Đôi bên cùng có lợi
Thẳng thắn mà nói, thế là hình thành mối quan hệ hợp tác giữa các cơ quan báo chí và mạng xã hội là mối quan hệ đôi bên cùng có lợi: Facebook trở thành kênh truyền tải tin tức chính của xã hội, còn các tòa soạn báo thông qua Facebook mà thu hút người đọc, tăng lượng “view”, từ đó tăng doanh số quảng cáo và tăng lượng người đọc đăng ký mua báo dài hạn. Cuối năm 2014, Facebook đã vượt mặt Google trở thành đầu mối mang lưu lượng lớn nhất về cho các trang tin tức. Theo số liệu của hãng phân tích Parsely Facebook trung bình chiếm khoảng 30% tổng lưu lượng tin tức của các trang. Cá biệt một số trang thừa nhận hút 70% lưu lượng từ Facebook.
Tất nhiên, bên trong cái vỏ “đôi bên cùng vui” ấy không thể phủ nhận sự ấm ức “không hề nhẹ” của nhiều tờ báo khi số phận của họ trở nên phụ thuộc đáng kể vào “ông vua mạng xã hội” Facebook. Đơn cử như sự vụ ngày 1/5/2015, các biên tập viên của nhiều tờ báo lớn thế giới như Gawker, Vice và Mashable vô cùng “điên tiết” khi nhận thấy những đường link bài viết mà họ đăng trên Facebook (nhằm kéo độc giả vào đọc những bài báo họ viết) đã biến mất; lưu lượng người vào báo điện tử của họ từ Facebook cũng đột ngột giảm. Nguyên do rất đơn giản, 10 ngày trước đó (20/4/2015), Facebook đã thay đổi thuật toán hiển thị News Feed – dòng nội dung mà người dùng Facebook nhìn thấy khi lướt Facebook. Hay như việc Facebook đưa ra ứng dụng Instant Articles (đọc báo tức thì). Với Instant Articles, Facebook sẽ tự xuất bản nội dung của các báo lớn như New York Times, National Geographic và BuzzFeed chứ không trả lưu lượng truy cập về cho các báo như trước.
Hợp tác ngày càng chặt chẽ
Dù “không bằng lòng” nhưng để tồn tại và phát triển, các tờ báo không còn cách nào khác là làm mọi cách để cái bắt tay hợp tác giữa họ và những mạng xã hội hàng đầu như Facebook ngày càng chặt chẽ. Nhất là trong bối cảnh các mạng xã hội, đặc biệt là Facebook, ngày càng đóng vai trò lớn mạnh trong truyền tải tin tức khối lượng lớn trên Internet.
Mới đây nhất, đầu tháng 9/2016, hai mạng xã hội hàng đầu thế giới Facebook và Twitter đã “bắt tay” với nhiều hãng thông tấn quốc tế trong nỗ lực ngăn chặn những thông tin sai lệch và cải tiến chất lượng tin tức trên mạng xã hội. Liên minh mang tên First Draft News ngày 13/9 thông báo sẽ có khoảng 20 hãng thông tấn, báo chí đã tham gia mạng lưới chia sẻ thông tin về thực hành báo chí trong thời đại công nghệ thông tin này.
Jenni Sargent, Giám đốc quản lý của First Draft, cho biết mạng lưới đối tác sẽ giúp thúc đẩy mục tiêu cải tiến tin tức trên mạng Internet, đặc biệt là trên các mạng xã hội. Thông báo chính thức của bà Sargent nhận định kiểm duyệt thông tin trong thời đại công nghệ thông tin rất khó khăn khi hầu hết mọi người đều có thể tự tạo ra và đăng tải tin tức lên mạng Internet. Đây không phải vấn đề có thể giải quyết bằng nỗ lực đơn lẻ. First Draft sẽ giúp phát triển “một nền tảng kiểm duyệt chung”, cũng như bộ quy tắc tự nguyện đối với tin tức online. Các đối tác đều cam kết chia sẻ thông tin, phát triển chính sách và tập huấn về cách thức sử dụng mạng xã hội để tìm kiếm thông tin và thực hành báo chí.
Mạng lưới đối tác lần này bao gồm các tên tuổi lớn của làng công nghệ là Facebook, Twitter, YouTube và nhiều cơ quan báo chí quốc tế như The New York Times, Washington Post, BuzzFeed, CNN, ABC News, AFP, France Info, Le Monde’s Les Decodeurs… Bên cạnh đó là sự tham gia của các tổ chức quốc tế bao gồm Tổ chức Ân xá Quốc tế, Trung tâm Báo chí châu Âu, Viện Báo chí Mỹ, Mạng lưới kiểm tra sự thật quốc tế.
Ngày 26/9, Bộ trưởng Tư pháp Đức Heiko Maas thông báo chính phủ nước này có thể kiện Facebook và các trang mạng xã hội khác nếu họ không nỗ lực ngăn chặn những nội dung kích động thù hận hoặc “tư tưởng khủng bố” của người Hồi giáo cực đoan. Bộ trưởng Maas cho biết Facebook, Twitter và Google dù đang xóa bỏ những thông điệp thù hận trên các trang mạng xã hội một cách thường xuyên và nhanh hơn nhưng họ vẫn cần làm nhiều hơn nữa. Theo nhà chức trách Đức, Facebook – trang mạng xã hội lớn nhất thế giới với 1,6 tỷ người sử dụng mỗi tháng, phản ứng rất chậm đối với những nội dung kích động hận thù và chống người nhập cư đăng tải trên trang này.
Hà Trang
