Dự án xây dựng kim tự tháp Tirana ở Albania của MVRDV bắt đầu từ ngày 4 tháng 2 năm 2021. Trong đề xuất cải tạo công trình từng là tượng đài kỷ niệm của chế độ cộng sản, cấu trúc thô mộc cũ được chuyển thành một trung tâm phục vụ đời sống văn hóa của dân cư Tirana.
Được đặt ở trung tâm của thủ đô Albanian, kim tự tháp Tirana có diện tích 11,835 m2 ban đầu được xây dựng như một bảo tàng nhằm tưởng niệm nhà chính trị Enver Hoxha. Trong quá khứ, nơi đây từng là căn cứ tạm thời của NATO trong suốt cuộc chiến ở Kosovo, bên cạnh đó còn là nơi tổ chức sự kiện và các câu lạc bộ đêm. Trong nỗ lực khôi phục lại cấu trúc đang xuống cấp, giới trẻ ở Tirana đã sử dụng công trình như là địa điểm gặp gỡ và phát triển nghệ thuật graffiti.
Với một công trình văn hóa quan trọng như vậy, các KTS ở MVRDV đã tạo nên không gian mở hoàn toàn trong công trình và bỏ các yếu tố cải tạo trước đấy nhằm để lộ ra không gian nội thất.
Dự án cải tạo đã đưa các khối chức năng vào không gian nội thất, bên trên và xung quanh công trình hiện trạng, nhằm tạo ra khu vực cho các lớp học, studio, quán cafe và nhà hàng. Các KTS hy vọng rằng kim tự tháp này sẽ trở thành một trung tâm giao lưu văn hóa của Tirana và là nơi kết nối cho thế hệ trẻ. Công trình được sử dụng chủ yếu bằng tổ chức giáo dục phi lợi nhuận TUMO Tirana, do đó đây còn là nơi cung cấp các không gian cho các hoạt động giáo dục cho thanh thiếu niên, đặc biệt là về những công nghệ mới như phần mềm, robot, hoạt hình, phim, và âm nhạc.
“Được tham gia vào dự án cải tạo kim tự tháp theo chủ nghĩa thô mộc này quả là một giấc mơ với các KTS. Đó là trải nghiệm thú vị khi chứng kiến những nỗ lực trong việc quyết định tương lai của công trình. Một mặt là những lần tranh luận về giá trị lịch sử của công trình, mặt khác là những lần thay đổi công năng nhằm phục vụ người dân Tirana trong quá khứ. Ngay từ ban đầu, tôi đã thấy tiềm năng của công trình này có thể trở thành một “tượng đài phát triển của con người” thay vì phá hủy nó” – Winy Maas, người đồng sáng lập MVRDV chia sẻ.
“Thử thách ở đây là tạo ra một mối quan hệ mật thiết giữa tòa nhà hiện trạng và bối cảnh xung quanh. Tôi tự tin rằng thiết kế của chúng tôi có thể giải quyết được bài toán này. Chúng tôi mong muốn có thể nhìn thấy thế hệ trẻ và người già lần đầu tiên cùng nhau leo các bậc thang để lên mái của công trình“.
Với mục tiêu tạo ra xã hội bền vững, việc thêm các khối chức năng giáo dục vào công trình đều dựa trên nghiên cứu về thời tiết nhằm làm giảm năng lượng tiêu thụ, trong khi phần còn lại của dự án là các không gian mở phục vụ cộng đồng. Đáp ứng các mục tiêu phát triển bền vững của nước Mỹ, đồ án không phá hủy cấu trúc cũ mà thay đổi công năng trong lớp vỏ bê tông theo nguyên tắc tuần hòa. Ví dụ, các bậc thang bên ngoài công trình được cải tạo từ những viên đá sử dụng để trang trí mặt tiền.
Các dầm bê tông dốc là giải pháp kết cấu cho bậc thang ngoài trời nhằm đảm bảo sự an toàn cho người dân Tirana trong quá trình công trình được đưa vào sử dụng, để có thể bước đi trên đinh của kim tự tháp. Thêm vào đó, những bậc thang này còn được sử dụng là chỗ ngồi ngắm cảnh và tổ chức các sự kiện tạm thời, khiến cho kim tự tháp và quảng trường xung quanh trở thành không gian trung tâm đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa của người dân Tirana.
Việc thay đổi kim tự tháp đã thể hiện sự thành công trong việc cải tạo các công trình cổ thành không gian phù hợp với thời đại mới, trong khi vẫn bảo tồn được các cấu trúc mang giá trị lịch sử. Đồng thời thể hiện rằng những công trình theo chủ nghĩa thô mộc vẫn có thể tái sử dụng.
Xem thêm hình ảnh công trình:
Biên dịch | Ngọc Ánh (Nguồn: Archdaily)
XEM THÊM:
- Tòa tháp đôi chọc trời với mô hình ruộng bậc thang liên kết | Zaha Hadid Architects
- “Garden Footbridge” trên sông Seine: Ý tưởng táo bạo của Vincent Callebaut Architectures
- Cầu đi bộ Providence – Không gian kết nối cộng đồng | INFORM Studio + Buro Happold
