Đề xuất trên được GS Hoàng Văn Cường (đoàn đại biểu TP Hà Nội) nêu tại thảo luận ở hội trường chiều 19/11 về hai dự thảo luật Quản lý thuế và Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi.
Dự thảo luật Thuế thu nhập cá nhân đề xuất mức doanh thu không phải nộp thuế là 200 triệu đồng một năm. Đây cũng là mức hộ kinh doanh được miễn thuế VAT, thu nhập cá nhân khi dừng thu thuế theo phương thức khoán và chuyển sang tự kê khai, nộp thuế từ 1/1/2026.
GS Hoàng Văn Cường (đoàn đại biểu TP Hà Nội) góp ý tại phiên thảo luận chiều 19/11. Ảnh: Media Quốc hội
Theo ông Hoàng Văn Cường, ngưỡng doanh thu chịu thuế 200 triệu đồng là không phù hợp. Ông ví dụ một cá nhân thu 200 triệu đồng từ bán sữa một năm, trong đó giá vốn 180 triệu, tức thực tế họ chỉ lãi 20 triệu. Vì vậy, ông nói đánh thuế thu nhập cá nhân trên phần doanh thu này chưa hợp lý.
Cùng với đó, GS Cường cũng nêu mức giảm trừ gia cảnh mới được điều chỉnh lên 186 triệu đồng một năm (tương ứng 15,5 triệu đồng một tháng) với cá nhân và 260 triệu đồng khi có thêm một người phụ thuộc. Vì vậy, ông cho rằng trường hợp này phải đạt doanh thu 2,6 tỷ đồng để lãi 260 triệu đồng, mới phải chịu thuế.
Nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân đề nghị tính toán lại ngưỡng doanh thu khởi điểm phải đóng thuế với cá nhân, hộ kinh doanh. Ông đề xuất mức này với nhóm kinh doanh dịch vụ (không mất các chi phí như xây lắp, vật liệu) ít nhất 500 triệu đồng một năm, còn các nhóm khác từ 1 tỷ đồng trở lên.
Tương tự, đại biểu Phạm Văn Hòa (Hội Luật gia Đồng Tháp) cũng đề nghị nâng ngưỡng chịu thuế với hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng. Theo ông Hòa, hộ kinh doanh có thể chỉ lãi tối đa 50% trên doanh thu. Như vậy, với ngưỡng 200 triệu một năm (tương đương khoảng 16,6 triệu một tháng), họ chỉ nhận về 7,8 triệu đồng. Con số này theo ông là không đủ trang trải cho một gia đình 2,3 thành viên. Vì vậy, ông mong muốn Bộ Tài chính nghiên cứu kỹ lưỡng, chu đáo ngưỡng chịu thuế với hộ kinh doanh cho hợp lý, hài hòa giúp người dân cùng đồng thuận.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Nguyễn Vân Chi cho biết nếu giả định tỷ lệ lợi nhuận bình quân 10% với mức doanh thu 200 triệu đồng, mỗi tháng hộ kinh doanh chỉ lãi khoảng 1,6 triệu đồng. Theo bà, con số này so sánh với mức giảm trừ gia cảnh 15,5 triệu một tháng cũng sẽ thấy bất cập, thiệt thòi cho các cá nhân và hộ kinh doanh.
Đồng thời, đại biểu đoàn Nghệ An cũng nhận xét xóa bỏ cơ chế thuế khoán, gánh nặng thuế với các hộ kinh doanh sẽ tăng nhiều so với hiện nay. Bởi họ cần đóng thuế trên doanh thu thực tế căn cứ theo hóa đơn đầu ra cao hơn, kể cả trong trường hợp tỷ lệ thuế suất không thay đổi.
Bà cũng nhìn nhận vụ thuế của hộ kinh doanh cũng chưa bình đẳng nếu so với các đối tượng khác đã được giảm nhiều tại dự thảo."Luật lần này đã miễn, giảm nhiều, nhất với những người làm công, ăn lương, lao động có thu nhập cao trong các lĩnh vực về khoa học, công nghệ. Trong khi cá nhân, hộ kinh doanh không có bất kỳ miễn giảm nào", bà Chi cho hay. Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính mong muốn cơ quan soạn thảo tiếp thu và có những cải thiện tích cực hơn.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Nguyễn Vân Chi phát biểu tại phiên thảo luận chiều 19/11. Ảnh: Media Quốc hội
Tính tới cuối 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh. Số hộ kinh doanh đang hoạt động ổn định (hộ khoán và kê khai) là 2,2 triệu. Số hộ có doanh thu trên ngưỡng phải nộp thuế - đang áp dụng mức 100 triệu một năm - là 1,3 triệu hộ, chiếm 59% tổng số hộ.
Giải trình sau đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói thuế với hộ kinh doanh là vấn đề rất khó, phức tạp. Theo ông, việc thu thuế hộ kinh doanh theo doanh thu nhằm tránh khoản thất thoát lớn, nhất là ở những khu vực kinh tế phát triển.
Ông Thắng thông tin rằng vừa qua, nhờ ứng dụng công nghệ thông tin, số tiền thuế hộ kinh doanh đóng theo doanh thu đã tăng 64%. Bộ trưởng cũng khẳng định "không thể nói rằng chúng ta đang gây khó dễ cho hộ kinh doanh".
Tuy nhiên, ông cho biết sẽ tiếp thu ý kiến của các đại biểu để đảm bảo tính công bằng giữa hộ kinh doanh và những người làm công, ăn lương. Theo ông, Bộ sẽ nghiên cứu ngưỡng chịu thuế phù hợp với hộ kinh doanh.
Quốc hội dự kiến biểu quyết thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vào sáng 10/12.
Anh Tú
