Thường xuyên thức dậy vào khoảng 3-5 giờ sáng có thể là dấu hiệu cho thấy phổi của bạn đang gặp vấn đề. Theo y học cổ truyền và một số nghiên cứu hiện đại, khoảng thời gian này liên quan mật thiết đến chức năng phổi, và việc tỉnh giấc thường xuyên vào khung giờ này có thể là tín hiệu cảnh báo sức khỏe hô hấp kém.
Vì sao thức dậy lúc 3-5 giờ sáng liên quan đến phổi kém?
Theo y học cổ truyền Trung Quốc, mỗi cơ quan trong cơ thể được liên kết với một khung giờ cụ thể trong ngày, trong đó phổi hoạt động mạnh nhất từ 3 đến 5 giờ sáng. Đây là thời điểm phổi thực hiện các chức năng trao đổi oxy, loại bỏ độc tố và phục hồi. Nếu phổi tổn thương hoặc hoạt động kém, cơ thể có thể phản ứng bằng cách khiến bạn tỉnh giấc trong khoảng thời gian này. Hiện tượng này thường đi kèm với cảm giác khó thở, hụt hơi hoặc tức ngực.
Theo một số nghiên cứu y học hiện đại, chẳng hạn như một bài báo trên tạp chí về Giấc ngủ - Journal of Clinical Sleep Medicine, rối loạn giấc ngủ, bao gồm việc thức giấc vào ban đêm, có thể liên quan đến các bệnh lý hô hấp như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc viêm phế quản mạn tính. Khi phổi không cung cấp đủ oxy hoặc gặp khó khăn trong việc loại bỏ khí CO2, cơ thể có thể kích hoạt trạng thái tỉnh táo để điều chỉnh nhịp thở, dẫn đến việc thức giấc vào khoảng 3-5 giờ sáng.
Ngoài ra, tình trạng thiếu oxy trong máu (hypoxemia) do tổn thương phổi có thể gây ra rối loạn nhịp thở khi ngủ, khiến bạn tỉnh giấc đột ngột. Theo nghiên cứu từ American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, những bệnh nhân mắc các bệnh lý phổi như COPD thường báo cáo tỉnh giấc vào ban đêm, đặc biệt trong khoảng 3-5 giờ sáng, do giảm nồng độ oxy trong máu và tăng CO2.
6 dấu hiệu khác cảnh báo phổi đang bị tổn thương
Ngoài việc thức dậy vào lúc 3-5 giờ sáng, nếu bạn gặp thêm các triệu chứng sau, hãy đi khám ngay lập tức vì chúng có thể là dấu hiệu của tổn thương phổi nghiêm trọng, thậm chí là ung thư phổi.
1. Mệt mỏi kéo dài: Phổi tổn thương làm giảm khả năng cung cấp oxy cho cơ thể, dẫn đến cảm giác mệt mỏi liên tục, ngay cả khi bạn không hoạt động mạnh. Điều này xảy ra do phổi không thể trao đổi khí hiệu quả, khiến cơ thể thiếu năng lượng.
2. Khó thở hoặc hụt hơi: Đây là triệu chứng phổ biến khi phổi mất đi tính đàn hồi hoặc bị tắc nghẽn. Nếu bạn cảm thấy khó thở ngay cả khi thực hiện các hoạt động nhẹ như đi bộ hoặc làm việc nhà, đây có thể là dấu hiệu phổi đang gặp vấn đề nghiêm trọng. Theo bài viết trên trang Chest Journal (năm 2019), khó thở mạn tính là triệu chứng chính của các bệnh như COPD và ung thư phổi.
3. Ho dai dẳng: Ho kéo dài hơn 2-3 tuần, đặc biệt nếu không đáp ứng với thuốc giảm ho, có thể là dấu hiệu của viêm phế quản mạn tính, nhiễm trùng phổi hoặc ung thư phổi. Ho kèm máu là dấu hiệu đặc biệt nghiêm trọng cần kiểm tra ngay.
4. Ho kèm chất nhầy kéo dài: Ho có đờm kéo dài thường liên quan đến nhiễm trùng hoặc dị ứng, nhưng nếu triệu chứng này kéo dài hơn một tháng, có thể là dấu hiệu của bệnh lý phổi nghiêm trọng hơn như viêm phổi hoặc ung thư. Theo The Lancet Respiratory Medicine, chất nhầy bất thường có thể phản ánh tình trạng viêm mạn tính trong phổi.
5. Thở khò khè: Tiếng thở khò khè, giống như tiếng huýt sáo the thé, xuất hiện khi đường thở bị thu hẹp, khiến không khí khó lưu thông. Đây là triệu chứng phổ biến trong các bệnh như hen suyễn, COPD hoặc khối u chèn ép đường thở. Một nghiên cứu từ European Respiratory Journal chỉ ra rằng thở khò khè kéo dài là dấu hiệu cần kiểm tra chức năng phổi ngay lập tức.
6. Đau ngực: Đau ngực, đặc biệt khi hít thở sâu hoặc ho, có thể liên quan đến viêm màng phổi hoặc khối u trong phổi. Theo American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, đau ngực không rõ nguyên nhân ở những người có nguy cơ cao (như người hút thuốc lá lâu năm) cần được tầm soát ung thư phổi.
Nếu bạn thường xuyên thức dậy lúc 3-5 giờ sáng và có thêm ít nhất một trong các triệu chứng trên thì nên đi khám bác sĩ ngay lập tức. Bên cạnh đó, để giảm nguy cơ tổn thương phổi, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Tránh hút thuốc lá: Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi và các bệnh phổi mạn tính. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 90% ca ung thư phổi liên quan đến thuốc lá.
- Hít thở sâu: Thực hành hít thở sâu giúp tăng cường lưu thông khí và cải thiện chức năng phổi.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau xanh, trái cây (việt quất, cà rốt) và thực phẩm giàu folate (đậu lăng, măng tây) để hỗ trợ sức khỏe phổi.
