Đề xuất được Cục Quản lý Môi trường Y tế, Bộ Y tế, đưa ra trong bối cảnh một số tỉnh, thành đã xảy ra tình trạng ô nhiễm không khí nguy cơ gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Điển hình như tuần trước, không khí Hà Nội ở mức rất xấu.
Dẫn thông tin của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Bộ Y tế cho biết ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm đường hô hấp cấp, viêm phổi tắc nghẽn mãn tính, hen suyễn, bệnh tim mạch, đột quỵ và ung thư. Ngoài ra, tiếp xúc với chất ô nhiễm trong không khí có thể gây tổn thương da, các bệnh về mắt, tác động đến hệ thần kinh, hệ miễn dịch.
Theo Cục Quản lý Môi trường Y tế, chất lượng không khí và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe con người được đánh giá bằng chỉ số chất lượng không khí (AQI), gồm: 0-50 là tốt; 51-100 là trung bình; 101-150 mức kém; 151-200 là xấu; 201-300 rất xấu; 301-500 là mức nguy hại.
Ở mức nguy hại, Bộ Y tế khuyến cáo nhà trẻ, mẫu giáo, trường tiểu học xem xét cho trẻ nghỉ nếu chỉ số chất lượng không khí ở mức nguy hại trong ba ngày liên tục. Nếu bắt buộc đi học cần tránh các hoạt động ngoài trời hoặc điều chỉnh thời gian học phù hợp.
Đối với người bình thường, tránh các hoạt động ngoài trời, chuyển sang hoạt động trong nhà hoặc chuyển sang ngày khác khi chỉ số chất lượng không khí tốt hơn; đóng cửa sổ, cửa ra vào nhà để hạn chế, tránh tiếp xúc với các chất ô nhiễm. Những người nhạy cảm cần thực hiện nguyên tắc trên, đồng thời theo dõi sức khỏe, nếu xuất hiện các triệu chứng cấp tính như khó thở, ho, sốt nên đến cơ sở y tế để khám và được tư vấn, điều trị.
Với những mức độ còn lại, Bộ Y tế khuyến cáo người dân khi ra khỏi nhà thường xuyên đeo khẩu trang đảm bảo chất lượng và đeo khẩu trang đúng quy cách. Thường xuyên vệ sinh phòng ở và nhà cửa, dọn dẹp thông thoáng môi trường sống. Nên sử dụng khẩu trang, kính bảo vệ mắt khi làm vệ sinh, dọn dẹp nếu có nhiều bụi hoặc không khí bị ô nhiễm từ mức kém đến mức nguy hại. Ngoài ra, cần hạn chế sử dụng hoặc thay thế sử dụng bếp than tổ ong, củi, đốt rơm rạ bằng bếp điện, bếp từ hoặc bếp ga.
Người hút thuốc lá, thuốc lào, nên bỏ hẳn hoặc hạn chế hút; không nên hút thuốc trong nhà. Người không hút thuốc nên tránh xa khói thuốc. Thường xuyên tự theo dõi sức khỏe và thực hiện khám sức khỏe định kỳ.
Người nhạy cảm với các chất ô nhiễm trong không khí (trẻ em, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh hô hấp, tim mạch, người cao tuổi) nên tránh tiếp xúc với các nguồn phát thải chất ô nhiễm không khí từ phương tiện giao thông; các công trình xây dựng; khu vực đun nấu đốt nhiên liệu bằng than, củi, rơm rạ hoặc các khu vực có nguy cơ ô nhiễm không khí khác.
Trong thời điểm không khí bị ô nhiễm, nếu xuất hiện các triệu chứng hoặc bệnh cấp tính như sốt, viêm mũi họng, viêm phổi phế quản, huyết áp, tim mạch... cần đến cơ sở y tế để khám, điều trị. Tăng cường dinh dưỡng nâng cao thể trạng và sức đề kháng. Nên chú ý giữ ấm cơ thể về mùa đông, tránh bị nhiễm lạnh đột ngột.
Người mắc các bệnh hô hấp, tim mạch cần tuân thủ và duy trì điều trị theo đơn của bác sĩ chuyên khoa. Nếu có dấu hiệu khó chịu, tăng nặng nên đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để khám và được tư vấn, điều trị. Người già, người mắc các bệnh hô hấp, tim mạch cần tuân thủ khám sức khỏe định kỳ.
Trẻ đeo khẩu trang phòng bệnh hô hấp và ô nhiễm không khí. Ảnh:Freepik
Theo các chuyên gia, nhiều năm nay, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội đã phát triển xe buýt điện, di dời cơ sở công nghiệp khỏi nội đô, xử lý hành vi đốt rơm rạ sau thu hoạch, cấm đun than tổ ong, tuy nhiên tình trạng ô nhiễm vẫn tiếp tục. Một trong những nguyên nhân do chưa kiểm soát tốt nguồn gây ô nhiễm nội tại như làng nghề tái chế, công trình xây dựng chưa thật sự quan tâm tới phát thải không khí, lượng xe cộ tham gia giao thông không ngừng gia tăng, chưa kể nguồn phát thải từ các cơ sở công nghiệp lân cận.
Hồi cuối tháng 11/2023, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cũng yêu cầu các địa phương chủ động theo dõi diễn biến ô nhiễm không khí để kiểm soát nguồn thải cũng như khuyến cáo người dân.
Lê Nga
