáng sinh, trang CBS News có bài phỏng vấn nhà âm nhạc học Joe Bennett, 56 tuổi, với tiêu đề Điều gì làm nên một ca khúc Giáng sinh tuyệt vời?. Ông hiện là giáo sư, phó chủ tịch mảng vấn đề học thuật - sáng kiến chiến lược của trường Berklee College of Music, Mỹ. Để giải đáp câu hỏi, ông cho biết đã phân tích nhiều bảng xếp hạng pop mỗi mùa lễ hội, tìm điểm chung giữa các bài hát Giáng sinh thịnh hành trong nhiều năm.
Chân dung chuyên gia âm nhạc Joe Bennett. Ảnh: Joe Bennett Music Services
Theo giáo sư, hầu hết ca khúc ăn khách xoay quanh một trong sáu đề tài: đoàn tụ gia đình, trời tuyết, ông già Noel, tiệc tùng, tình yêu và nỗi đau thất tình. Trong số đó, thông điệp về nhà đón Giáng sinh phổ biến nhất. Ông nhắc bản hit All I Want For Christmas Is You (1994) của Mariah Carey, lý giải nhạc phẩm được yêu thích do đề cập tất cả yếu tố đặc trưng của mùa lễ như những món quà, cây thông, ông già Noel và khung cảnh đầy tuyết. Nhờ đó, bài hát được xem như khúc ca mừng lễ hội.
Ông cũng cho rằng điểm chung giữa bài hát của Mariah Carey và phần lớn bản hit khác là đều có tiếng chuông xe trượt tuyết vang đều. Theo Bennett, hơn 65% bản nhạc Noel trong kho dữ liệu của ông chèn âm thanh này, lấy cảm hứng từ những màn phi ngựa nước đại giữa những năm 1800. Giáo sư cho biết các con ngựa thời xưa thường được đeo chuông để cảnh báo người đi đường rằng chúng đang đến gần. "Điều đó đã vô tình tạo ra nhạc Giáng sinh cho 100 năm sau", ông nói.
MV "All I Want For Christmas Is You". Video: YouTube/ Mariah Carey
Bên cạnh đó, ông đề cập các yếu tố kỹ thuật trong sáng tác. Theo giáo sư, khoảng 98% bài hát trong kho nghiên cứu được viết ở giọng trưởng (major key), mang năng lượng vui tươi. Ngược lại, giọng thứ (minor key) gợi cảm giác u buồn.
Ngoài ra, nhạc Giáng sinh thường hướng đến mục đích độ tuổi nào cũng có thể hát. Vì thế, các sáng tác thường đơn giản với khoảng cách giữa các nốt (intervals) hẹp, chẳng hạn như Jingle Bells (1857) chỉ có năm nốt. "Đó là lý do trẻ con thấy bài này dễ hát", ông nói. Một điểm chung nữa là giai điệu trong nhiều ca khúc thường lên cao hoặc xuống thấp theo trình tự các nốt trên thang âm, như Joy to the World (1719), Let It Snow (1945) và Winter Wonderland (1934).
Ca khúc "Jingle Bells" do nhạc sĩ James Lord Pierpont sáng tác vào khoảng thập niên 1850. Video: YouTube/ Christmas Songs and Carols - Love to Sing
Dù vậy, giáo sư Bennett nhận định không phải cứ áp dụng mọi "nguyên liệu truyền thống" sẽ tạo ra một bài hát hay. Trong một cuộc phỏng vấn, nhạc sĩ Walter Afanasieff - đứng sau bản hit All I Want For Christmas Is You - có quan điểm tương tự, cho rằng không có công thức hay thuật toán nào có thể tạo ra một bản nhạc kinh điển.
Ca khúc "The Sound of Christmas" do ca sĩ Kerry Butler thể hiện. Video: YouTube/ CBS Sunday Morning
Phương Thảo (theo CBS News)
