Theo The Guardian, hai loại virus đường hô hấp phổ biến có thể hợp nhất để tạo thành một loại virus lai có khả năng trốn tránh hệ thống miễn dịch của con người và lây nhiễm sang các tế bào phổi.
Các nhà khoa học tin rằng nghiên cứu này sẽ giúp giải thích tại sao đồng nhiễm có thể dẫn đến triệu chứng nặng hơn ở một số bệnh nhân, bao gồm căn bệnh viêm phổi do virus khó điều trị.
Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người trên toàn thế giới phải nhập viện do nhiễm cúm A, trong khi virus hợp bào hô hấp (RSV) là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính ở trẻ dưới 5 tuổi và có thể dẫn đến các chứng bệnh nghiêm trọng ở trẻ em và người lớn.
Đồng nhiễm là hiện tượng một người bị nhiễm cả 2 loại virus cùng một lúc. Mặc dù tình trạng này tương đối phổ biến song vẫn chưa rõ những loại virus này sẽ phản ứng như thế nào nếu được phát hiện bên trong 1 tế bào.
TS Joanne Haney, làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu virus MRC thuộc Trường ĐH Glasgow (Scotland) kiêm trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết: "Các virus hô hấp tồn tại như một phần trong nhóm các virus cùng nhắm vào một bộ phận của cơ thể giống như một vùng sinh thái".
"Chúng ta cần hiểu rõ cách thức của sự lây nhiễm xảy ra trong bối cảnh tác động của hai loại virus này để có một bức tranh tổng thể về đặc điểm sinh học của từng loại virus riêng lẻ" - TS Haney giải thích.
Để kiểm tra, TS Haney và các đồng nghiệp của bà đã tiến hành lây nhiễm 2 loại virus này cho tế bào phổi của con người và phát hiện ra rằng thay vì cạnh tranh với nhau như một số loại virus khác, chúng kết hợp với nhau để tạo thành một loại virus lai hình cây cọ, với RSV tạo thành thân cây và gây dịch cúm trên lá.
GS Pablo Murcia, giám sát nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nature Microbiology, khẳng định: "Loại virus lai này chưa từng được mô tả trước đây. Chúng tôi đang nói về các loại virus từ 2 họ hoàn toàn khác nhau kết hợp với nhau bằng bộ gen và các protein bên ngoàn. Nó là một loại virus gây bệnh mới".
Sau khi hình thành, virus lai này cũng có thể lây nhiễm sang các tế bào lân cận, ngay cả khi có kháng thể chống lại bệnh cúm ngăn chặn sự lây nhiễm. Mặc dù các kháng thể vẫn còn dính vào các protein cúm trên bề mặt của virus lai song virus này chỉ sử dụng các protein RSV lân cận để lây nhiễm các tế bào phổi.
"Bệnh cúm đang sử dụng các phần tử virus lai ghép như con ngựa thành Troy" - GS Murcia nói.
Ngoài việc giúp trốn tránh hệ miễn dịch, việc kết hợp sẽ giúp loại virus này tác động sâu rộng đến các tế bào phổi hơn. Trong khi cúm mùa lây nhiễm vào các tế bào ở mũi, họng và khí quản thì RSV có xu hướng thích các tế bào khí quản và phổi hơn.
Ngoài việc giúp trốn tránh hệ miễn dịch, việc kết hợp sẽ giúp loại virus này tác động sâu rộng đến các tế bào phổi hơn. Ảnh: P
TS Stephen Griffin, nhà virus học tại Trường ĐH Leeds (Anh), cho biết điều này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng phổi nặng, được gọi là viêm phổi do virus, và đôi khi gây tử vong.
TS Griffin nhấn mạnh cần phải có thêm nhiều nghiên cứu để chứng minh rằng virus lai có liên quan đến bệnh ở người. Ông nói: "RSV có xu hướng đi xuống phổi thấp hơn so với virus cúm mùa và bạn có nhiều khả năng mắc bệnh nặng hơn khi tình trạng lây nhiễm ngày càng cao".
"Chúng ta cần tránh bị nhiễm nhiều loại virus, bởi vì (sự lai tạp) này có khả năng xảy ra nhiều hơn nếu chúng ta không thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe của mình" - GS Griffin khuyến cáo.
Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu đã chỉ ra rằng các virus lai có thể lây nhiễm sang các lớp tế bào được nuôi cấy, cũng như các tế bào hô hấp riêng lẻ. GS Griffin cho biết: "Điều này rất quan trọng vì các tế bào bị dính chặt vào nhau, và các phần tử virus sẽ phải ra vào theo đúng cách" - GS Griffin nói.
Bước tiếp theo là xác nhận xem liệu virus lai có thể hình thành ở những bệnh nhân mắc bệnh đồng nhiễm hay không, và nếu có thì đó là những virus nào.
GS Murcia dự đoán: "Chúng tôi cần biết liệu điều này chỉ xảy ra với bệnh cúm và RSV, hay nó còn lan sang các tổ hợp virus khác. Tôi đoán là có. Và tôi cũng đặt giả thuyết rằng nó cũng xảy ra đối với động vật. Đây chỉ là bước khởi đầu cho một hành trình dài với những khám phá rất thú vị".
