Đây là kết quả nghiên cứu tác động xã hội và kinh tế của ngành bảo hiểm tại ASEAN do Prudential nêu tại phiên chuyên đề thuộc khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Việt Nam - Anh vừa diễn ra tại TP HCM.
Tổng quy mô thị trường bảo hiểm Việt Nam tương đương khoảng 3% GDP, bằng mức trung bình 6 nước Đông Nam Á (Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan, Việt Nam) nhưng thấp hơn đáng kể mức trung bình toàn cầu là 6,7%.
Trong 6 nước ASEAN - chiếm 99% quy mô thị trường bảo hiểm toàn khối - chỉ Malaysia và Singapore sở hữu thị trường bảo hiểm lớn hơn 3% GDP, riêng Singapore dẫn đầu, đạt 9,2%.
Theo ông Steven Chan, Giám đốc Quan hệ Chính phủ và Chính sách Tập đoàn Prudential, thách thức chung của ngành bảo hiểm là vấn đề thông tin và niềm tin. Ông dẫn khảo sát cho biết hơn một nửa số người được hỏi không biết lấy thông tin về bảo hiểm ở đâu hoặc không đủ thông tin để ra quyết định.
"Với Việt Nam, tôi cho rằng tình hình cũng tương tự", ông nhận định. Ngoài ra, còn các rào cản về hạ tầng, chi phí và khả năng tiếp cận dịch vụ. Đơn cử, cứ 4 người thì có 1 gặp khó khi yêu cầu bồi thường. Nhiều người không biết rõ phải trả những khoản chi phí nào và vì sao, dẫn đến tâm lý e ngại.
Các chuyên gia tham dự phiên tọa đàm chiều 6/10 trong khuôn khổ hội nghị. Ảnh ban tổ chức
Theo ông Ngô Trung Dũng, Phó tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, người Việt có xu hướng ngại nói về rủi ro và mua bảo hiểm. Do đó, nhận thức về vai trò bảo hiểm, nhất là bảo hiểm nhân thọ hạn chế.
Nghiên cứu đồng thời cho biết dư địa tăng trưởng của ngành bảo hiểm Việt Nam còn lớn, có khả năng tác động tích cực đến nền kinh tế. Theo đó, nếu độ phủ bảo hiểm (phi nhân thọ lẫn nhân thọ) tăng 50%, GDP và GDP bình quân đầu người có thể tăng thêm lần lượt 4,1% và 2,5%.
Dự báo này được tính bằng công cụ "Mô hình Tăng trưởng Dài hạn" (Long-Term Growth Model) của Ngân hàng Thế giới, phân tích 3 tác động có thể mang lại của ngành bảo hiểm gồm: lao động, vốn và vốn nhân lực.
Cụ thể, bảo hiểm y tế giúp cải thiện sức khỏe, giảm chi phí khám chữa bệnh, từ đó khuyến khích người lao động gia nhập thị trường, làm việc lâu hơn và trì hoãn nghỉ hưu.
Ông Atul Tandon, Tổng giám đốc AstraZeneca Vietnam, đánh giá Việt Nam đạt thành tựu bảo hiểm y tế gần như phổ quát, nhưng vẫn còn khoảng 40% chi tiêu y tế là tự trả. Do đó, Việt Nam cần thêm hợp tác giữa công ty dược phẩm (vai trò điều phối), bệnh viện (hiểu hành trình của bệnh nhân), và bảo hiểm (cung cấp giải pháp) để giúp bớt gánh nặng này.
Về vốn nhân lực, cả bảo hiểm y tế và bảo hiểm nhân thọ giúp cải thiện sức khỏe và an toàn tài chính, tạo điều kiện người dân học tập, nâng cao kỹ năng và phát triển nghề nghiệp, từ đó nâng năng suất và chất lượng nguồn lao động.
Với tích lũy vốn, bảo hiểm - đặc biệt bảo hiểm nhân thọ - huy động tiết kiệm và đẩy vốn vào đầu tư dài hạn, hỗ trợ ổn định tài chính và thúc đẩy tăng trưởng. Tính đến 2024, các doanh nghiệp bảo hiểm đầu tư trở lại nền kinh tế 868.000 tỷ đồng, theo ông Dũng. Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm đặt mục tiêu đến 2030 là đạt 18% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ, tương đương 3-3,5% GDP.
Để thị trường bảo hiểm phát triển, ông Steven khuyến nghị củng cố niềm tin khách hàng ở 2 yếu tố: minh bạch thông tin giúp họ hiểu rõ quyền lợi, điều gì được chi trả và không; minh bạch chi phí - quy trình, tức sản phẩm và thủ tục phải rõ ràng, dễ theo dõi. Theo ông, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) là một trong các giải pháp.
Ông Dũng kêu gọi xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung, có kết nối với các ngành khác (y tế, giao thông) do Bộ Tài chính quản lý. Doanh nghiệp cần tiếp cận sử dụng cơ sở dữ liệu này để định phí, thiết kế sản phẩm và chống gian lận; đồng thời cần cơ chế thử nghiệm (sandbox) giúp phát triển nhanh các sản phẩm nhỏ, đơn giản.
Để tăng đóng góp vào nền kinh tế, cần nhiều hợp tác công tư (PPP) hơn, như cơ chế ưu đãi cho các doanh nghiệp bảo hiểm đầu tư vào trái phiếu xanh và cơ sở hạ tầng, phù hợp với đặc thù đầu tư dài hạn của bảo hiểm nhân thọ (15-30 năm).
Hay với các sản phẩm khó thương mại hóa từ đầu (bảo hiểm nông nghiệp, thiên tai), Nhà nước nên tạo ra quỹ để tài trợ/hỗ trợ một phần chi phí rủi ro ban đầu để doanh nghiệp mạnh dạng tham gia cung ứng.
Viễn Thông
