Măng cụt là đặc sản nổi tiếng của vùng Lái Thiêu, Bình Dương cũ, nay thuộc TP HCM. Mùa thu hoạch chính kéo dài từ tháng 5 đến khoảng tháng 8, riêng một số vùng như Đà Lạt (Lâm Đồng) có thể cung ứng thêm đến tháng 9. Từ tháng 10 trở đi, nguồn cung trong nước gần như cạn hẳn, thị trường phụ thuộc hoàn toàn vào măng cụt Thái Lan.
Ghi nhận tại các chợ truyền thống TP HCM, măng cụt Thái được bày bán ở vị trí bắt mắt với giá phổ biến 200.000-250.000 đồng một kg. Mức này cao gấp bốn lần so với hàng chính vụ trong nước và hàng nhập ngoại hồi tháng 7; còn so với cùng kỳ 2024, tăng gần gấp đôi.
Bà Lan, tiểu thương bán trái cây tại chợ Xóm Mới, phường An Hội Đông, cho biết chưa năm nào măng cụt Thái Lan trái vụ lại đắt và khan hiếm như năm nay. Theo bà, lượng hàng về Việt Nam giảm khoảng một nửa so với cùng kỳ. "Năm ngoái, tôi có thể đặt vài trăm kg mỗi lần, còn nay chỉ nhập được khoảng 50-100 kg", bà Lan nói.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại các cửa hàng trái cây. Ông Cương, chủ một cửa hàng trên đường Hai Bà Trưng, phường Tân Định, cho biết măng cụt Thái Lan đang ở thế "một mình một chợ". Dù giá cao, nhiều khách vẫn chấp nhận mua vì không có lựa chọn thay thế. Theo ông, măng cụt Thái Lan trái vụ năm nay có chất lượng khá đồng đều, trái to, tỷ lệ hư hỏng thấp và ghi nhận mức giá cao nhất từ trước đến nay.
Măng cụt Thái Lan trái vụ được bán tại cửa hàng trái cây ở phường Tân Định (TP HCM). Ảnh: Cương Nguyễn
Lý giải nguyên nhân giá tăng mạnh, ông Hòa, thương lái chuyên nhập khẩu trái cây tại chợ đầu mối nông sản Thủ Đức, cho biết thời tiết bất lợi khiến sản lượng măng cụt trái vụ tại Thái Lan giảm so với các năm trước. Bên cạnh đó, căng thẳng biên giới giữa Thái Lan và Campuchia trong thời gian qua đã ảnh hưởng đến hoạt động vận chuyển, làm nguồn hàng về Việt Nam bị gián đoạn. Chi phí logistics, bảo quản lạnh tăng cao cũng đẩy giá nhập khẩu lên mức mới. Ngay tại thị trường Thái Lan, giá măng cụt trái vụ hiện cũng cao hơn cùng kỳ.
Theo số liệu của Cục Hải quan, trong 11 tháng, Việt Nam chi khoảng 67 triệu USD để nhập khẩu rau quả từ Thái Lan, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Mức tăng chủ yếu đến từ nửa đầu năm, trong khi những tháng cuối năm hoạt động nhập khẩu gặp nhiều khó khăn do yếu tố địa chính trị và vận chuyển.
Trên bình diện toàn cầu, Thái Lan tiếp tục giữ vị thế là quốc gia xuất khẩu măng cụt hàng đầu thế giới. Số liệu từ Văn phòng Kinh tế Nông nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã Thái Lan cho thấy, năm 2025, sản lượng măng cụt của nước này ước đạt khoảng 408.000 tấn, tăng khoảng 35% so với năm trước nhờ năng suất cải thiện, dù diện tích trồng giảm nhẹ. Khoảng 90% sản lượng măng cụt Thái Lan được xuất khẩu, trong đó Trung Quốc là thị trường tiêu thụ lớn nhất, tiếp theo là Việt Nam và một số thị trường châu Á khác.
Những năm gần đây, Thái Lan còn phát triển măng cụt trái vụ nhằm kéo dài mùa cung ứng, chủ yếu thông qua điều tiết nước tưới, xử lý ra hoa và mở rộng vùng trồng tại miền Nam. Tuy nhiên, sản lượng trái vụ chỉ mang tính bổ sung, chi phí cao và rủi ro lớn, khiến giá bán luôn ở mức đắt đỏ, chủ yếu phục vụ phân khúc cao cấp và xuất khẩu. Nhờ lợi thế về logistics và chuỗi cung ứng, măng cụt Thái Lan vẫn duy trì sự hiện diện trên thị trường quốc tế quanh năm, kể cả giai đoạn cận Tết.
Thi Hà
