Khi Maria Branyas Morera, người cao tuổi nhất thế giới, qua đời vào năm ngoái ở tuổi 117, bà đã để lại một di sản quý giá cho khoa học. Trước khi mất, người phụ nữ đề nghị các bác sĩ nghiên cứu cơ thể mình để tìm ra bí quyết của sự trường thọ.
Tiến sĩ Manel Esteller, chủ nhiệm khoa Di truyền học tại trường Y thuộc Đại học Barcelona, Tây Ban Nha, cùng các đồng nghiệp đã dành nhiều năm phân tích DNA, hệ vi sinh vật và các chỉ số sinh học của bà. Nghiên cứu của họ, được công bố trên tạp chí uy tín Cell Reports Medicine, hôm 24/9 đi đến một kết luận hấp dẫn: chìa khóa cho sự trường thọ phi thường là sự kết hợp 50/50 giữa yếu tố di truyền và lối sống.
Một trong những phát hiện nổi bật nhất từ lối sống của bà Branyas là chế độ ăn uống. Bà duy trì một thói quen đều đặn ăn ba hộp sữa chua mỗi ngày. Đây không phải loại sữa chua nhiều đường thông thường, mà là sữa chua tự nhiên, không đường, giàu probiotic.
Cụ bà Maria Branyas Morera. Ảnh: Telegraph
Món yêu thích của bà là La Fageda, một thương hiệu sữa chua của xứ Catalan, chứa hàm lượng cao các vi khuẩn lành mạnh như Lactobacillus delbrueckii bulgaricus và Streptococcus thermophilus. Những lợi khuẩn này đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại chứng viêm mạn tính, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây lão hóa và bệnh tật.
Bên cạnh đó, bà Branyas còn bổ sung một lượng lớn chất xơ, có tác dụng như một prebiotic (thức ăn cho lợi khuẩn). Eloy Santos, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Một ví dụ điển hình là món sinh tố chứa 8 loại ngũ cốc khác nhau mà bà uống mỗi sáng".
Sự kết hợp giữa probiotic (sữa chua) và prebiotic (chất xơ) đã tạo ra một hệ sinh thái đường ruột cực kỳ khỏe mạnh, với sự chiếm ưu thế của Bifidobacterium, một quần thể vi khuẩn rất có lợi. Các nhà khoa học tin rằng điều này đã góp phần tạo nên một hệ chuyển hóa lành mạnh, cuối cùng làm giảm tuổi lão hóa của tế bào của bà một cách đáng kể. Các xét nghiệm cho thấy tuổi sinh học của bà Branyas trẻ hơn tới 23 tuổi so với tuổi thực.
Chế độ ăn của bà là hình mẫu của chế độ ăn Địa Trung Hải giàu rau củ, trái cây, các loại hạt, dầu ô liu, ít thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn.
Tuy nhiên, chỉ lối sống thôi là chưa đủ. Các phân tích di truyền cho thấy bà Branyas sở hữu "những gen rất tốt giúp bảo vệ chống lại nhiều rối loạn, cùng các biến thể di truyền mà chưa ai thấy trước đây".
"Bà ấy có những gen mang lại lợi thế trong việc giữ cho các vi khuẩn tốt hoạt động hiệu quả trong đường ruột. Không phải ai ăn những vi khuẩn này cũng có thể tận dụng được chúng nhưng bà đã có một sự kết hợp hoàn hảo", tiến sĩ Esteller nhấn mạnh.
Chính nhờ sự cộng hưởng giữa gen ưu việt và lối sống lành mạnh này mà bà Branyas có một cuộc đời không chỉ dài mà còn khỏe mạnh. Bà sống minh mẫn gần như cả cuộc đời, chỉ gặp các vấn đề nhỏ về đau khớp và thính lực.
Bà đã sống sót qua hai cuộc Thế chiến, nội chiến Tây Ban Nha, đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 và cả dịch Covid-19. Bà từng mắc Covid năm 2020 nhưng hoàn toàn không có triệu chứng, trở thành bệnh nhân cao tuổi nhất qua khỏi bệnh vào thời điểm đó.
Nghiên cứu về bà Maria Branyas Morera không chỉ là câu chuyện về một cá nhân phi thường mà còn mở ra những hướng đi mới cho y học. "Kết quả của chúng tôi đã giúp xác định các yếu tố có thể giúp nhiều người lớn tuổi sống lâu hơn, khỏe mạnh hơn", tiến sĩ Esteller nói. "Chúng tôi đã xác định được các gen đặc biệt liên quan đến sự trường thọ khỏe mạnh và do đó có thể là mục tiêu mới cho việc phát triển thuốc".
Bình Minh (Theo Telegraph, CBS News)
