Tại tọa đàm "Thực trạng và giải pháp khôi phục đàn bò sữa", ngày 23/9, TS Lương Anh Dũng, Hiệp hội chăn nuôi gia súc lớn chia sẻ, sau giai đoạn tăng trưởng với tốc độ 15,4% mỗi năm, hiện tổng đàn bò sữa chỉ tăng 1,9% mỗi năm giai đoạn 2015-2020. Riêng 5 năm gần đây, tăng trưởng chăn nuôi bò sữa khoảng 0,4% một năm.
Số bò sữa bình quân của Việt Nam hiện chỉ đạt 3,3 con trên 1.000 người, mức này bằng một phần ba của Thái Lan, Nhật Bản và một nửa Hàn Quốc.
TS Lương Anh Dũng, Hiệp hội chăn nuôi gia súc lớn chia sẻ tại tọa đàm, ngày 23/9. Ảnh: Gia Chính
Với tổng đàn bò sữa cả nước hiện khoảng 326.000 con, TS Dũng cho rằng mục tiêu có 500.000 con tại Chiến lược phát triển đến 2030 "chắc chắn không thể hoàn thành".
"Nếu không có giải pháp phục hồi hợp lý thì không riêng TP HCM, những địa phương chăn nuôi bò sữa khác như Hà Nội, Phú Thọ... đặc biệt mô hình hộ nuôi quy mô nhỏ có nguy cơ đổ vỡ", TS Dũng nói thêm.
Đàn bò sữa ở Cần Thơ (Sóc Trăng cũ). Ảnh: Ngọc Tài
TS Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam bày tỏ lo ngại ngành chăn nuôi bò sữa sụt giảm ngay trong thời điểm mà thị trường sữa sôi động nhất. Có hàng nghìn công ty tham gia chế biến nhưng người dân không biết chọn loại sữa nào chất lượng.
"Không quốc gia nào có ngành sữa phát triển mà không dựa vào chăn nuôi trong nước", ông nói, thêm rằng ngành bò sữa cần tới 10 năm để khôi phục, trong khi nhiều lĩnh vực chăn nuôi khác chỉ mất vài năm phục hồi.
Do sụt giảm tổng đàn, tốc độ tăng trưởng sản lượng sữa tươi nguyên liệu cũng lao dốc, từ 17,7% một năm giai đoạn 2010-2015 còn 6,7% vào 2015-2020 và 3,3% trong 5 năm qua.
TP HCM là nơi ghi nhận sự sụt giảm đàn bò sữa nghiêm trọng nhất, hiện còn gần 37.300 con. Theo số liệu thống kê, 10 năm qua, tổng đàn đã giảm 68,19% và 72,64% số hộ chăn nuôi.
Ông Lê Việt Hải, Phó chi cục Chăn nuôi và Thú y TP HCM giải thích sự sụt giảm này có nhiều nguyên nhân. Ông Hải cho hay chăn nuôi bò sữa là ngành đòi hỏi đầu tư lớn, chuyên nghiệp cao, nhưng diện tích đất dành cho nông nghiệp, nhất là đất trồng cỏ ngày càng thu hẹp. Cùng với đó, quy mô chăn nuôi nông hộ còn nhỏ, chi phí sản xuất cao, việc tiêu thụ sản phẩm bấp bênh.
Ông Hải cũng cho rằng tốc độ đô thị hóa nhanh đã làm thu hẹp quỹ đất, khiến chi phí sản xuất tăng cao và hiệu quả đầu tư máy móc thấp. Những yếu tố này khiến người nông dân chưa dám mạnh dạn đầu tư, cơ giới hóa để phù hợp với xu thế.
Trong khi đó, hiện chưa có quy định về điều kiện kinh doanh, chế biến sữa phù hợp để khuyến khích phát triển nguồn nguyên liệu này trong nước. Điều này khiến các công ty chủ yếu nhập sữa bột hoàn nguyên, chứ không mặn mà mua nguyên liệu từ người nuôi trong nước.
Để ngành chăn nuôi bò sữa ở nông hộ phát triển, đại diện Chi cục Chăn nuôi và Thú y TP HCM cho rằng nhà chức trách cần quy hoạch vùng chăn nuôi bền vững. Cùng với đó, cần có chính sách tín dụng ưu đãi, khuyến khích các hộ dân đầu tư thiết bị công nghệ, tự động hóa chuồng trại và hệ thống xử lý chất thải hiện đại, bảo vệ môi trường.
Cùng quan điểm, TS Dũng nói các hộ chăn nuôi phải gắn kết với nhau trong các tổ hợp tác, hợp tác xã nhằm đa dạng hóa, nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập.
Với các doanh nghiệp sản xuất, theo ông, cần quy định bắt buộc họ phải có hoặc gắn với vùng nguyên liệu trong nước và hỗ trợ kỹ thuật, giá thu mua ổn định cho các hộ chăn nuôi. Cơ quan quản lý cũng cần đưa ra quy định tiêu chuẩn tối thiểu với nhà sản xuất về tỷ lệ tối thiểu sử dụng nguyên liệu sữa trong nước, chẳng hạn 5-10%, tương tự các nước.
Gia Chính
