Mướp đắng là một loại quả non, mềm thuộc chi Momordica trong họ bầu bí, cùng với các loại quả như bí, dưa hấu, dưa đỏ, dưa chuột. Tên khoa học của mướp đắng là Momordica charantia, và một số giống có liên quan bao gồm lê balsam, cundeamor, la-kwa.
Mặc dù vị đắng của nó có thể khiến một số người cảm thấy khó chịu, nhưng thực tế, mướp đắng có thể cải thiện sức khỏe của chúng ta nhờ các hợp chất phytochemical ngăn ngừa bệnh tật và tăng cường sức đề kháng.
Mướp đắng xuất hiện trong nhiều món ăn truyền thống ở các nước châu Á và được trồng rộng rãi như một loại cây trồng ngoài đồng cũng như rau sau vườn. Thực tế, nó là một trong những loại rau có vị đắng nhất trong tất cả các loại rau ẩm thực. Xuất xứ của mướp đắng có lẽ từ Đông Nam Á. Mướp đắng là một loại cây leo mọc nhanh, mọc theo lối hoặc leo với thân mỏng và tua cuốn thành giàn.
Vỏ mướp đắng có vị đắng đặc trưng bởi các đường gờ mềm dọc theo chiều dài và bề mặt xù xì. Tùy thuộc vào loại giống, vỏ có thể có màu xanh lục nhạt đến xanh đậm và có hình thuôn hoặc hình bầu dục với đầu nhọn ở cuối hoa. Bên trong, thịt quả có màu trắng với các hạt nhám, bề ngoài hơi giống với hạt bầu có rãnh. Mướp đắng chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng với cơ thể, đặc biệt là các loại vitamin và khoáng chất.
Công dụng nổi bật từ mướp đắng
Mướp đắng là loại quả có chứa rất nhiều các chất chống oxy hóa tự nhiên cùng một số vitamin nhóm B có lợi cho sức khỏe. Thường xuyên uống nước ép mướp đắng vào buổi sáng sẽ đem lại một số lợi ích như: Chống viêm, hỗ trợ tiêu hóa, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường,...
Uống nước mướp đắng đúng liều và đúng cách.
Dễ hấp thụ: Với các loại thức uống có hoạt chất sinh học như khổ qua thì uống vào buổi sáng khi bụng đói giúp hấp thu nhanh hơn. Các enzyme, dịch vị chưa bị phân tán nhiều, giúp các hoạt chất như chất chống ô xy hóa flavonoid, charantin dễ đi vào hệ tuần hoàn hơn.
Hỗ trợ tiêu hóa: Uống nước ép mướp đắng khi bụng đói có thể cải thiện đáng kể quá trình tiêu hóa. Nước ép hoạt động như một chất giải độc tự nhiên, giúp làm sạch gan và cải thiện sản xuất mật; hỗ trợ tiêu hóa chất béo và thúc đẩy đường ruột khỏe mạnh. Những người đang có các vấn đề về tiêu hóa có thể bắt đầu ngày mới bằng một ly nước ép mướp đắng.
Tác động lên đường huyết, mỡ máu: Khổ qua không chỉ giúp hạ mỡ máu mà còn điều chỉnh đường huyết. Khi đường huyết được kiểm soát tốt thì sẽ có ít insulin dư thừa và giảm quá trình tích mỡ. Uống buổi sáng giúp ổn định đường huyết trong suốt bữa ăn đầu tiên, từ đó gián tiếp giúp hạn chế tăng lipid sau bữa ăn.
Giảm lượng calo trong bữa sáng: Uống nước ép khổ qua trước bữa ăn sáng có thể tạo cảm giác no nhẹ, giảm cảm giác đói. Kết quả là giảm lượng thực phẩm ăn vào, đặc biệt là các thực phẩm nhiều chất béo, đường trong bữa sáng.
Ngoài ra, thực hiện các thói quen lành mạnh vào sáng sớm sẽ dễ duy trì hơn, ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố ngoài như công việc, căng thẳng hay ăn uống vặt.
Nước ép mướp đắng hoạt động như một chất giải độc tự nhiên, hỗ trợ giảm cân… Tránh ăn hoặc uống mướp đắng khi đang đói.
Chống viêm: Hàm lượng polyphenol cao trong mướp đắng có thể chống lại tình trạng viêm, bảo vệ cơ thể. Không chỉ thế, mướp đắng còn giúp giảm đáng kể stress oxy hóa, một trong những yếu tố gây viêm nhiễm, hình thành tình trạng viêm trong cơ thể.
Hỗ trợ giảm cân: Nước ép mướp đắng ít calo và nhiều chất xơ giúp no bụng và kiềm chế cơn thèm ăn… rất hiệu quả cho những người muốn giảm cân. Bên cạnh đó, các hợp chất trong mướp đắng có tác dụng thúc đẩy quá trình trao đổi chất, tăng thêm tác dụng giảm cân khi kết hợp với chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục.
Cải thiện sức khỏe làn da: Nước ép mướp đắng không chỉ có lợi cho sức khỏe bên trong mà còn thúc đẩy làn da khỏe mạnh. Các chất chống oxy hóa và đặc tính chống viêm có trong nước ép mướp đắng có thể giúp giảm mụn trứng cá và các vấn đề về da khác.
Sử dụng nước ép mướp đắng thường xuyên có thể giúp da sáng hơn, thậm chí có thể giúp điều trị các tình trạng như bệnh vảy nến và bệnh chàm.
Giảm cholesterol và hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Một lợi ích quan trọng khác của việc uống nước ép khổ qua hằng ngày là tác động tích cực đến sức khỏe tim mạch. Nước ép mướp đắng giúp hạ thấp mức cholesterol, cải thiện lưu thông máu, giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Hàm lượng kali trong khổ qua cũng giúp điều hòa huyết áp, khiến nó trở thành một thức uống thân thiện với tim.
Tăng cường mức năng lượng: Bắt đầu ngày mới bằng nước ép mướp đắng có thể cung cấp năng lượng giúp cơ thể luôn năng động và tỉnh táo. Các chất dinh dưỡng trong nước ép mướp đắng có thể giúp chống lại sự mệt mỏi và cải thiện sức bền tổng thể. Đối với những người có lối sống bận rộn, việc kết hợp loại nước ép này có thể là một cách tự nhiên để tăng năng suất trong suốt cả ngày.
Mặc dù nước ép mướp đắng có vị đắng mạnh, nhưng những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại khiến loại nước này rất đáng để đưa vào thói quen hàng ngày. Tuy nhiên, đối với những người mới làm quen với nước ép mướp đắng, có thể bắt đầu bằng cách trộn với các thành phần khác như chanh, gừng hoặc mật ong để che đi vị đắng.
Liều lượng và thời điểm sử dụng
• Liều lượng vừa phải: Chỉ nên uống nước ép từ 1 quả khổ qua mỗi lần và tần suất khoảng 2-3 lần mỗi tuần, không lạm dụng để tránh tác dụng phụ.
• Thời điểm thích hợp: Uống vào buổi sáng sau bữa ăn là tốt nhất để cơ thể hấp thụ tối đa dinh dưỡng. Nếu bạn có tiền sử các vấn đề về dạ dày, nên uống sau bữa ăn để tránh kích ứng.
• Tránh khi đói: Không nên uống nước ép khổ qua khi bụng đói, vì có thể gây khó chịu cho dạ dày.
Lưu ý về thực phẩm kết hợp
• Tránh kết hợp với hải sản: Không ăn hoặc uống mướp đắng chung với tôm, cua vì có thể tạo ra thạch tín, gây ngộ độc.
• Tránh đồ chiên: Hạn chế kết hợp với các món như sườn heo chiên, vì có thể ảnh hưởng đến tiêu hóa.
Những ai nên cẩn trọng hoặc tránh sử dụng
• Phụ nữ có thai và cho con bú: Khổ qua có thể kích thích co bóp tử cung, tăng nguy cơ sẩy thai hoặc sinh non, nên cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Người huyết áp thấp: Tác dụng hạ huyết áp của khổ qua có thể làm người bệnh bị hoa mắt, chóng mặt.
• Bệnh nhân đái tháo đường: Khổ qua có thể làm giảm lượng đường trong máu, tương tác với thuốc điều trị và gây nguy hiểm, nên cần theo dõi chặt chẽ và tham khảo bác sĩ.
• Người có vấn đề về tiêu hóa: Người có hội chứng ruột kích thích hoặc dạ dày nhạy cảm có thể bị khó chịu, tiêu chảy khi dùng.
• Người sắp phẫu thuật: Nên tránh dùng mướp đắng ít nhất 2 tuần trước và sau phẫu thuật vì ảnh hưởng đến điều hòa đường huyết.
Ngoài ra, hãy đảm bảo tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào đối với chế độ ăn uống, đặc biệt khi có bệnh mạn tính hoặc đang dùng thuốc chữa bệnh...
(theo thanhnien, suckhoedoisong, kinhtedothi)
