Dịch COVID-19 trở lại với nhiều diễn biến phức tạp. Trước tình hình này, bác sĩ chuyên khoa hô hấp và hồi sức cấp cứu người Đài Loan (Trung Quốc) Hoàng Huyên đã đưa ra 3 khuyến nghị phòng dịch quan trọng : khi đến bệnh viện, đi phương tiện công cộng nên đeo khẩu trang , rửa tay thường xuyên , trong đó khẩu trang vẫn là “yếu tố quan trọng nhất” trong phòng chống dịch .
Tại sao khẩu trang vẫn là “yếu tố quan trọng nhất”?
Bác sĩ Hoàng Huyên giải thích: nghiên cứu thực nghiệm trên người cho thấy người nhiễm bệnh nếu đeo khẩu trang N95 dạng mỏ vịt có thể giảm tới 98% lượng virus dạng khí dung phát tán ra môi trường, hiệu quả này vượt trội hơn so với khẩu trang KN95, khẩu trang vải hay khẩu trang y tế.
Ngoài ra, một tổng hợp phân tích đăng trên Tạp chí Y học Anh (BMJ) năm 2025 cho thấy:
- “Đeo bất kỳ loại khẩu trang nào tốt hơn không đeo khẩu trang” trong thời kỳ dịch lây lan trong cộng đồng.
- Trong môi trường y tế hoặc chăm sóc dài hạn, cần đeo N95 trở lên để bảo vệ nhóm người dễ tổn thương.
Nghiên cứu tổng hợp từ 24 nghiên cứu đoàn hệ và nghiên cứu bệnh chứng cũng xác nhận rằng khẩu trang vải, y tế hay N95 đều giúp giảm nguy cơ lây nhiễm , mặc dù mức độ chắc chắn của kết luận vẫn bị ảnh hưởng bởi sai số và thiên lệch trong nghiên cứu.
Đeo khẩu trang giúp phòng chống COVID-19 theo nhiều cơ chế khoa học đã được chứng minh. Dưới đây là các cách mà việc đeo khẩu trang bảo vệ bạn và cộng đồng:
- Ngăn chặn giọt bắn chứa virus: COVID-19 chủ yếu lây lan qua giọt bắn đường hô hấp khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc thở mạnh. Khẩu trang chặn lại phần lớn những giọt bắn này, hạn chế virus phát tán ra không khí. Hiệu quả đặc biệt cao khi người nhiễm bệnh (dù có triệu chứng hay không) cũng đeo khẩu trang.
- Giảm hít phải virus từ không khí: Khẩu trang, đặc biệt là loại N95 hoặc KF94, có thể lọc được các hạt nhỏ chứa virus (khí dung) lơ lửng trong không khí, đặc biệt trong môi trường kín, đông người. Nhờ đó, giảm nguy cơ lây nhiễm qua hít thở, nhất là ở nơi công cộng, phương tiện giao thông hay cơ sở y tế.
- Giảm thói quen chạm tay vào miệng, mũi: Khẩu trang tạo rào chắn vật lý, khiến bạn ít có xu hướng đưa tay lên chạm vào vùng mũi miệng, từ đó giảm khả năng tự nhiễm virus từ tay (đã tiếp xúc bề mặt bẩn).
- Bảo vệ người xung quanh nếu bạn nhiễm mà không biết: Với nhiều người nhiễm COVID-19 không có triệu chứng, họ có thể lây bệnh mà không hay biết. Đeo khẩu trang là cách hiệu quả để bảo vệ người khác, nhất là người lớn tuổi hoặc có bệnh nền.
- Cộng đồng cùng đeo, hiệu quả bảo vệ tăng gấp nhiều lần: Nghiên cứu cho thấy, nếu cả người nhiễm và người khỏe mạnh cùng đeo khẩu trang, nguy cơ lây nhiễm giảm hơn 90% so với không ai đeo.
3 khuyến nghị phòng dịch từ bác sĩ
- Cơ sở y tế: Khi đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế, bắt buộc đeo khẩu trang để bảo vệ bản thân và nhân viên y tế.
- Phương tiện giao thông công cộng: Không gian kín, đông người, nên đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên .
- Du lịch trong kỳ nghỉ hè: Khi ở không gian kín hoặc nơi đông người , hãy đeo khẩu trang trước rồi mới thoải mái vui chơi .
“Đeo khẩu trang không chỉ để chống virus mà còn là cách đơn giản giúp giảm tải hệ thống y tế”, bác sĩ Hoàng Huyên nhấn mạnh.
Nguồn và ảnh: ETToday
