Chiều 28/10, gia đình anh Nguyễn Quang Lành, 35 tuổi, ở Điện Bàn Tây, Đà Nẵng, gặp nạn với 4 người chết, 4 người đang cấp cứu tình trạng nguy kịch. Bác sĩ chẩn đoán họ bị ngộ độc khí CO do chạy máy phát điện trong phòng ngủ kín. Những ngày qua khu vực này mưa lớn gây ngập lụt, điện cúp.
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt - Nga, Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, Bộ Quốc phòng, giải thích khi đốt xăng để chạy điện, máy phát điện hoạt động lấy nhiều oxy trong không khí nhưng không đến mức làm người ta chết ngạt. Thủ phạm gây ngạt chính là khí thải CO không màu, không mùi, nhẹ bằng không khí.
Người dân chèo thuyền đưa các nạn nhân tại Đà Nẵng đi cấp cứu sáng 28/10. Ảnh: Người dân cung cấp
CO là kẻ sát nhân thầm lặng, không màu, không mùi, không vị và khó phát hiện. Ở mức độ nhẹ, người bệnh bị đau đầu, buồn nôn, nôn ói, hoa mắt, khó thở, nhức đầu, yếu mệt, tinh thần lơ mơ, nặng hơn là thay đổi tri giác, co giật, hôn mê. Ngạt khí CO để lại các di chứng như giảm trí nhớ, giảm tập trung, cơ mặt liệt, vận động bất thường, đi đứng khó khăn, tay chân cứng và run, liệt nửa người... CO khuếch tán nhanh qua phế nang, qua màng mao mạch của phổi vào máu, cạnh tranh với oxy, dẫn tới nhân Heme trong hồng cầu không gắn với oxy được nữa.
Người hít phải lượng lớn khí CO nếu không được cấp cứu kịp có thể bất tỉnh và tử vong rất nhanh, đặc biệt là phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người già mắc bệnh tim, phổi mạn tính. Khí CO ngấm vào máu, chiếm chỗ của khí oxy để gắn vào hồng cầu, khiến máu đến mô bị thiếu oxy, từ đó gây tổn thương các cơ quan như hủy cơ, suy thận, suy gan... Những tác động vào thần kinh và máu khiến người hít phải lượng lớn khí CO có thể ngất đi rồi nhanh chóng tử vong mà không hay biết, y học gọi là cái chết "êm dịu", cái chết "không báo trước".
Vì vậy, khi sơ cứu, cần mở cửa thông gió, đưa nạn nhân ra khỏi nơi có khí độc và nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết 40% số người bị ngạt khí CO nếu được cứu sống gặp các di chứng như giảm trí nhớ, giảm tập trung, cơ mặt liệt, vận động bất thường, đi đứng khó khăn, tay chân cứng và run, liệt nửa người... Trong môi trường kín thiếu không khí, khí CO ngăn cản quá trình vận chuyển oxy lên não, gây tổn hại hệ thần kinh, tim mạch của nạn nhân. Những trường hợp này nếu không được cấp cứu kịp thời, thiếu oxy lâu thì nhẹ có thể ảnh hưởng đến tri giác do não bị tổn thương, nặng hơn sẽ dẫn đến hôn mê tử vong.
Năm nào Việt Nam cũng ghi nhận những trường hợp tử vong, nguy kịch do ngộ độc khí CO. Như ba người ở Phú Yên bị ngạt khí CO vì ngủ quên khi chạy máy phát điện để máy tạo khí oxy cho cá chình, trong đó cháu bé 13 tuổi tử vong. Hay 10 người tử vong khi đi hát karaoke ở Quảng Ninh cũng được xác định "thủ phạm" là khí độc CO từ máy phát điện đặt trong phòng hát.
Nhiều hộ gia đình tự trang bị máy phát phòng khi mất điện. Máy phát điện cũ, kém chất lượng thì lượng khí xả càng lớn vì nhiên liệu không được đốt cháy hoàn toàn và chỗ còn thừa sẽ trở thành khí độc. Vì vậy, các bác sĩ khuyến cáo khi mua máy phát điện, các gia đình nên chọn loại có hiệu suất biến đổi năng lượng cao để tiêu thụ tốt số xăng dầu đưa vào, biến nó thành điện thay vì khí thải độc hại.
Khi sử dụng máy phát điện hãy đặt ở nơi thoáng khí như ngoài sân rồi dẫn dây vào nhà. Đối với nhà không có sân vườn, phải chọn nơi rộng, thoáng để đặt máy. Trong phòng sinh hoạt cũng phải bảo đảm có nhiều dưỡng khí để không ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mọi người.
Tuyệt đối không để trong phòng kín, phòng nhỏ chật hẹp. Khi phát hiện các nạn nhân bị ngạt khí, cần nhanh chóng mở các cửa để không khí tràn vào, nhanh chóng đưa người bệnh ra khỏi nơi có khí độc, nếu người bệnh thở yếu hoặc bất tỉnh cần phải đưa ngay đến bệnh viện gần nhất.
Thúy Quỳnh
